| TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRI PHƯƠNG | ĐỀ THI HSG CẤP TRƯỜNG NĂM HỌC 2020-2021 MÔN SINH HỌC 8 Thời gian: 120 phút |
1. ĐỀ SỐ 1
Câu 1:
a) Nêu rõ những đặc điểm tiến hóa của bộ xương người so với các động vật (ở lớp thú) theo hướng đứng thẳng và lao động?
b) Giải thích vì sao xương động vật được hầm thì bở?
Câu 2:
Nêu cấu tạo và hoạt động của tim? Vì sao tim hoạt động suốt cả cuộc đời mà không mệt?
Câu 3:
Cơ thể đã có cơ chế như thế nào để tự bảo vệ mình khi bị các vết thương gây đứt vỡ mạch máu và làm chảy máu? Hãy trình bày các bước xử lí thích hợp khi gặp một người bị vết thương chảy máu động mạch ở cổ tay?
Câu 4:
- Hãy cho biết ở dạ dày, biến đổi hóa học hay biến đổi lí học mạnh hơn? Hãy phân tích để chứng minh điều đó?
- Một người bị triệu chứng thiếu axít trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non ảnh hưởng như thế nào?
Câu 5:
- So sánh phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện?
b) Có phải mọi phản xạ không điều kiện đều có ngay sau khi sinh ra và đều tồn tại suốt đời không? Cho ví dụ minh họa.
ĐÁP ÁN
Câu 1:
Vế a:
Nêu được: đặc điểm tiến hóa của bộ xương người so với các động vật (ở lớp thú) là thích nghi với dáng đi thẳng trên 2 chân, tay được giải phóng để sử dụng các công cụ lao động. Thể hiện ở các đặc điểm sau:
1) Đặc điểm cấu tạo của xương đầu:
- Hộp sọ người phát triển mạnh, chứa bộ não. Phần mặt ít phát triển hơn và ngắn lại do con người đã biết chế tạo và sử dụng vũ khí để tự vệ, không phải sử dụng bộ hàm để chống kẻ thù, biết dùng lửa để nấu chín thức ăn.
- Diện khớp giữa xương sọ và cột sống ở người lùi về phía trước (trong khi não phát triển về phía sau), giữ cho đầu ở vị trí cân bằng trên cổ trong tư thế đứng thẳng
2) Đặc điểm cấu tạo của cột sống và lồng ngực:
- Với dáng đứng thẳng, di chuyển trên 2 chi dưới, chi trên được giải phóng, không ép vào lồng ngực và lồng ngực không chịu tác dụng của nội quan nên phát triển rộng ra 2 bên và xương ức dẹp theo hướng trước sau.
- Cột sống có 4 chỗ cong, chia cột sống làm 5 đoạn đảm bảo cho trọng tâm của cơ thể rơi vào chân đế ở dáng đứng thẳng. Hơn nữa cột sống uốn như vậy có tác dụng như một lò xo làm giảm các chấn động đối với hộp sọ trong lúc chạy nhảy. Cấu tạo các đốt sống ở các đoạn khác nhau cũng rất phù hợp với dáng đứng thẳng của con người.
3) Sự phân hóa giữa chi trên và chi dưới:
* Xương chi trên:
- Các xương chi trên nhỏ. Chi trên khớp với đai vai bằng khớp chỏm cầu nông → đảm bảo cho chi trên cử động linh hoạt hơn, thuận lợi cho hoạt động lao động.
- Xương cổ tay khớp theo kiểu bầu dục, giúp bàn tay cử động linh hoạt. Ngón cái có khả năng đối diện với tất cả các ngón khác của bàn tay và khớp với bàn tay bằng khớp yên giúp cầm nắm các vật, sử dụng công cụ lao động dễ dàng
* Xương chi dưới
- Các xương chi dưới to khỏe, xương đùi khớp vào xương chậu cũng như các xương cổ chân khớp với nhau rất chặt chẽ, bàn chân cấu tạo thành vòm, một mặt nâng cao sức chống đỡ và vững chắc của chân đế, mặt khác di chuyển dễ dàng.
Vế b:
Giải thích
- Khi hầm xương bò, lợn... chất cốt giao bị phân hủy, vì vậy nước hầm xương thường sánh và ngọt, phấn xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao nên xương bở.
----
-(Để xem nội dung đáp án của Đề thi, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-
2. ĐỀ SỐ 2
Câu 1
Giải thích vì sao nói tuyến yên là tuyến nội tiết quan trọng ?
Câu 2
Phân tích những đặc điểm phù hợp giữa cấu tạo và chức phận của hồng cầu.
