A. Tóm tắt lý thuyết
I. Chất có ở đâu?
- Chất có ở khắp nơi, ở đâu có vật thể là ở đó có chất. Mỗi chất có những tính chất vật lí và hóa học nhất định.
- Vật thể tự nhiên: thân cây mía, khí quyển, nước biển, đá vôi...
- Vật thể nhân tạo: cốc thủy tinh, chậu nhựa, ấm đun nước....
II. Tính chất của chất
- Tính chất vật lí: là trạng thái (rắn, lỏng, khí), màu, mùi, vị, tính tan, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tính dẫn điện, dẫn nhiệt...
- Tính chất hóa học: là khả năng biến đổi hình thành chất khác, khả năng phân hủy, tính cháy....
- Làm thể nào để biết được tính chất của chất?
Dựa vào quan sát, dùng dụng cụ đo, làm thí nghiệm
Hiểu biết tính chất của chất có lợi gì?
- Nắm được những tính chất của chất để nhận biết được chất, biết cách sử dụng chất, biết ứng dụng chất thích hợp trong đời sống và sản xuất
III. Chất kết tinh
1. Hỗn hợp là: các chất trộn lẫn với nhau
2. Chất kết tinh
- Nước cất là: chất tinh khiết, còn nước tự nhiên như nước khoáng, nước biển, sông, hồ.... là hỗn hợp
- Chỉ có nước tinh khiết mới có tonc = 0oC, tos = 100oC , D= 1g/cm3
- Chỉ có những chất tinh khiết mới có những tính chất nhất định
3. Tách chất ra khỏi hỗn hợp
Dựa vào sự khác nhau về tính chất vật lí , ta sẽ có phương pháp thích hợp để tách riêng một chất ra khỏi hỗn hợp.
Thí dụ: Dựa vào nhiệt độ sôi khác nhau ta có thể tách riêng được một chất ra khỏi hỗn hợp bằng cách chưng cất
B. Phương pháp giải một số dạng bài tập về chất
1. Dạng 1: Phân biệt chất và vật thể
* Một số lưu ý cần nhớ:
Tất cả những gì thấy được đều là vật thể được chia thành 2 loại:
+ Vật thể tự nhiên: người, cây cối, động vật, ...
+ Vật thể nhân tạo: quần áo, sách vở, phương tiện giao thông, ...
Chất là thành phần cấu tạo nên vật thể. Ở đâu có vật thể, ở đó có chất.
VD: Chiếc đinh được làm bằng sắt. Sắt là chất làm nên cái đinh.
Viên kẹo được làm từ đường. Đường là chất làm nên viên kẹo.
Ví dụ 1: Có các vật thể sau: quả chuối, cái đinh, khí quyển, cái bát, bình hoa, ô tô, cây đào tiên. Số vật thể tự nhiên là
A. 5
B. 4
C. 3
D. 2.
Hướng dẫn giải chi tiết:
Vật thể tự nhiên là những vật thể không do con người tạo nên
Các vật thể tự nhiên ở đây là: quả chuối, khí quyển, cây đào tiên.
Đáp án C
Ví dụ 2: Có các vật thể như sau: xe đạp, máy bay, biển, con hổ, bình hoa, bút chì. Số vật thể nhân tạo là
A. 4
B. 2
C. 5
D. 3
Hướng dẫn giải chi tiết
Vật thể nhân tạo là những vật thể do con người tao nên.
Các vật thể nhân tạo ở đây là: xe đạp, máy bay, bình hoa, bút chì.
Đáp án A
Ví dụ 3: Mọi vật thể được tạo nên từ:
A. Vật chất
B. Chất
C. Chất liệu
D. Vật liệu
Hướng dẫn giải chi tiết
Mọi vật thể được tạo nên từ chất
Đáp án B
Ví dụ 4: Quan sát kỹ một chất có thể biết được:
A. Tính dẫn điện, dẫn nhiệt.
B. Trạng thái, màu sắc.
C. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi.
D. Tính tan trong nước, khối lượng riêng.
Hướng dẫn giải chi tiết:
Quan sát kỹ một chất có thể biết được trạng thái, màu sắc
Đáp án B
2. Dạng 2: Bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp
* Một số lưu ý cần nhớ:
- Chất tinh khiết là chất không có lẫn chất khác (tạp chất). Mỗi chất tinh khiết có những tính chất vật lý và hóa học xác định.
- Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau.
