Chuyên đề ôn tập về liên kết hóa học lớp 10 năm 2021

- Có thể hiểu một cách đơn giản, liên kết hoá học là sự kết hợp giữa các nguyên tử để tạo thành phân tử hay tinh thể. Khi tạo thành liên kể hoá học, nguyên tử thường có xu hướng đạt tới cấu hình electron bền vững của khí hiếm với 8 electron (của heli với 2 electron) ở lớp ngoài cùng.

Bảng 1. So sánh liên kết ion và liên kết cộng hoá trị

- Trong hợp chất ion, hoá trị của một nguyên tố bằng diện tích của ion và được gọi là điện hoá trị của nguyên tố đó.

Loại liên kết	Liên kết ion	Liên kết cộng hoá trị
		Không cực	Có cực
Định nghĩa	Liên kết ion là liên kết được hình thành bởi lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu.	Liên kết cộng hoá trị là liên kết được tạo nên giữa hai nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron chung.
Bản chất của liên kết	Cho và nhận electron	Đôi electron chung không lệch về nguyên tử nào	Đôi electron chung lệch về nguyên tử nào có độ âm điện lớn hơn
Hiệu độ âm điện	≥ 1,7	0  →< 0,4	0,4 →< 1,7
Đặc tính	Bền	Bền

Bảng 2. So sánh tinh thể ion, tinh thể nguyên tử, tinh thể phân tử

Khái niệm	Tinh thể ion	Tinh thể nguyên tử	Tinh thể phân tử
	Các cation và anion được phân bố luân phiên đều đặc ở các điểm nút của mạng tinh thể ion	Ở các điểm nút của mạng tinh thể nguyên tử là những nguyên tử	Ở các điểm nút của mạng tinh thể phân tử là những phân tử
Lực liên kết	Các ion mang điện tích trái dấu hút nhau bằng lực hút tĩnh điện. Lực này lớn.	Các nguyên tử liên kết với nhau bằng lực liên kết cộng hoá trị. Lực này rất lớn	Các phân tử liên kết với nhau bằng lực hút giữa các phân tử, yếu hơn nhiều lực hút tĩnh điện giữa các ion và lực liên kết cộng hoá trị

Bài 1: Có 2 nguyên tố X ( Z = 19); Y (Z =17) hợp chất tạo bởi X và Y có công thức và kiểu liên kết là:

A. XY, liên kết ion

B. X₂Y, liên kết ion

C. XY, liên kết cộng hóa trị có cực

D. XY₂, liên kết cộng hóa trị có cực

Hướng dẫn giải:

Cấu hình e:

X: [Ar]4s¹ ⇒ X thuộc nhóm IA

Y: [Ne]3s²3p⁵ ⇒ Y thuộc nhóm VIIA

Ta có: X – 1e → X⁺

Y + 1e → Y^-

⇒ Hợp chất tạo bởi X và Y là XY và liên kết ion

⇒ Đáp án C

Bài 2: X, Y, Z là những nguyên tố có điện tích hạt nhân lần lượt là 9, 19, 8.

1. Viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố đó. Cho biết tính chất hóa học đặc trưng của X, Y, Z.

2. Dự đoán liên kết hóa học có thể có giữa các cặp X và Y, Y và Z, X và Z. Viết công thức phân tử của các hợp chất tạo thành.

Hướng dẫn giải:

 1. Cấu hình electron của các nguyên tử X, Y, Z:

X:  (Z = 9)    : 1s² 2s² 2p⁵

Y:  (Z = 19)   : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s¹

Z:  (Z = 8)    : 1s² 2s² 2p⁴

Tính chất đặc trưng của Y là tính kim loại, của X và Z là tính phi kim.

2. Liên kết giữa X và Y, giữa Y và Z là liên kết ion.

- Sự hình thành liên kết giữa X và Y:

X  +  1e   →  X^-

Y  →  Y⁺  +  1e

Các ion Y⁺ và X^- hút nhau bằng lực hút tĩnh điện, tạo thành hợp chất YX.

- Sự hình thành liên kết giữa Y và Z:

Z  +  2e  →   Z^2-

2Y  →  2Y⁺  +  21e

Các ion Y⁺ và Z^2- hút nhau bằng lực hút tĩnh điện, tạo thành hợp chất Y₂Z.