Câu 3
Sự khác nhau cơ bản giữa 2 vòng tuần hoàn lớn và nhỏ của người.
Câu 4
Vì sao cơ thể có thể bài xuất nước tiểu theo ý muốn? Vì sao ở trẻ nhỏ có hiện tượng tiểu đêm trong giấc ngủ ( tè dầm )
Câu 5
Hãy cho biết một chu kì co giãn của tim ? Vì sao tim hoạt động liên tục, suốt đời mà không mệt mỏi?
ĐÁP ÁN
| Câu | Nội dung | ||||||||||
| 1 | Nói tuyến yên là tuyến nội tiết quan trọng vì: - Tuyến yên tiết kích thích tố điều hòa hoạt động sinh lí trong cơ thể. - Tuyến yên tiết kích thích tố điều khiển hoạt động của các tuyến nội tiết khác như: ACTH ảnh hưởng hoạt động tuyến trên thận, TSH ảnh hưởng hoạt động tuyến giáp, FSH và LH ảnh hưởng hoạt động tuyến sinh dục....
| ||||||||||
| 2 |
|
----
-(Để xem nội dung đáp án của Đề thi, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-
3. ĐỀ SỐ 3
Câu 1: ( 1,0 điểm)
a) Thế nào là động vật đẳng nhiệt? động vật biến nhiệt? Cho ví dụ minh họa?
b) Vì sao nhiệt độ cơ thể người luôn ổn định mặc dù nhiệt độ của môi trường xung quanh có thể cao hay thấp?
Câu 2: (3,0 điểm)
a) Trình bày 5 chức năng của hệ tuần hoàn.
b) Hãy mô tả đường đi của máu trong cơ thể từ đầu tới tay phải.
- Trong cơ thể có những loại mạch máu nào? Phân tích đặc điểm cấu tạo phù hợp với chức năng của từng loại mạch.
Câu 3: (2,0 điểm)
a) Trình bày sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào.
b) Vì sao nói sự trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của sự trao đổi khí ở phổi và sự trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho sự trao đổi khí ở tế bào?
Câu 4: ( 2,5 điểm)
- Căn cứ vào đâu mà khẳng định ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng?
- Sự hấp thụ các chất dinh dưỡng ở ruột non xảy ra như thế nào?
Câu 5: ( 1,5 điểm)
a) Vẻ sơ đồ lát cắt ngang cấu tạo tủy sống (có ghi chú đầy đủ)
b) Làm thế nào để xác định tủy sống là trung khu của các phản xạ vận động.
ĐÁP ÁN
Câu 1: ( 1,0 điểm)
- Cho 0,5 điểm . Nêu đúng khái niệm, cho được ví dụ đúng. Gồm các ý:
- Động vật đẳng nhiệt : là ĐV có nhiệt độ cơ thể ổn định, không thay đổi theo nhiệt độ của môi trường.
Ví dụ: Chim, thú và con người
- Động vật biến nhiệt: là ĐV có nhiệt độ cơ thể thay đổi theo t0 của môi trường.
Ví dụ: Các SV thuộc ngành ĐVKXS, thực vật, cá, lưỡng cư, bò sát, nấm..
b) Giải thích đúng, cho 0,5 điểm.Nêu được các ý:
- Năng lượng giải phóng trong quá trình dị hóa được sử dụng trong mọi hoạt động sống của cơ thể và cuối cùng đều biến thành nhiệt. (0,25 điểm)
- Nhiệt độ cơ thể luôn giữ được ổn định ở 370C dù khi trời nóng hay giá lạnh là do cơ thể có hình thức điều hòa giữa sinh nhiệt và tỏa nhiệt (hay nói cách khác là cân bằng giữa sinh nhiệt và tỏa nhiệt). (0,25 điểm)
----
-(Để xem nội dung đáp án của Đề thi, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-
4. ĐỀ SỐ 4
Câu 1: (2,5 điểm)
a) Nêu đặc điểm cấu tạo của bạch cầu? Có phải tất cả các loại bạch cầu đều tấn công virus bằng cách thực bào?
b) Trình bày tóm tắt vai trò của các loại bạch cầu trong cơ thể.
c) Giải thích tại sao sau khi được tiêm chủng văcxin đậu mùa thì người ta không mắc bệnh đậu mùa nữa?
Câu 2: (1,5 điểm)
a) Kể các hình thức hô hấp ở động vật có xương sống, nêu tên đại diện.
b) Khi con người hoạt động mạnh thì nhịp hô hấp thay đổi như thế nào? Giải thích?