Để tách chất ra khỏi hỗn hợp ta có thể dựa sự khác nhau của tính chất vật lý của các chất có trong hỗn hợp
- Phương pháp lọc: Dùng để tách các chất không tan ra khỏi hỗn hợp lỏng
- Phương pháp cô cạn: Dùng để tách các chất tan rắn (không hoá hơi khi gặp nhiệt độ cao) ra khỏi hỗn hợp chất lỏng
- Phương pháp chưng cất phân đoạn: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nhờ vào sự khác nhau về nhiệt độ sôi
- Phương pháp chiết: Dùng để tách các chất ra khổi hỗn hợp lỏng không đồng nhất
- Phương pháp đông đặc: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nếu nhiệt độ đông đặc của chúng cách nhau lớn.
Ví dụ 1: Hỗn hợp có thể tách riêng các chất thành phần bằng phương pháp lọc là:
A. Đường và muối
B. Bột than và bột sắt
C. Cát và muối
D. Giấm và rượu
Hướng dẫn giải chi tiết:
Cát và muối hòa tan vào trong nước dư \( \to\) lọc phần chất rắn không tan thu được cát
Dung dịch nước muối thu được ta đem chưng cất để làm bay hơi hết nước đi \( \to\) thu được muối khan
Do vậy tách riêng được cát và muối
Đáp án C
Ví dụ 2: Có thể tách muối ra khỏi hỗn hợp nước muối bằng cách:
A. Thêm muối
B. Thêm nước
C. Đông lạnh
D. Đun nóng
Hướng dẫn giải chi tiết:
Có thể tách muối ra khỏi hỗn hợp nước muối bằng cách: Đun nóng thì nước sẽ bay hơi hết còn muối thì kết tinh không bay hơi → thu được muối
Đáp án D
Ví dụ 3: Để tách rượu ra khỏi hỗn hợp rượu lẫn nước, dùng cách nào sau đây?
A. Lọc
B. Dùng phễu chiết
C. Chưng cất phân đoạn
D. Đốt
Hướng dẫn giải chi tiết:
Dựa vào tính chất rượu sôi và hóa hơi ở nhiệt độ thấp hơn nước => để tách rượu ra khỏi hỗn hợp rượu lẫn nước, ta dùng phương pháp: chưng cất phân đoạn.
Loại A và B vì hỗn hợp gồm rượu và nước là hỗn hợp đồng nhất.
Loại D vì đốt rượu sẽ chuyển thành chất khác.
Đáp án C
Ví dụ 4: Khí nitơ và khí oxi là hai thành phần chính của không khí. Trong kĩ thuật người ta có thể hạ thấp nhiệt độ để hóa lỏng không khí. Biết nitơ lỏng sôi ở -196oC oxi lỏng sôi ở -183oC. Phương pháp tách riêng khí nitơ và oxi là
A. lọc.
B. chiết.
C. cô cạn.
D. chưng cất.
Hướng dẫn giải chi tiết:
Phương pháp tách riêng khí nitơ và oxi là chưng cất phân đoạn không khí lỏng do nhiệt độ sôi của oxi và nito khác nhau.
Đáp án D
C. Ví dụ minh họa
Câu 1: Vật thể nhân tạo là
A. con trâu.
B. con sông.
C. xe đạp.
D. con người.
Lời giải:
Vật thể nhân tạo là xe đạp. Vì xe đạp là do con người chế tạo ra, còn con trâu, con sông hay con người không thể chế tạo ra được.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 2: Vật thể tự nhiên là
A. hộp bút.
B. máy điện thoại.
C. nồi cơm điện.
D. mặt trời.
Lời giải:
Vật thể tự nhiên là mặt trời. Vì mặt trời con người không thể tạo ra được.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 3: Chất tinh khiết là chất
A. có tính chất không đổi.
B. có lẫn thêm vài chất khác.
C. gồm những phân tử đồng dạng.
D. không lẫn tạp chất.
Lời giải:
Chất tinh khiết là chất không lẫn tạp chất.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 4: Chất nào sau đây được coi là chất tinh khiết?
A. Nước cất
B. Nước suối
C. Nước khoáng
D. Nước đá từ nhà máy
Lời giải:
Chất nào sau đây được coi là chất tinh khiết: Nước cất
Đáp án cần chọn là: A
Câu 5: Chất nào sau đây được coi là tinh khiết?
A. nước suối.
B. nước cất.
C. nước khoáng.
D. nước đá từ nhà máy.
Lời giải:
Chất tinh khiết là: nước cất
Đáp án cần chọn là: B
Câu 6: Đâu là chất tinh khiết trong các chất sau?
