Bài tập về hóa trị và số oxi hóa môn Hóa học 10 năm 2021

I. HÓA TRỊ

1. Hoá trị trong hợp chất ion

 - Khái niệm: Trong hợp chất ion, hoá trị của một nguyên tố bằng diện tích của ion và được gọi là điện hoá trị của nguyên tố đó.

Thí dụ:            

Trong hợp chất KCl, K có điện hoá trị 1 + và Cl có điện hoá trị 1-.

Trong hợp chất MgF₂, Mg có điện hoá trị 2+ và F có điện hoá trị 1-.

- Quy ước: khi viết điện hoá trị của một nguyên tố, ghi giá trị điện tích trước, dấu của điện tích sau.

* Nhận xét:

- Trong hợp chất ion, các nguyên tố kim loại thuộc nhóm IA, IIA, IIIA có điện hoá trị 1+, 2+, 3+.

- Các nguyên tố phi kim thuộc nhóm VIA, VIIA có thể có điện hoá trị 2-, 1-.

2. Hoá trị trong hợp chất cộng hoá trị

- Khái niệm: Trong hợp chất cộng hoá trị, hoá trị của một nguyên tố được xác định bằng số liên kết của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử và được gọi là cộng hoá trị của nguyên tố đó.

Thí dụ:

 - Trong công thức cấu tạo của phân tử NH₃, 

N có cộng hoá trị 3; H có cộng hoá trị 1.

- Trong công thức cấu tạo của phân tử CH₄,   nguyên tố C có cộng hoá trị 4, nguyên tố H có cộng hoá trị 1.

II. SỐ OXI HOÁ

1. Khái niệm

- Số oxi hoá của một nguyên tố trong phân tử là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử. (Giả định rằng: liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là liên kết ion).

2. Quy tắc xác định

Để xác định số oxi hoá người ta đưa ra một số quy tắc sau đây:

- Quy tắc 1: Số oxi hoá của nguyên tố trong các đơn chất bằng không.

Thí dụ: Số oxi hoá của các nguyên tố Cu, Zn, H, N, O trong đơn chất Cu, Zn, H₂, N₂, O₂ ... đều bằng 0. 

- Quy tắc 2: Trong một phân tử, tổng số số oxi hoá của các nguyên tố bằng không.

- Quy tắc 3: Số oxi hoá của các ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó. Trong ion đa nguyên tử, tổng số oxi hoá của các nguyên tố bằng điện tích của ion.

 - Quy tắc 4: Trong hầu hết các hợp chất, số oxi hoá của hiđro bằng +1, trừ một số trường hợp như hiđrua kim loại (NaH, CaH₂ ....). Số oxi hoá của oxi bằng -2, trừ trường hợp OF₂, peoxit (chẳng hạn H₂O₂)...

Thí dụ 1: Số oxi hoá của các nguyên tố ở các ion K⁺, Ca²⁺, Cl^-, S^2- lần lượt bằng +1, +2, -1, -2.

Thí dụ 2: Tính số oxi hoá (x) của nitơ trong amoniac NH₃, axit nitrơ HNO₂, và anion nitrat NO₃^-.

Trong NH₃          : x + 3. (+1) = 0                Þ x = -3.

Trong HNO_2­    : (+1) + x + 2.(-2) = 0      Þ x = +3.

Trong NO₃^-        : x + 3.(-2) = 1                  Þ x = +5. 

Cách viết số oxi hoá: Số oxi hoá được viết bằng chữ số thường, dấu đặt phía trước và được đặt ở trên kí hiệu nguyên tố.

Ví dụ 1. Số oxi hóa của nitơ trong NH₄⁺, NO₂^- , và HNO₃ lần lượt là:

A. +5, -3, +3.

B. -3, +3, +5

C. +3, -3, +5

D. +3, +5, -3.

Hướng dẫn giải 

Đặt x, y, z lần lượt là số oxi hóa của nguyên tố nitơ trong NH₄⁺, NO₂^-, và HNO₃

Ta có: x + 4.1 = 1 ⇒ x = -3. Số OXH của N trong NH₄⁺ là -3

y + 2.(-2) = -1 ⇒ y = 3. Số OXH của N trong NO₂^- là +3

z + 1 + 3.(-2) = 0 ⇒ z = 5. Số OXH của N trong HNO₃ là +5

⇒ Chọn B.

Ví dụ 2. Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong hợp chất , đơn chất và ion sau:

a) H₂S, S, H₂SO₃, H₂SO₄.

b) HCl, HClO, NaClO₂, HClO₃.

c) Mn, MnCl₂, MnO₂, KMnO₄.

Hướng dẫn giải 

a) Số oxi hóa của S trong các chất lần lượt là: S^-2, S⁰, S⁺⁴, S⁺⁶

b) Số oxi hóa của Cl trong các hợp chất: Cl^-1, Cl⁺¹,Cl⁺³, Cl⁺⁵, Cl⁺⁷.

c) Số oxi hóa của Mn trong các chất: Mn⁰, Mn⁺², Mn⁺⁴, Mn⁺⁷

Ví dụ 3. Hóa trị và số oxi hóa của N trong phân tử NH₄Cl lần lượt là

A. 4 và -3

B. 3 và +5

C. 5 và +5

D. 3 và -3

Hướng dẫn giải 

N thuộc nhóm IVA nên có hóa trị 4

Số OXH: x + 4.1 + (-1)=0 ⇒ x = -3.

