BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN ĐỊA LÝ 9
CHỦ ĐỀ “DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ”
Câu 1. Di dân ảnh hưởng đến cơ cấu dân số theo giới tính và độ tuổi ở Đông Nam Bộ trong thời gian gần đây như thế nào?
Hướng dẫn giải
– Ảnh hưởng đến cơ cấu giới tính: Đông Nam Bộ có tỉ số giới tính thấp nhất cả nước hiện nay do luồng nhập cư nhiều nữ (do ở đây tập trung nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất với nhiều ngành công nghiệp nhẹ, thu hút nhiều lao động nữ từ các vùng khác đến).
– Ảnh hưởng đến cư cấu dân sô theo độ tuổi: lao động nhập cư nhiều, đa số lao động trong độ tuổi lao động nên lực lượng lao động hiện tại của vùng lớn.
Câu 2. Cho bảng số liệu sau:
Cơ cấu dân số theo giới tính và nhóm tuổi Việt Nam (%)
| Nhóm tuổi | Năm 1979 | Năm 1989 | Năm 1999 | |||
| Nam | Nữ | Nam | Nữ | Nam | Nữ | |
| 0-14 | 21,8 | 20,7 | 20,1 | 18,9 | 17.4 | 16,1 |
| 15-59 | 23,8 | 26,6 | 25,6 | 28,2 | 28,4 | 30,0 |
| 60 trở lên | 2,9 | 4,2 | 3,0 | 4,2 | 3,4 | 4,7 |
| Tổng số | 48,5 | 51,5 | 48,7 | 51,3 | 49,2 | 50,8 |
a) Nhận xét và giải thích về sự thay đổi cơ cấu theo nhóm tuổi. Sự thay đổi cơ cẩu theo độ tuổi có ảnh hưởng gì đến việc phát triển kinh tế- xã hội nước ta?
b) Nhận xét về cơ cấu giới tính và sự thay đổi cơ cấu giới tính ở nước ta.
Hướng dẫn giải
a) Nhận xét và giải thích về sự thay đổi cơ cấu theo nhóm tuổi
* Nhận xét
– Tỉ lệ nhóm tuổi từ 0 – 14 tuổi ngày càng giảm từ 42,5% (năm 1979) xuống còn 39,0% (năm 1989) và 33,5% (năm 1999);
– Tỉ lệ nhóm tuổi từ 15 – 59 tuổi ngày càng tăng từ 50,4% (năm 1979) lên 53,8% (năm 1989) và đạt 58,4% (năm 1999).
– Tỉ lệ nhóm tuổi từ 60 tuổi trở lên cũng ngày càng tăng từ 7,1% (năm 1979) lên 7,2% (năm 1989) và đạt 8,1% (năm 1999).
Kết luận: Nước ta có cơ cấu dân số trẻ và đang có xu hướng già hoá.
* Nguyên nhân
– Tỉ lệ nhóm tuổi từ 0 – 14 tuổi ngày càng giảm do tỉ lệ sinh giảm, nhờ vào việc thực hiện tốt chính sách dân số và kế họach hoá gia dình, cùng với sự nhận thức của người dân về kố họach hoá gia đình ngày càng dược nâng cao.
– Tỉ lệ nhóm tuổi lừ 15 – 59 tuổi tăng là do hậu quả của sự bùng nổ dân số ở giai đoạn trước đó.
– Tỉ lệ nhóm tuổi từ 60 trở lên tăng do chất lượng cuố sống được nâng cao
* Ảnh hưởng
-Giảm tỉ lệ dân số phụ thuộc, giảm ggasnh năng dân số. Tuy nhiên tỷ lệ dân số phụ thuộc ở nước ta vẫn còn cao nên các vấn đề về giáo dục. y tế, văn hóa,…cũng cần được giải quyết
– Cơ cấu dân số trẻ nên có lực lượng lao động dồi dào, năng động, có khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật cao, nguồn dự trữ lao động lớn.
– Sự gia tăng nguổn lao động gây sức ép lên vấn đề giải quyết việc làm
b) Nhận xét về cơ cấu giới tính và sự thay đổi cơ cấu giới tính
– Ở nhóm tuổi từ 0 – 14 luổi: tỉ lệ nam nhiều hơn nữ.
– Ở nhóm tuổi từ 15 – 59 tuổi và từ 60 tuổi trở lên: Tỉ lệ nam ít hơn nữ.
– Tỉ lệ giới tính nước ta luôn có sự mất cân đối và đang tiến tới mất cân bằng.
– Tỉ lệ nữ nhìn chung cao hơn tỉ lệ nam. Năm 1979, tỉ lệ nam: 48.5% tỉ lệ nữ: 51.5% ; năm 1999, tỉ lệ nam: 49.2% tỉ lệ nữ 50,8%
+ Tỉ lệ nam giới có xu hướng ngùy càng tăng. Tỉ lệ nữ giới giảm (dẫn chứng).
Câu 3. Cho bảng sô liệu sau:
Dân số và tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên nước ta giai đoạn 1960 – 2009
| Năm | Số dân (triệu người) | Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên (%) |
| 1960 | 30.2 | 3,9 |
| 1965 | 34,9 | 2,9 |
| 1970 | 41.0 | 3,2 |
| 1979 | 52.7 | 2,5 |
| 1989 | 64.6 | 2,1 |
| 1999 | 76,3 | 1,4 |
| 2009 | 86,0 | 1.1 |
a) Vẽ biểu đồ thể hiện quy mô và tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên ở nước ta, giai đoạn I960 — 2009.
b) Nhận xét và giải thích tình hình tăng dân số nước ta trong giai đoạn trên.
Hướng dẫn giải
a) Vẽ biểu đồ
Biểu đồ thể hiện quy mô và tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên nước ta, giai đoạn 1960 — 2009
b) Nhận xét và giải thích
* Nhận xét
Trong giai đoạn 1960 – 2009:
– Dân số nước ta tăng liên tục qua các năm với tốc độ tăng khá nhanh, từ 30,2 triệu người (năm 1960) lên 6,0 triộu người (năm 2009), tăng 55,8 triệu người (tăng gấp 2,85 lần), trung hình tăng 1,14 triệu người/năm.
– Tỉ lệ gia tăng dân sô tự nhiên có xu hướng giảm, từ (năm I960) xuống còn. 1,1% (năm 2009), giảm 2,89
* Giải thích
– Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên giảm là do tác động của chính sách dân số, kế họach hoá gia đình và nhận thức của người dân được nâng cao làm giảm nhanh tỉ lệ sinh, kco theo gia tăng dân số giảm.
– Dân số nước ta tăng khá nhanh mặc dù tỉ lệ gia lăng dân số tự nhiên giảm là do gia tăng dân số giảm nhưng vẫn dương quy mô dân sò ngày càng lớn, số người trong độ tuổi sinh đẻ đông, nên dân số hàng năn vẫn tăng nhanh.
...
--(Nội dung tiếp theo của tài liệu, các em vui lòng đăng nhập để xem online hoặc tải về)--
Trên đây là trích dẫn một phần nội dung tài liệu Chuyên đề Bồi dưỡng HSG môn Địa Lý 9 năm 2021 - Chủ đề Dân số và Gia tăng dân số. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
