Bài 9: Amin

a. Khái niệm, phân loại

• Khi thay thế nguyên tử H trong phân tử NH₃ bằng gốc hidrocacbon ta thu được Amin.
• Amin thường có đồng phân về mạch Cacbon, về vị trí nhóm chức và về bậc Amin.
• Phân loại:
  • Theo gốc hidrocacbon:
    • Amin mạch hở: CH₃NH₂ (Metylamin), C₂​​​H₅NH₂ (Etylamin),...
    • Amin thơm: C₆H₅NH₂ (Phenylamin),...
  • Theo bậc của Amin ( Bậc amin thường được tính bằng số gốc hidrocacbon liên kết với nguyên tử N):
    • Amin bậc I: CH3NH2, C2​​​H5NH2, ...
    • Amin bậc II: CH₃-NH-CH₃
    • Amin bậc III: CH₃N(CH₃)CH₃

​b. Danh pháp

• Danh pháp gốc - chức: tên gốc Hidrocacbon + amin

• Ví dụ: CH3-NH-CH3 (Đimetylamin); (CH₃)₃N (Trimetylamin); ...

• Metyl-, đimetyl-, trimetyl- và etylamin là những chất khí mùi khai, độc, dễ tan trong nước. Các amin đồng đẳng cao hơn là chất lỏng hoặc rắn.

• Anilin là chất lỏng, rất độc, nhiệt độ sôi 184^oC, ít tan trong nước, tan trong ancol…

• Các Amin đều độc.

a. Cấu tạo phân tử

• Amin có tính bazơ và dễ bị oxi hóa tương tự NH₃.
• Amin còn có tính chất của gốc hidrocacbon.

b. Tính chất hóa học

• Tính bazơ: Dung dịch Metylamin hoặc Propylamin làm màu quỳ chuyển xanh, còn Anilin thì quỳ tím không đổi màu.
  • 
  • 

    • Tính bazơ của amin phụ thuộc mật độ e trên nguyên tử N: mật độ e lớn, tính bazơ mạnh

      • Gốc HC đẩy e làm tăng tính bazơ

      • Gốc hút e làm giảm tính bazơ

      • Amin béo > NH₃ > amin thơm

      • Amin béo bậc II > amin béo bậc I

• Phản ứng thế ở nhân thơm của Anilin:

Bài 1:

Viết đồng phân amin bậc 1 có công thức C₄H₁₁N

Hướng dẫn:

Amin bậc 1 của C₄H₁₁N có 4 đồng phân:

\(C - C - C - C - N{H_2}\)

\(C - C - C\left( {N{H_2}} \right) - C\)

\(C - C\left( {C{H_3}} \right) - C - N{H_2}\)

\({\left( {C{H_3}} \right)_3} - C - N{H_2}\)

Bài 2:

Sắp xếp tăng dần tính bazơ của các chất ở dãy sau: NH₃, C₆H₅NH₂, CH₃NHCH₃, CH₃CH₂NH₂.

Hướng dẫn:

• Dựa vào Gốc amin: Gốc đẩy e < NH₃< Gốc hút e     

 C₆H₅NH₂ < NH₃ < CH₃CH₂NH₂ ,CH₃NHCH₃

• Dựa vào bậc Amin: Bậc 3< Bậc 2 < Bậc 1< NH₃

CH₃CH₂NH₂ < CH₃NHCH₃

⇒ C₆H₅NH₂ < NH₃ < CH₃CH₂NH₂ < CH₃NHCH₃

Bài 3:

Cho 9,3 gam anilin tác dụng với brom dư thì thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là:

Hướng dẫn:

C₆H₅NH₂ + 3Br₂ → C₆H₂NH₂(Br)₃↓ + 3HBr
⇒ m_{kết tủa} = 33 g

Bài 4:

Amin X đơn chức. Cho 0,1 mol X phản ứng hoàn toàn với lượng dư dung dịch HCl, thu được 8,15 gam muối. %mC trong X có giá trị là:

Hướng dẫn:

RNH₂ + HCl → RNH₃Cl
⇒ n_amin = n_muối = 0,1 mol
⇒ M_muối = 81,5g ⇒ R = 29 (C₂H₅)
Amin là C₂H₅NH₂
⇒ %m_C(X) = 53,33%

Bài 1:

Cho 20 gam hỗn hợp gồm 3 amin no, đơn chức, là đồng đẳng liên tiếp của nhau tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, cô cạn dung dịch thu được 31,68 gam hỗn hợp muối. Nếu 3 amin trên trộn theo tỷ lệ số mol 1 : 10 : 5 và thứ tự phân tử khối tăng dần thì công thức phân tử của 3 amin là 

Hướng dẫn:

\(C_{\bar{n}}H_{2\bar{n}+3}N+HCl\rightarrow C_{\bar{n}}H_{2\bar{n}+3}NHCl\)
a                 → a                → a
\(a=\frac{31,68-20}{36,5}=0,32(mol)\)
\(\bar{M}=\frac{20}{0,32}=14\bar{n}+17\)
\(\bar{n}=3,25\)
Gọi    n        C có amin (I)   1mol
      (n+1)                    (II)   10mol
      (n+2)                   (III)   5mol
\(\bar{n}=3,25=\frac{n.1+(n+1)10+(n+2)5}{16}\Rightarrow n=2\)
C₂H₇N, C₃H₉N, C₄H₁₁N

Sau bài học cần nắm:

• khái niệm, phân loại và cách gọi tên Amin 
• tính chất hóa học của Amin.

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 12 Bài 9 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Amin nào sau đây tồn tại ở trạng thái khí ở điều kiện thường?

  • A. anilin.
  • B. iso propyl amin.
  • C. butyl amin.
  • D. trimetyl amin.

• Câu 2:

  Số amin có công thức phân tử C₃H₉N là

  • A. 2.
  • B. 3.
  • C. 4.
  • D. 5.

• Câu 3:

  Ở điều kiện thường, amin X là chất lỏng, dễ bị oxi hóa khi để ngoài không khí. Dung dịch X không làm đổi màu quỳ tím nhưng tác dụng với nước Brom tạo kết tủa trắng. Amin X là:

  • A. Anilin.   
  • B. Metyl amin  
  • C. Đimetyl amin
  • D. Benzylamin

• Câu 4:

  Cho 8,3 gam hỗn hợp gồm 2amin no, đơn chức, mạch hở tác dụng vừa đủ với 200ml dung dịch HCl x mol/lit, thu được dung dịch chứa 15,6 gam hỗn hợp muối.Gía trị của x là:

  • A. 0,5.
  • B. 1,5.
  • C. 2,0.
  • D. 1,0.

• Câu 5:

  Hòa tan 0,1 mol metylamin vào nước được 1 lít dung dịch X. Khi đó: 

  • A. Nồng độ của ion CH₃NH₃⁺ bằng 0,1M.
  • B. Dung dịch X có pH = 13. 
  • C. Dung dịch X có pH lớn hơn 13.
  • D. Nồng độ của ion CH₃NH₃⁺ nhỏ hơn 0,1.

• Câu 6:

  Chất nào có lực bazơ mạnh nhất?

  • A. CH₃-NH₂
  • B. (CH₃)₂-CH-NH₂
  • C. CH₃-NH-CH₃
  • D. (CH₃)₃-N

Câu 3- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 12 Bài 9.

Bài tập 9.3 trang 18 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.4 trang 18 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.5 trang 18 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.6 trang 18 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.7 trang 18 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.8 trang 19 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.9 trang 19 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.10 trang 19 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.11 trang 19 SBT Hóa học 12

Bài tập 9.12 trang 19 SBT Hóa học 12

Bài tập 3 trang 61 SGK Hóa học 12 nâng cao

Bài tập 4 trang 61 SGK Hóa học 12 nâng cao

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa Chúng tôi thảo luận và trả lời nhé.