- X và Z là các phi kim nên liên kết giữa chúng là liên kết cộng hóa trị. Để đạt được cấu hình bền vững, mỗi nguyên tử X cần góp chung 1e, mỗi nguyên tử Z cần góp chung 2e. Như vậy 2 nguyên tử X sẽ tham gia liên kết với 1 nguyên tử Z bằng 2 liên kết cộng hóa trị đơn nhờ 2 cặp electron góp chung. Do đó công thức phân tử của hợp chất là X₂Z.

Bài 3: R là một nguyên tố phi kim. Tổng đại số số oxi hóa dương cao nhất với 2 lần số oxi hóa âm thấp nhất của R là +2. Tổng số proton và nơtron của R nhỏ hơn 34.

1. Xác định R

2. X là hợp chất khí của R với hiđro, Y là oxit của R có chứa 50% oxi về khối lượng. Xác định công thức phân tử của X và Y.

3. Viết công thức cấu tạo các phân tử RO₂; RO₃; H₂RO₄.

Hướng dẫn giải:

1. Gọi số oxi hóa dương cao nhất và số oxi hóa âm thấp nhất của R lần lượt là +m và -n.

Số oxi hóa cao nhất của R trong oxit là +m nên ở lớp ngoài cùng nguyên tử R có m electron.

Số oxi hóa trong hợp chất của R với hiđro là -n nên để đạt được cấu hình 8 electron bão hòa của khí hiếm, lớp ngoài cùng nguyên tử R cần nhận thêm n electron.

Ta có: m + n = 8.  Mặt khác, theo bài ra: +m + 2(-n) = +2   m - 2n = 2.

Từ đây tìm được: m = 6 và n = 2. Vậy R là phi kim thuộc nhóm VI.

Số khối của R < 34 nên R là O hay S. Do oxi không tạo được số oxi hóa cao nhất là +6 nên R là lưu huỳnh.

2. Trong hợp chất X, S có số oxi hóa thấp nhất nên X có công thức phân tử là H₂S.

Gọi công thức oxit Y là SO_n.

Do %S = 50% nên  n =  2.  Công thức phân tử của Y là SO₂.

Bài 4: Cho các phân tử: (1) MgO; (2) Al₂O₃; (3) SiO₂; (4) P₂O₅. Độ phân cực của chúng được sắp xếp theo chiều tăng dần từ trái qua phải là:

A. (3), (2), (4), (1)

B. (1), (2), (3), (4)

C. (4), (3), (2), (1)

D. (2), (3), (1), (4)

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án C

Mg, Al, Si. P cùng nằm trong một chu kì, độ âm điện tăng dần Mg < Al < Si < P

∆X = X_O- X_{nguyên tố}, độ âm điện của nguyên tố càng nhỏ nguyên tố càng phân cực.

Bài 5: Hoàn thành nội dung sau : “Bán kính nguyên tử...(1) bán kính cation tương ứng và ... (2) bán kính anion tương ứng”.

A. (1) : nhỏ hơn, (2) : lớn hơn.

B. (1): lớn hơn, (2) : nhỏ hơn.

C. (1): lớn hơn, (2) : bằng.

D. (1) : nhỏ hơn, (2) : bằng.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án B.

Cation có số electron nhỏ hơn so với nguyên tử, lực hút giữa hạt nhân và các electron mạnh hơn, làm bán kính giảm. Anion có số electron lớn hơn số electron của nguyên tử, lực hút của hạt nhân với các electron yếu hơn, làm tăng bán kính.

Câu 1: Liên kết hóa học trong NaCl được hình thành là do:

A. Hạt nhân nguyên tử hút electron rất mạnh

B. Mỗi nguyên tử Na và Cl góp chung 1 electron

C.  Mỗi nguyên tử nhường hoặc thu electron

D. Na → Na⁺ + e ;  Cl + e  → Cl^-   ; Na⁺ + Cl^-   → NaCl

Câu 2: Chất nào dưới đây chứa ion đa nguyên tử:

A. CaCl₂                     

B. NH₄Cl                   

C. AlCl₃                     

D. HCl

Câu 3: Số electron trong các cation: Na⁺, Mg²⁺, Al³⁺  là:

A. 11                           

B. 12                          

C. 10                          

D. 13

Câu 4: Số  electron  trong các ion  H⁺  và  S^2-  lần lượt là:

A. 1 và 16                   

B.  2 và 18                  

C. 1 và 18                   

D. 0 và 18

Câu 5: số nơtron trong các ion  Fe²⁺ và  Cl^-  lần lượt là:

A. 26 và 17                 

B. 30 và 18                 

C. 32 và 17                 

D. 24 và 18

Câu 6: Liên kết cộng hóa trị là liên kết:

A. Giữa các phi kim với nhau

B. Trong đó cặp electron chung bị lệch về một nguyên tử

C. Được hình thành do sự dùng chung electron của 2 nguyên tử khác nhau

D. Được tạo nên giữa hai nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron chung

Câu 7: Phát biểu nào sau đây là đúng:

A. Trong liên kết cộng hóa trị, cặp electron lệch về phía nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn

B. Liên kết cộng hóa trị có cực được tạo thành giữa hai nguyên tử có hiệu độ âm điện từ 0,4 đến nhỏ hơn 1,7

C. Liên kết cộng hóa trị không cực được tạo nên từ các nguyên tử khác hẳn nhau về tính chất hóa học

D. Hiệu độ âm điện giữa hai nguyên tử lớn thì phân tử phân cực yếu

Câu 8: Độ âm điện của nguyên tử đặc trưng cho:

A. Khả năng hút electron của nguyên tử đó khi hình thành liên kết hóa học

B. Khả năng nhường electron của nguyên tử đó cho nguyên tử khác

C. Khả năng tham gia phản ứng mạnh hay yếu của nguyên tử đó

D. Khả năng nhường proton của nguyên tử đó cho nguyên tử khác

Câu 9: Liên kết trong hợp chất nào dưới đây thuộc loại liên kết ion (biết độ âm điện của Cl(3,16), Al(1,61), Ca(1), S (2,58)           

A. AlCl₃                     

B. CaCl₂                     

C. CaS                        

D. Al₂S₃

Câu 10: Hợp chất trong phân tử có liên kết ion là

A. HCl.                       

B. NH₃.                      

C. H₂O.                      

D. NH₄Cl.

Câu 11: Liên kết hoá học giữa các nguyên tử trong phân tử H₂O là liên kết

A. cộng hoá trị không phân cực.        

B. hiđro.         

C. cộng hoá trị phân cực.       

D. ion

Câu 12: Dãy gồm các chất trong phân tử chỉ có liên kết cộng hoá trị phân cực là

A. O₂, H₂O, NH₃       

B. H₂O, HF, H₂S        

C. HCl, O₃, H₂S         

D. HF, Cl₂, H₂O

Câu 13: Các chất mà phân tử không phân cực là:

A. HBr, CO2, CH4    

B. Cl2, CO2, C2H2    

C. HCl, C2H2, Br2     

D. NH3, Br2, C2H4

Câu 14:  Mức độ phân cực của liên kết hoá học trong các phân tử được sắp xếp theo thứ tự giảm dần từ trái sang phải:  

A. HBr, HI, HCl                    

B. HI, HBr, HCl         

C. HCl , HBr, HI          

D. HI, HCl , HBr

Câu 15: Liên kết hóa học trong phân tử Br₂ thuộc loại liên kết:

A. cộng hoá trị không  cực.   

B. hiđro.         

C. cộng hoá trị có cực.                       

D. ion

Câu 16: Liên kết hóa học giữa các nguyên tử trong phân tử HCl thuộc loại liên kết:

A. cộng hoá trị không  cực.   

B. hiđro.         

C. cộng hoá trị có cực.                       

D. ion

Câu 17: Liên kết hóa học giữa các nguyên tử trong phân tử NH₃ thuộc loại liên kết:

A. cộng hoá trị không  cực.   

B. hiđro.         

C. cộng hoá trị có cực.                       

D. ion

Câu 18: Cho giá trị độ âm điện của các nguyên tố: F (3,98), O (3,44), C (2,55), H(2,20), Na(0,93), Hợp chất nào sau đây là hợp chất ion:

A. NaF           

B. CH₄                       

C. H₂O           

D. CO₂

Câu 19:  Số oxi hóa của nitơ trong NH₄⁺, NO₂^- và HNO₃ lần lượt là:

A. + 5, -3, + 3             

B. +3, -3, +5               

C. -3, + 3, +5              

D. + 3, +5, -3

Câu 20: Số oxi hóa của Mn, Fe trong Fe³⁺, S trong SO₃, P trong PO₄^3- lần lượt là:

A. 0, +3, +6, +5          

B. +3, +5, 0, +6                      

C. 0, +3, +5, +6          

D. + 5, +6, + 3, 0

 

Trên đây là một phần trích dẫn nội dung Chuyên đề ôn tập về liên kết hóa học lớp 10 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tốt!