Dạng toán Tỉ số phần trăm. Các phép tính với tỉ số phần trăm
1. Tỉ số phần trăm
1/100 có thể viết dưới dạng là 1% , hay 1/100 = 1% ;
15/100 có thể viết dưới dạng là 15% , hay 15/100 = 15% ;….
Tổng quát lại a/100 có thể viết dưới dạng là a%, hay a/100 = a%
%: Kí hiệu phần trăm.
a) Ví dụ 1: Diện tích một vườn hoa là 100m2, trong đó có 25 m2 trồng hoa hồng. Tìm tỉ số của diện tích trồng hoa hồng và diện tích vườn hoa.
Tỉ số của diện tích trồng hoa hồng và diện tích vườn hoa là 25 : 100 hay \(\frac{25}{100}\)
Ta viết: \(\frac{25}{100}\)= 25%
Đọc là: hai mươi lăm phần trăm.
Ta nói: Tỉ số phần trăm của diện tích trồng hoa hồng và diện tích vườn hoa hồng là 25%; hoặc: Diện tích trồng hoa hồng chiếm 25% diện tích vườn hoa.
b) Ví dụ 2: Một trường có 400 học sinh, trong đó có 80 học sinh giỏi. Tìm tỉ số của số học sinh giỏi và số học sinh toàn trường.
Tỉ số của số học sinh giỏi và số học sinh toàn trường là:
80 : 400 hay \(\frac{80}{400}\)
Ta có: \(80:400=\frac{80}{400}=\frac{20}{100}=20%\)
Ta cũng nói rằng: Tỉ số phần trăm của số học sinh giỏi và số học sinh toàn trường là 20%; hoặc: Số học sinh giỏi chiếm 20% số học sinh toàn trường.
Tỉ số này cho biết cứ 100 hóc sinh của toàn trường thì có 20 học sinh giỏi.
Quy tắc: Muốn tìm a% của B ta có thể lấy B chia cho 100 rồi nhân với a hoặc lấy B nhân với a rồi chia cho 100.
2. Các phép tính với tỉ số phần trăm
a) Phép cộng: a% + b% = (a + b)%
b) Phép trừ: a% - b% = (a - b)%
c) Phép nhân tỉ số phần trăm với một số: a% x b = (a x b)%
d) Phép chia tỉ số phần trăm cho một số: a% : b = (a : b)%
Ví dụ 3: Tính
a) 15% + 8%
b) 78% - 32%
c) 16% x 3
d) 52% :4
Cách giải:
a) 15% + 8% = 23%
b) 78% - 32% = 46%
c) 16% x 3 = 48%
d) 52% : 4 = 13%
3. Bài tập áp dụng
Câu 1:
a) Viết các phân số sau thành tỉ số phần trăm
\(\frac{1}{4};\text{ }\frac{40}{100};\text{ }\frac{4}{5};\text{ }\frac{5}{8}\)
b) Viết các tỉ số phần trăm sau thành phân số tối giản:
10%; 15%; 20%; 50%
Hướng dẫn giải
a)
\(\begin{gathered}
\frac{1}{4} = 25\% \hfill \\
\frac{{40}}{{100}} = 40\% \hfill \\
\frac{4}{5} = 80\% \hfill \\
\frac{5}{8} = 62,5\% \hfill \\
\end{gathered} \)
b)
\(\begin{gathered}
10\% = \frac{{10}}{{100}} = \frac{1}{{10}} \hfill \\
15\% = \frac{{15}}{{100}} = \frac{3}{{20}} \hfill \\
25\% = \frac{{25}}{{100}} = \frac{1}{4} \hfill \\
50\% = \frac{{50}}{{100}} = \frac{1}{2} \hfill \\
\end{gathered} \)
Câu 2: Một lớp học có có 25 học sinh đạt danh hiệu khá, giỏi trong đó có 13 nữ. Hỏi tỉ số phần trăm số nữ học sinh so với 25 học sinh khá giỏi?
Hướng dẫn giải
Tỉ số phần trăm nữ học sinh giỏi so với 25 học sinh là
13 : 25 = 0,52 = 52%
Đáp số: 52%
Câu 3: Năm qua một nhà máy sản xuất được 1590 ô tô. Tính ra nhà máy đã đạt 120% kế hoạch. Hỏi theo kế hoạch, nhà máy dự định sản xuất bao nhiêu ô tô?
Hướng dẫn giải
Số ô tô dự định sản xuất là
1590 : 120 x 100 = 1325 (ô tô)
Đáp số 1325 ô tô
4. Bài tập tự luyện
Bài 1: Một lớp học có 28 em, trong đó có 7 em học giỏi toán. Hãy tìm tỉ số phần trăm học sinh giỏi toán so với sĩ số của lớp?
Bài 2: Trong vườn có 12 cây cam và 28 cây chanh. Tìm tỉ số phần trăm số cây cam so với số cây trong vườn?
Bài 3: Một người bỏ ra 42000đ tiền vốn để mua rau. Sau khi bán hết số rau, người đó thu được 52500đ.
a.Tiền bán rau bằng bao nhiêu phần trăm tiền vốn?
b. Người đó thu lãi bao nhiêu phần trăm?
Bài 4: Chiếc xe đã đi được 40% chiều dài của con đường dài 250 km. Tính phần còn lại của con đường mà xe còn phải đi?
Bài 5: Một cái xe đạp giá 400 000đ, nay hạ giá 15%. Hỏi giá cái xe đạp bây giờ là bao nhiêu?
Hướng dẫn giải
Bài 1:
Tỉ số phần trăm học sinh giỏi toán so với học sinh cả lớp là:
7 : 28 = 0,25
0,25 = 25%
Đáp số: 25%
Bài 2:
Số cây trong vườn là:
12 + 28 = 40 (cây)
Tỉ số phần trăm số cây cam so với số cây trong vườn là:
12 : 40 = 0, 3 = 0, 3 x 100 % = 30%
Chú ý: Học sinh yếu có thể thực hiện phép chia 12 : 28 vì không đọc kỹ yêu cầu bài toán.
Bài 3:
a) Tiền bán rau so với tiền vốn là:
52500 : 42000 = 1,25 = 1,25 x100% = 125%.
b) Tiền lãi là:
125 - 100 = 25(%).
Chú ý: Học sinh có thể tìm số tiền lãi rồi tính tỉ số phần trăm so với tiền vốn và sẽ phải thêm 1 phép tính.
Bài 4:
Xe đó đã đi được:
40% x 250 = 100 (km).
Do đó phần đường còn lại phải đi là:
250 - 100 = 150 (km).
Đáp số: 150 km.
Bài 5:
Giá bán đã hạ bớt:
15% x 400 000 = 60 000 (đ)
Giá xe đạp bây giờ là:
400 000 - 60 000 = 340 000 (đ)
Đáp số: 340 000 đ.
Chú ý: Nếu làm cách khác ta thực hiện 2 phép tính: 100% - 15% = 85% và 85% x 400 000 = 340 000 (đ).
Trên đây là một phần nội dung tài liệu Bài tập về dạng Tỉ số phần trăm. Các phép tính với tỉ số phần trăm Toán lớp 5. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tư liệu cùng chuyên mục tại đây:
- Bài tập về dạng Chia một số tự nhiên cho một số thập phân Toán lớp 5
- Bộ 5 đề ôn tập hè Toán lớp 3 có đáp án Trường TH Ngô Thì Nhậm
Chúc các em học tập tốt!