Ví dụ 4. Xác định số oxi hóa của Mn, Cr, Cl, P trong phân tử: KMnO₄, Na₂Cr₂O₇, KClO₃, H₃PO₄

Hướng dẫn giải 

Số oxi hóa của Mn, Cr, P: KMn⁺⁷O₄, Na₂Cr⁺⁶₂O₇, KCl⁺⁵O₃, H₃P⁺⁵O₄

Ví dụ 5. Xác định điện hóa trị của các nguyên tố trong các hợp chất sau: KCl, Na₂S; Ca₃N₂.

Hướng dẫn giải 

Hóa trị của một nguyên tố trong hợp chất ion gọi là điện hóa trị và bằng điện tích ion đó.

+) KCl: Điện hóa trị của K là: 1+ và của Cl là: 1-

+) Na₂S: Điện hóa trị của Na là: 1+ và của S là: 2-

+) Ca₃N₂: Điện hóa trị của Ca là: 2+ và của N là: 3-

Câu 1: Trong phân tử NaCl, điện hóa trị của Na và Cl lần lượt là

A. +1 và -1

B. +1 và +1

C. -1 và -1

D. -1 và +1

Câu 2: Trong phân tử H₂O₂ và O₂, cộng hóa trị của O lần lượt là

A. 2 và 0

B. 2 và 2

C. 1 và 0

D. 1 và 2

Câu 3: Nguyên tố R là phi kim thuộc nhóm A. Hợp chất của R với hidro là RH₃. Hóa trị với số oxi hóa của R trong oxit tương úng với hóa trị cao nhất lần lượt là

A. 3 và -3

B. 5 và -5

C. 5 và +5

D. 3 và +3

Câu 4: Nguyên tố R có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns2np4. Công thức hợp chất của R với H và công thức oxit tương ứng với hóa trị cao nhất của R lần lượt là

A. RH₂ và RO

B. RH₂ và RO₂

C. RH₄ và RO₂

D. RH₂ và RO₃

Câu 5: Hóa trị với số oxi hóa của N trong phân tử HNO₃ lần lượt là

A. 3 và -3

B. 5 và -5

C. 4 và +5

D. 3 và +3

Câu 6: Hóa trị và số oxi hóa của N trong phân tử NH₄Cl lần lượt là

A. 4 và -3

B. 3 và +5

C. 5 và +5

D. 3 và -3

Câu 7: Dãy các chất nào dưới đây được sắp xếp theo chiều tăng dần số oxi hóa của nitơ?

A. NO, N₂O, NH₃, NO₃^-

B. NH₄⁺, N₂, N₂O, NO, NO₂, NO₃^-

C. NH₃, N₂, NO₂, NO, NO₃^-

D. NH₃, NO, N₂O, NO₂, N₂O₅

Câu 8: Cho một số hợp chất: H₂S, H₂SO₃, H₂SO₄, NaHS, Na₂SO₃, SO₃, K₂S, SO₂. Dãy các chất trong đó lưu huỳnh có cùng số oxi hóa là

A. H₂S, H₂SO₃, H₂SO₄

B. H₂SO₃, H₂SO₄, Na₂SO₃, SO₃

C. H₂SO₃, H₂SO₄, Na₂SO₃, SO₂

D. H₂S, NaHS, K₂S

Câu 9: Số oxi hóa của nguyên tố Mn trong hợp chất K₂MnO₄ là:

A. +7     

B. 7+

C. +6     

D. 6+

Câu 10: Điện hóa trị của nguyên tố Cl trong hợp chất CaCl₂ là:

A. -1     

B. +1

C. 1-     

D. 1+

Câu 11: Nhận định nào chưa chính xác về số oxi hóa:

A. Đơn chất luôn có số oxi hóa bằng 0

B. Trong hợp chất, tổng số oxi hóa của các nguyên tố bằng 0

C. Trong hợp chất, kim loại luôn có số oxi hóa dương bằng hóa trị của chúng

D. Trong hợp chất, phi kim luôn có số oxi hóa âm và giá trị bằng hóa trị của chúng

Câu 12: Trong phản ứng: 2H₂S + O₂ → 2S + 2H₂O. Số oxi hóa của S trong H₂S và S lần lượt là:

A. +2 và 0     

B. -2 và 0

C. +4 và -2     

D. -2 và +4

Câu 13: Trong hợp chất cộng hóa trị, hóa trị của một nguyên tố:

A. Bằng số liên kết của nguyên tử nguyên tố đó tạo ra được với các nguyên tử khác trong phân tử và được gọi là cộng hóa trị của nguyên tố đó

B. Bằng số liên kết của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử và được gọi là điện hóa trị của nguyên tố đó

C. Bằng số electron liên kết với nguyên tử của nguyên tố khác trong phân tử

D. Bằng số liên kết của nguyên tử nguyên tố đó với nguyên tử gần nhất

Câu 14: Số oxi hóa của Nitơ trong NH₄⁺, NO₂^- và HNO₃ lần lượt là:

A. -3; +3; +5     

B. +5; -3; +3

C. +3; -3; +5     

D. -3;+5; +3

Câu 15: Trong hợp chất CH₄ cộng hóa trị của C là:

A. 4     

B. 3

C.2     

D. 1

Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Bài tập về hóa trị và số oxi hóa môn Hóa học 10 năm 2021. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Chúc các em học tốt!