A. Nước khoáng
B. Nước mưa
C. Nước lọc
D. Nước cất
Lời giải:
Nước cất là chất tinh khiết
Đáp án cần chọn là: D
Câu 7: Cho những hiện tượng sau:
1) Cầu vồng xuất hiện sau cơn mưa.
2) Mặt trời mọc, sương bắt đầu tan dần.
3) “Ma trơi” là ánh sáng xanh (ban đêm) do photphin (PH3) cháy trong không khí.
4) Giấy quỳ tím khi nhúng vào dung dịch axit bị đổi thành màu đỏ.
5) Khi đốt cháy than tổ ong (cũng như pháo) tỏa ra nhiều khí độc (CO2, SO2,…) gây ô nhiễm môi trường rất lớn. Những hiện tượng vật lí là
A. 1, 2.
B. 4, 5.
C. 2, 4.
D. chỉ có 2.
Lời giải:
Những hiện tượng vật lí là
1) Cầu vồng xuất hiện sau cơn mưa.
2) Mặt trời mọc, sướng bắt đầu tan dần.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 8: Chỉ ra dãy nào chỉ gồm toàn là vật thể tự nhiên?
A. Ấm nhôm, bình thủy tinh, nồi đất sét
B. Xenlulozơ, kẽm, vàng
C. Bút chì, thước kẻ, tập, sách
D. Nước biển, ao, hồ, suối
Lời giải:
Dãy gồm toàn vật thể tự nhiên là: D. Nước biển, ao, hồ, suối.
Loại A vì: Ấm nhôm, bình thủy tinh, nồi đất sét là các vật thể nhân tạo
Loại B vì: xenlulozơ, kẽm, vàng là các chất.
Loại C vì : Bút chì, thước kẻ, tập, sách là các vật thể nhân tạo
Đáp án cần chọn là: D
Câu 9: Chỉ ra dãy nào chỉ gồm toàn là vật thể nhân tạo
A. Ấm nhôm, bình thủy tinh, nồi đất sét
B. Xenlulozơ, kẽm, vàng
C. Cây cối, bút, tập, sách
D. Nước biển, ao, hồ, suối
Lời giải:
Dãy chỉ gồm toàn là vật thể nhân tạo là: Ấm nhôm, bình thủy tinh, nồi đất sét.
Loại B vì: xenlulozơ, kẽm, vàng là các chất.
Loại C vì : cây cối là vật thể tự nhiên.
Loại D vì : Nước biển, ao, hồ, suối là các vật thể tự nhiên.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 10: Cho dãy các cụm từ sau, dãy nào dưới đây chỉ chất?
A. Bàn ghế, đường kính, vải may áo
B. Muối ăn, đường kính, bột sắt, nước cất
C. Bút chì, thước kẻ, nước cất, vàng
D. Nhôm, sắt, than củi, chảo gang
Lời giải:
Dãy các chất là: Muối ăn, đường kính, bột sắt, nước cất
Loại A vì bàn ghế là vật thể
Loại C vì bút chì, thước kẻ là vật thể
Loại D vì chảo gang là vật thể
Đáp án cần chọn là: B
D. Luyện tập
Câu 1: Mọi vật thể đều cấu tạo nên từ
A. vật chất.
B. chất.
C. chất liệu.
D. vật liệu.
Câu 2: Cho dãy các cụm từ sau, dãy nào dưới đây chỉ chất?
A. Bàn ghế, đường kính, quần áo, than củi.
B. Muối ăn, đường kính, nước cất.
C. Bút bi, thước kẻ, nước cất, vàng.
D. Nhựa, sắt, than củi, chảo gang.
Câu 3: Quan sát kỹ một chất có thể biết được:
A. Tính dẫn điện, dẫn nhiệt.
B. Trạng thái, màu sắc.
C. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi.
D. Tính tan trong nước, khối lượng riêng.
Câu 4: Thông thường vật thể được phân thành mấy loại?
A. 4 loại.
B. 3 loại.
C. 2 loại.
D. 5 loại.
Câu 5: Có các vật thể sau: quả chanh, máy tính, cây mít, cái chậu, lọ hoa, xe máy, cây tre. Số vật thể tự nhiên là
A. 5
B. 4
C. 3
D. 2
Trên đây là một phần trích dẫn nội dung Phương pháp giải một số dạng bài tập về chất môn Hóa học 8 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
