CÁC DẠNG BÀI TẬP VỀ CƠ SỞ VẬT CHẤT DI TUYỀN MÔN SINH HỌC 9 CÓ ĐÁP ÁN
I. CƠ SỞ VẬT CHẤT VÀ CƠ CHẾ DI TRUYỀN Ở CẤP ĐỘ TẾ BÀO
Dạng 1. Xác định số loại và tỉ lệ các loại giao tử, hợp tử khác nhau về nguồn gốc và chất lượng NST.
Trong trường hợp chỉ tính số loại giao tử, số loại hợp tử khác nhau về nguồn gốc NST thì áp dụng công thức 2n (cho số loại giao tử), 22n (cho số loại hợp tử) trong đó n là số cặp NST của loài. Khi có hiện tượng trao đổi chéo giữa các đoạn tương đồng ở giảm phân 1 thì công thức trên không còn đúng.
Dạng 2. Xác định bộ NST ở các kì khác nhau của quá trình giảm phân, nguyên phân.
| Bộ NST của loài được kí hiệu như sau: A đồng dạng với a, B đồng dạng với b, C đồng dạng với c. (mỗi chữ cái ứng với một NST đơn). Viết kí hiệu bộ NST của loài ở các kì của phân bào giảm phân (đầu kì trung gian, kì giữa I, II, kì cuối I, II) nếu không có hiện tượng trao đổi chéo và đột biến. |
Hướng dẫn giải
- Đầu kì trung gian NST chưa nhân đôi nên có bộ NST là:
Aa Bb Cc.
- Kì giữa I: Mỗi NST tương đồng đã nhân đôi thành cặp tương đồng kép nên có kí hiệu:
AAaa BBbb CCcc
- Kì cuối I: Do NST kép trong cặp NST tương đồng phân li về mỗi cực của tế bào ở kì sau I nên mỗi tế bào con ở kì này vẫn có số lượng NST giảm đi một nửa, nhưng các NST vẫn có cấu trúc kép (mỗi tế bào con chỉ nhận được 1 NST kép của cặp NST tương đồng) nên kí hiệu bộ NST trong các tế bào là:
AA BB CC AA BB cc
AA bb CC aa BB CC
AA bb cc aa BB cc
aa bb CC aa bb cc
- Kì giữa II: Các NST kép tập trung trên mặt phẳng xích đạo, mỗi tế bào đều có bộ NST như ở kì cuối I.
- Kì cuối II: Mỗi tế bào giao tử chỉ tiếp nhận 1 NST đơn trong mỗi cặp tương đồng. Vì vậy có các tế bào mang các kiểu bộ đơn bội NST như sau:
ABC ABc
AbC Abc
aBC aBc
abC abc
Dạng 3. Xác định số lượng tế bào sinh tinh trùng và sinh trứng, tế bào trứng và tinh trùng đảm bảo cho quá trình thụ tinh.
Dựa vào kết quả của quá trình phát sinh tinh trùng và trứng ở động vật, qua hiệu suất thụ tinh mà xác định số lượng mỗi loại tế bào cần thiết cho quá trình thụ tinh.
| Có 10 tế bào sinh dục đực sơ khai của ruồi giấm nguyên phân với số đợt bằng nhau tạo ra 640 tế bào sinh tinh trùng, giảm phân cho các tinh trùng bình thường, hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 5%, của trứng là 40%. 1. Tìm số lượng tinh trùng được thụ tinh với trứng? 2. Số đợt nguyên phân của mỗi tế bào sinh dục sơ khai đực? 3. Số lượng tế bào sinh trứng cần có để hoàn tất quá trình thụ tinh? |
Hướng dẫn giải
1. Số lượng tinh trùng được hình thành là:
640 x 4 = 2.560 tinh trùng
Với hiệu suất là 5% thì số trứng được thụ tinh với với trứng là:
\(\frac{{2.560{\text{ }} \times {\text{ 5}}}}{{100}}\) = 128 tinh trùng
2. Vì số đợt nguyên phân của mỗi tế bào sinh dục đực sơ khai giống nhau nên mỗi tế bào sinh dục đực sơ khai đã sinh ra được: \(\frac{{640}}{{10}}\) = 64 tế bào sinh tinh.