Câu 3: (2,0 điểm)
a) Hãy phân tích để chứng minh quá trình tiêu hóa xảy ra ở khoang miệng chủ yếu về mặt lí học nhưng rất yếu về mặt hóa học?
b) Cho các sơ đồ chuyển hóa sau.
1- Tinh bột ® Mantôzơ 2- Mantôzơ ® Glucôzơ
3- Prôtêin chuỗi dài® Prôtêin chuỗi ngắn 4- Lipit ® Glyxêrin và axit béo.
Em hãy cho biết các sơ đồ chuyển hóa trên xẩy ra ở những bộ phận nào trong ống tiêu hóa?
Câu 4: (2,5 điểm)
a) Phân biệt quá trình đồng hóa và dị hóa? Nêu mối quan hệ giữa chúng.
b) Một học sinh độ tuổi THCS nhu cầu tiêu dùng năng lượng mỗi ngày là 2200kcal, trong số năng lượng đó prôtêin chiếm 19%, lipit chiếm 13% còn lại là gluxit. Tính số gam prôtêin, lipit, gluxit cần cung cấp cho cơ thể trong một ngày.
Biết rằng:1gam prôtêin được ôxi hóa hoàn toàn, giải phóng 4,1 kcal; 1gam lipit 9,3kcal; 1gam gluxit 4,3 kcal.
Câu 5: (1,5 điểm)
So sánh phân hệ thần kinh cơ xương và phân hệ thần kinh sinh dưỡng
ĐÁP ÁN
| Câu | Nội dung |
| 1 | Vế a: (1,25 điểm) Gồm các ý:
- Là những tế bào lớn, có kích thước lớn hơn hồng cầu. - Có nhân, có thể có một hay nhiều nhân. - Di chuyển bằng chân giả và dùng chân giả để bắt vi trùng. - Số lượng bạch cầu: khoảng 6000 đến 8000triệu/ mm3 máu. - Bạch cầu sống được từ 2 đến 4 ngày. Được tạo ra từ gan, tỳ tạng, hạch bạch huyết và cả ở tủy xương.
Mỗi loại bạch cầu có cách tấn công vi khuẩn, virus xâm nhập khác nhau trước khi thực bào - Bạch cầu đại thực bào dùng chân giả bọc lấy con mồi rồi tiết chất tiêu diệt chúng. - Bạch cầu lim phô (B,T) tạo kháng thể để vô hiệu hóa con mồi rồi tiêu diệt chúng. Vế b: Tóm tắt đúng, cho 0,75 điểm. Gồm các vai trò: - Bạch cầu đại thực bào tiêu diệt tế bào già và vi trùng xâm nhập bằng cách thực bào. - Bạch cầu - limphôB tạo ra một loại prôtêin chống lại chất tiết ra của vật lạ khi xâm nhập vào cơ thể mà không bị thực bào. - Bạch cầu - limphôT tạo ra một loại prôtêin đặc hiệu vô hiệu hóa và tiêu diệt vật lạ khi vật lạ vượt qua limphôB. Vế c: (cho 0,5 điểm) Gồm các ý:
Khi có vi khuẩn của bệnh đậu mùa xâm nhập vào cơ thể thì chúng không gây bệnh được vì cơ thể đã có kháng thể dự trữ để chống lại |
----
-(Để xem nội dung đáp án của Đề thi, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-
5. ĐỀ SỐ 5
Câu 1: ( 3,5 điểm)
a) Bốn người có 4 nhóm máu khác nhau, Ba nhận được máu của Lan và Hường nhưng không xảy ra tai biến, lấy máu của Hường truyền cho Lan hoặc lấy máu của Nam truyền cho Hường thì xảy ra tai biến. Hãy biện luận để tìm nhóm máu của mỗi người.
b) Hãy mô tả đường đi của máu trong cơ thể từ đầu tới tay phải.
c) Trong cơ thể có những loại mạch máu nào? Phân tích đặc điểm cấu tạo phù hợp với chức năng của từng loại mạch.
Câu 2: (3,0 điểm)
a) Trình bày sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào.
b) Cho biết thể tích không khí chứa ở phổi của một người trưởng thành như sau:
- Thể tích khí hít vào gắng sức: 5000ml
- Thể tích khí hít vào bình thường: 3500ml
- Thể tích khí thở ra bình thường: 3000ml
- Thể tích khí thở ra gắng sức: 1500ml
Hãy tính:
- Thể tích khí lưu thông.
- Thể tích khí bổ sung
- Thể tích khí dự trữ
- Dung tích sống.
c) Phân biệt hô hấp bình thường và hô hấp sâu.
Câu 3: (1,0 điểm)
Căn cứ vào đâu mà khẳng định ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng?
