Đất Việt Nam được hình thành trong điều kiện nhiệt đới nóng ẩm nên chất hữu cơ và mùn trong đất rất dễ bị khoang hóa, các chất dinh dưỡng trong đất dễ hòa tan và bị nước mưa rửa trôi. Khoảng 70% diện tích đất tự nhiên phân bố ở vùng đồi núi nên đất chịu ảnh hưởng mạnh của quá trình xói mòn. Đất bị thoái hóa mạnh. Diện tích đất xấu nhiều hơn đất tốt. Trong số các loại đất xấu cần cải tạo, phải kể đến đất xám bạc màu, đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá, đất mặn, đất phèn. Vậy phải làm thế nào để cải tạo và sử dụng các loại đất này cho hợp lí? Mời các em cùng theo dõi bài học Bài 9: Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu, đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá dưới đây để cùng tìm hiểu nội dung chi tiết.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. CẢI TẠO VÀ SỬ DỤNG ĐẤT XÁM BẠC MÀU
1.1.1. Vị trí và nguyên nhân hình thành
- Vị trí:
- Hình thành ở vùng giáp ranh giữa đồng bằng và miền núi
- Nguyên nhân:
- Địa hình dốc thoải làm hạt sét, keo, chất dinh dưỡng bị rửa trôi
- Tập quán canh tác lạc hậu nên đất bị thoái hoá.
- Chặt phá rừng bừa bãi
1.1.2. Tính chất của đất xám bạc màu
- Tầng đất mặt mỏng, thành phần cơ giới nhẹ nên đất thường khô hạn
- Đất chua đến rất chua
- Nghèo dinh dưỡng, nghèo mùn
- Số lượng vi sinh vật trong đất ít, hoạt động rất yếu
1.1.3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng
a. Biện pháp cải tạo
| Biện pháp | Tác dụng |
| Xây dựng bờ vùng, bờ thửa và hệ thống mương máng bảo đảm tưới tiêu, hợp lí Bón vôi cải tạo đất Luân canh cây trồng: chú ý cây họ đậu, cây phân xanh Cày sâu dần Bón tăng phân hữu cơ, phân bón hoá học hợp lí. | Khắc phục hạn hán tạo điều kiện cho vi sinh vật hoạt động Giảm độ chua Tăng lượng vi sinh vật cố định đạm, tăng hàm lượng chất dinh dưỡng Tăng dần độ dày của tầng đất mặt Tăng chất dinh dưỡng, tăng mùn,tạo điều kiện cho vi sinh vật hoạt động... |
Bảng 1. Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu
b. Sử dụng đất xám bạc màu
Thích hợp với nhiều loại cay trồng cạn. Ví dụ: Mía, mì, đậu…
1.2. CẢI TẠO VÀ SỬ DỤNG ĐẤT XÓI MÒN MẠNH TRƠ SỎI ĐÁ
1.2.1. Nguyên nhân gây xói mòn
Nguyên nhân chính gây xói mòn đất là lượng mưa lớn và địa hình dốc:
- Nước mưa vào đất phá vỡ kết cấu đất
- Địa hình ảnh hưởng đến xói mòn, rửa trôi đất thông qua độ dốc và chiều dốc
1.2.2. Tính chất của đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá
- Hình thái phẫu diện không hoàn chỉnh, có trường hợp mất hẳn tầng mùn
- Sét và limon bị cuốn trôi đi, trông đất cát, sỏi chiếm ưu thế
- Đất chua hoặc rất chua, nghèo mùn và chất dinh dưỡng
- Số lượng vi sinh vật trong đất ít. Hoạt động của vi sinh vật đất yếu
1.2.3. Cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh
| Biện pháp | Tác dụng | |
| Công trình | Làm ruộng bậc thang | Hạn chế tốc độ dòng chảy rửa trôi |
| Thềm cây ăn quả | Tăng độ che phủ , hạn chế dòng chảy | |
| Nông học | Canh tác theo đường đồng mức | Hạn chế dòng chảy |
| Bón phân hữu cơ và N, P, K | Tăng độ phì nhiêu, tạo môi trường cho vi sinh vật hoạt động | |
| Bón vôi | Giảm độ chua cho đất | |
| Luân canh xen canh gối vụ | Hạn chế sự bạc màu | |
| Trồng cây bảo vệ đất | Tăng độ che phủ | |
| Nông lâm kết hợp | Tăng độ che phủ , hạn chế tốc độ dòng chảy | |
| Trồng cây thành băng | Hạn chế tốc độ dòng chảy | |
Bảng 2. Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh
2. Luyện tập Bài 9 Công Nghệ 10
Sau khi học xong Bài 9: Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu, đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:
- Vị trí, nguyên nhân hình thành và tính chất của đất xám bạc màu
- Biện pháp và hướng sử dụng đất xám bạc màu
- Nguyên nhân gây xói mòn đất
- Tính chất của đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá
- Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 9 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Giảm độ chua của đất
- B. Tăng độ phì nhiêu
- C. Khử phèn
- D. Rửa mặn
-
- A. Tăng độ phì nhiêu cho đất
- B. Cung cấp chất dinh dưỡng và tăng vi sinh vật trong đất
- C. Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho đất
- D. Làm tầng đất mặt dày lên, tăng độ phì nhiêu cho đất
-
- A. Đất xấu, nghèo dinh dưỡng
- B. Hình thái phẫu diện không hoàn chỉnh, cát sỏi chiếm ưu thế
- C. Đất chua, nghèo dinh dưỡng
- D. Hình thái phẫu diện không hoàn chỉnh, đất chua, rất nghèo dinh dưỡng và mùn
Câu 2- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
2.2. Bài tập SGK và Nâng cao
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 10 Bài 9 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 30 SGK Công nghệ 10
Bài tập 2 trang 30 SGK Công nghệ 10
Bài tập 3 trang 30 SGK Công nghệ 10
Bài tập 4 trang 30 SGK Công nghệ 10
Bài tập 5 trang 30 SGK Công nghệ 10
Bài tập 6 trang 30 SGK Công nghệ 10
3. Hỏi đáp Bài 9 Chương 1 Công Nghệ 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công Nghệ Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
