Sau khi Engels qua đời, trung tâm phong trào cách mạng thế giới được chuyển sang Nga nhờ những đóng góp tích cực về mặt lý luận và thực tiễn của Lenin, người đã tiến hành cuộc đấu tranh không khoan nhượng chống các trào lưu tư tưởng cơ hội chủ nghĩa, đưa chủ nghĩa Marx ngày càng ảnh hưởng sâu rộng trong phong trào công nhân Nga và phong trào công nhân quốc tế. Mời các em cùng tìm hiểu bài học này: Bài 40: Lê-nin và phong trào công nhân Nga đầu thế kỉ XX
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Hoạt động bước đầu của V.I.LeNin trong phong trào công nhân ở Nga
1. Tiểu sử
- Vla-đi-mia Ilích U-ki-a-nốp tức Lênin sinh ngày 22 - 4 - 1870 trong gia đình nhà giáo tiến bộ.
- Mùa thu năm 1895, Lênin thống nhất các nhóm Mác-xít ở Pê-téc-bua lấy tên là Liên hiệp đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân - mầm mống của Đảng Mác-xit; Năm 1898 tại Minxcơ, Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga tuyên bố thành lập nhưng không hoạt động vì các Đảng viên bị bắt.
- Năm 1900, Lênin cùng với các đồng chí của mình xuất bản báo "Tia lửa" nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác vào phong trào công nhân Nga.
- Năm 1903, đại hội Đảng công nhân xã hội Nga được triệu tập ở Luân Đôn dưới sự chủ trì của Lênin để bàn về cương lĩnh điều lệ Đảng. Tại Đại hội đa số đại biểu (Phái Bôn-sê-vich) tán thành đường lối Cách mạng của Lênin, còn thiểu số (phái Men-se-vích) theo khuynh hướng cơ hội chống lại Lênin.
- Lênin viết hàng loạt tác phẩm của mình phê phán những quan điểm của chủ nghĩa cơ hội, khẳng định vai trò của giai cấp công nhân và Đảng tiên phong.
2. Cuộc đấu tranh chống lại phái cơ hội đầu kiểm tra XIX ở Nga:
- Đầu thế kỷ XX khi các nước đế quốc chạy đua vũ trang chuẩn bị chiến tranh thì phái cơ hội trong Quốc tế 2 kêu gọi công nhân ủng hộ chính phủ tư sản với mình, ủng hộ chiến tranh.
- Duy nhất có Đảng Bôn-sê-vich do Lênin lãnh đạo là đấu tranh chống lại chiến tranh đế quốc với khẩu hiệu "Biến chiến tranh đế quốc thành nội chiến Cách mạng".
- Lênin có những đóng góp quan trọng về mặt lý luận thông qua những tác phẩm của mình.
1.2. Cách mạng 1905 -1907 ở Nga
1. Tình hình nước Nga trước Cách mạng
- Về kinh tế: Công thương nghiệp phát triển, các công ty độc quyền ra đời, đội ngũ công nhân đông đảo.
- Về chính trị: duy trì bộ máy cai trị của chính quyền phong kiến, chế độ Nga hoàng kìm hãm sự phát triển sản xuất, bóp nghẹt quyền tự do dân chủ, hầu hết các giai cấp bất mãn...
- Đời sống nhân dân, nhân dân lao động cực khổ.
- Sự thất bại trong cuộc chiến tranh Nga - Nhật 1904 - 1905 làm mâu thuẫn xã hội càng sâu sắc dẫn đến bùng nổ Cách mạng.
2. Cách mạng bùng nổ
- Ngày 09/01/1905, 14 vạn công nhân Pê-tec-bua và gia đình không vũ khí đến “Cung điện mùa đông” để thỉnh cầu Nga hoàng cải thiện đời sống nhưng họ bị đàn áp bằng súng làm hàng nghìn người chết và bị thương "Ngày chủ nhật đẫm máu" 09 - 01 - 1905, công nhân dựng chiến lũy chuẩn bị chiến đấu.
- Mùa thu năm 1905 phong trào Cách mạng vẫn tiếp tục dâng cao với những cuộc bãi công chính trị của quần chúng làm ngừng trệ mọi hoạt động kinh tế và giao thông trong cả nước.
- Tại Mat-xcơ-va , tháng 12 - 1905 cuộc tổng bãi công chuyển sang khởi nghĩa vũ trang , cuối cùng thất bại.
- Thảm sát Chủ nhật đẫm máu tại thủ đô Sankt Peterburg
- Tính chất
- Đây là cuộc Cách mạng tư sản kiểu mới vì: Do giai cấp vô sản lãnh đạo với sự tham gia của đông đảo nhân dân lao động, giải quyết những nhiệm vụ của cuộc Cách mạng dân chủ tư sản và đặt cơ sở cho việc chuyển sang Cách mạng XHCN.
- Ý nghĩa
- Giáng một đòn mạnh mẽ vào chế độ Nga hoàng, có ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh đòi dân chủ ở các nước đế quốc.
- Thức tỉnh nhân dân các nước phương Đông đấu tranh.
2. Luyện tập và củng cố
Sau khi học xong bài này các em cần:
- Hoạt động bước đầu của V.I.LeNin trong phong trào công nhân ở Nga
- Cách mạng 1905 -1907 ở Nga
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lê-nin và phong trào công nhân Nga đầu thế kỉ XX cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Sinh ra trong một gia đình nhà giáo tiến bộ
- B. Giác ngộ cách mạng và tham gia hoạt động từ khi ở trường trung học
- C. Đã từng đứng đầu nhóm mácxít ở Mátxcơva
- D. Thành lập Đảng Cộng sản xã hội dân chủ Nga
-
Câu 2:
Năm 1895, Lênin thống nhất các nhóm mácxít ở Xanh Pêtécbua thành một tổ chức chính trị lấy tên là
- A. Liên hiệp giải phóng công nhân
- B. Liên hiệp cách mạng Nga
- C. Liên hiệp đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân
- D. Liên hiệp đấu tranh giải phóng công nhân Nga
Câu 3 - Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
2.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lê-nin và phong trào công nhân Nga đầu thế kỉ XX để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 203 SGK Lịch sử 10
Bài tập 2 trang 203 SGK Lịch sử 10
Bài tập Thảo luận trang 201 SGK Lịch sử 10 Bài 40
Bài tập Thảo luận trang 202 SGK Lịch sử 10 Bài 40
Bài tập Thảo luận trang 203 SGK Lịch sử 10 Bài 40
Bài tập 1 trang 154 SBT Lịch sử 10 Bài 40
Bài tập 2 trang 155 SBT Lịch sử 10 Bài 40
Bài tập 3 trang 156 SBT Lịch sử 10 Bài 40
Bài tập 4 trang 156 SBT Lịch sử 10 Bài 40
3. Hỏi đáp Bài 40 Lịch sử 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