Vậy số đợt nguyên phân của các tế bào sinh dục đực là: 2k = 64 ⇒ k = 6.
3. Theo 1, số tinh trùng được thụ tinh cũng chính là số trứng được thụ tinh. Vì hiệu suất thụ tinh của trứng là 40% nên số trứng hình thành là:
\(\frac{{128{\text{ }} \times {\text{ 100}}}}{{40}}\) = 320 trứng
Cứ mỗi tế bào sinh trứng khi giảm phân tạo ra 1 trứng. Vậy cần có 320 tế bào sinh trứng để hoàn tất quá trình thụ tinh.
Dạng 4. Xác định số lượng NST môi trường nội bào cung cấp cho các tế bào thực hiện nguyên phân và giảm phân.
Giải dạng bài tập này cần chú ý tới các công thức tính số lượng NST đơn mới tương đương cần cung cấp: (2k- 1)x 2n và số lượng NST đơn mới hoàn toàn cung cấp:
(2k- 2)x 2n
Trong đó k là số lần nguyên phân, 2n là bộ NST lưỡng bội của loài.
II. CƠ SỞ VẬT CHẤT VÀ CƠ CHẾ DI TRUYỀN Ở CẤP ĐỘ TẾ BÀO
| Một hợp tử của một loài sinh vật sau 7 đợt nguyên phân liên tiếp, môi trường tế bào đã cung cấp nguyên liệu tương đương với 1.016 NST đơn. 1. Tìm bộ NST lưỡng bội của loài ? 2. Khi loài đó phát sinh giao tử có mẫy loại tinh trùng, mấy loại trứng được tạo ra khác nhau về nguồn gốc NST ? |
Đáp số: - Bộ NST lưỡng bội: 2n.(2k - 1) = 1016 ⇒ 2n = 8
- Số loại giao tử khác nhau về nguồn gốc: 16.
| Hai hợp tử của một loài sinh vật nguyên phân liên tiếp một số đợt, môi trường tế bào đã cung cấp nguyên liệu tương đương với 22.792 NST đơn. Hợp tử 1 có số đợt nguyên phân bằng \(\frac{1}{3}\) số đợt nguyên phân của hợp tử 2. Ở kì giữa của mỗi tế bào người ta đếm được 44 NST kép. 1. Tìm bộ NST lưỡng bội của loài ? 2. Số đợt phân bào nguyên phân của mỗi hợp tử ? 3. Số lượng NST đơn mới hoàn toàn mà môi trường cần cung cấp cho mỗi hợp tử thực hiện các đợt nguyên phân ? 4. Nếu trong quá trình giảm phân tạo giao tử và thụ tinh xảy ra bình thường thì có mẫy loại giao tử và mấy loại hợp tử khác nhau về nguồn gốc NST ? |
Đáp số: - Bộ NST lưỡng bội: 2n = 44
- Gọi số đợt nguyên phân của hợp tử 1 là k (k > 0). Số đợt nguyên phân của hợp tử 2 là 3k. Theo giả thiết ta có:
2k + 23k = \(\frac{{22.792}}{{44}}\) + 2 ⇒ k = 3.
Vậy số đợt nguyên phân của hợp tử 1 là: 3, của hợp tử 2 là 9.
- Số lượng NST đơn mới hoàn toàn mà môi trường cung cấp:
Cho hợp tử 1: (23- 2) x 44 = 264
Cho họp tử 2: (29- 2) x 44 = 22.440
- Số loại giao tử khác nhau về nguồn gốc NST: 222. Số kiểu hợp tử là: 244
-----
-(Để xem nội dung tài liệu, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-
Trên đây là trích đoạn 1 phần nội dung tài liệu Các dạng bài tập về Cơ Sở Vật Chất Di Truyền môn Sinh học 9 năm 2021 có đáp án. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Chúc các em học tập tốt !
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