Câu 4: (2,5 điểm)
a) Nêu sự khác nhau về cấu tạo và chức năng giữa đại não và tuỷ sống.
b) Làm thế nào để xác định chất xám của tủy sống là trung khu của các phản xạ không điều kiện? Nêu các bước tiến hành.
ĐÁP ÁN
Câu 1: (3,5 điểm)
Vế a: (1,25 điểm)
Hướng dẫn giải như sau:
- Vì 4 người có 4 nhóm máu khác nhau mà Ba nhận được máu của Lan và Hường nhưng không xảy ra tai biến. Vậy máu của Ba phải thuộc nhóm máu AB. (cho 0,25 điểm).
- Lấy máu của Hường truyền cho Lan thì xảy ra tai biến chứng tỏ Hường không thuộc nhóm máu O
- Lấy máu của Nam truyền cho Hường thì xảy ra tai biến chứng tỏ Nam không thuộc nhóm máu O.
Vậy Lan phải mang nhóm máu O. (0,5 điểm)
- Nhóm máu của Hường và Nam xảy ra một trong hai khả năng:
+ Hoặc Hường có nhóm máu A, còn Nam có nhóm máu B.
+ Hoặc Nam có nhóm máu A, còn Hường có nhóm máu B.(0,25 điểm)
- Viết được sơ đồ kiểm chứng (0,25 điểm).
.png?enablejsapi=1)
(Có điền tên mỗi người vào mỗi nhóm máu)
Vế b: Mô tả đúng, cho 0,5 điểm. Gồm các ý:
Máu đi từ đầu qua tĩnh mạch chủ trên đổ về tâm nhĩ phải rồi từ tâm nhĩ phải máu được dồn xuống tâm thất phải . Sau đó từ tâm thất phải đến phổi qua động mạch phổi rồi từ phổi theo tĩnh mạch phổi đổ về tâm nhĩ trái. Máu từ tâm nhĩ trái đi xuống tâm thất trái rồi từ tâm thất trái đi qua động mạch về tay phải.
Vế c: (cho 1,75 điểm) Gồm các ý:
* Trong cơ thể gồm có 3 loại mạch: động mạch, tĩnh mạch, mao mạch,(0,25 điểm)
* Phân tích được đặc điểm cấu tạo của từng loại mạch phù hợp với chức năng, cho 1,5 điểm. Gồm có các ý sau:
- Động mạch: (cho 0,5 điểm)
- Động mạch có chức năng dẫn máu từ tim đến các cơ quan.
- Cấu tạo của động mạch phù hợp với chức năng: Thành động mạch khá dày, dai và đàn hồi, gồm 3 lớp:
+ Ngoài là màng liên kết với các nhánh thần kinh
+ Giữa là những sợi đàn hồi và những sợi cơ trơn
+ Trong cùng là một lớp biểu bì.
Thành cơ động mạch dày và có nhiều sợi đàn hồi có ý nghĩa tạo lực co khá mạnh để hỗ trợ lực đẩy máu của tim đưa máu tuần hoàn, ngoài ra còn giúp động mạch có thể dãn ra dễ dàng => tránh tổn thương do áp lực máu
- Tĩnh mạch: (cho 0,5 điểm)
- Tĩnh mạch có chức năng dẫn máu từ các cơ quan về tim
- Cấu tạo của tĩnh mạch phù hợp với chức năng:
+ Thành tĩnh mạch cũng gồm 3 lớp nhưng ít sợi đàn hồi và nhiều sợi cơ trơn nên khi đứt thì miệng tĩnh mạch dẹp xuống làm cho máu đông lại
+ Các tĩnh mạch chân có van xếp hướng về tim để máu không bị trở ngại do trọng lực khi chuyển về tim.
- Mao mạch: (cho 0,5 điểm)
- Mao mạch là nơi xảy ra sự trao đổi giữa máu và tế bào.
- Có những đặc điểm cấu tạo của tĩnh mạch phù hợp với chức năng:
+ Thành mao mạch rất mỏng, chỉ có một lớp tế bào; bề mặt tiếp xúc lớn giúp thuận lợi cho việc khuếch tán các chất giữa máu và tế bào xảy ra dễ dàng.
+ Đường kính của mao mạch rất nhỏ làm máu di chuyển trong mạch rất chậm, giúp máu và tế bào có đủ thời gian để trao đổi hết các chất.
-----
-(Để xem nội dung đáp án của Đề thi, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-
Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Bộ 5 Đề thi HSG môn Sinh Học 8 năm 2021 Trường THCS Nguyễn Tri Phương có đáp án. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Chúc các em học tập tốt !
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
