Bài 38: Quốc tế thứ nhất và công xã Pa-ri 1871

1. Hoàn cảnh ra đời

• Giữa thế kỷ XIX đội ngũ công nhân thêm đông đảo và tập trung cao.
• Giai cấp tư sản tăng cường áp bức, bóc lột đối với công nhân.
• Nhiều cuộc đấu tranh của công nhân diễn ra song trong tình trạng phân tán, chịu ảnh hưởng của nhiều khuynh hướng phi vô sản,thiếu thống nhất về mặt tư tưởng, mặt khác đặt ra yêu cầu cần phải có một tổ chức cách mạng quốc tế lãnh đạo phong trào công nhân các nước.
• Thực tế đấu tranh, công nhân nhận thấy tình trạng biệt lập của phong trào ở mỗi nước kết quả còn hạn chế, mặt khác đặt ra yêu cầu thành lập một tổ chức quốc tế lãnh đạo đoàn kết phong trào công nhân quốc tế các nước.
• Ngày 28 - 9 - 1864 một cuộc mít tinh lớn được tổ chức tại Luân Đôn, 2000 người tham dự gồm đại biểu của các nước Anh, Pháp, Đức và nhiều nước khác trên thế giới. Nhiều nhà hoạt động cách mạng ở nước ngoài đang sống ở Luân Đôn cũng tham dự. C.Mác được mời dự buổi mít tinh và tham gia đoàn chủ tịch. Với niềm vui phấn khởi vô cùng song những người tham dự mít tinh thông qua nghị quyết thành lập Hội liên hiệp lao động quốc tế, tức Quốc tế thứ nhất.
• Hội nghị bầu ra Ban Chấp hành Trung ương gồm 32 người. Việc soạn thảo tuyên ngôn và điều lệ được giao cho một tiểu ban trong đó có C.Mác.
• Ngày 28 - 9 - 1864 Quốc tế thứ nhất thành lập tại Luân Đôn với sự tham gia của C.Mác.

2. Hoạt động của Quốc tế thứ nhất

• Hoạt động của quốc tế thứ nhất chủ yếu được thông qua các kỳ đại hội. (từ 9 - 1864 đến 7 - 1876 tiến hành 5 đại hội) Nhằm truyền bá học thuyết Mác, chống lại tư tưởng lệch lạc trong nội bộ, thông qua những nghị quyết quan trọng.
• Ảnh hưởng của Quốc tế thứ nhất: Công nhân các nước tham gia ngày càng nhiều vào các cuộc đấu tranh chính trị, các tổ chức công đoàn ra đời.
• Vai trò:
  • Truyền bá rộng rãi chủ nghĩa Mác trong phong trào công nhân quốc tế.
  • Đoàn kết, thống nhất các lực lượng vô sản quốc tế dưới ngọn vờ chủ nghĩa Mác.
• Mục đích chung được ghi trong “Tuyên ngôn” thành lập và “Điều lệ” do  Mac soạn thảo là đoàn kết giai cấp công nhân, đấu tranh lật đổ chính quyền tư sản và thiết lập chính quyền của giai cấp vô sản.
• Có vai trò to lớn trong việc tập hợp giai cấp công nhân các nước Châu Âu và Bắc Mĩ, tiến hành đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa xã hội khoa học, chống lại các học thuyết tiểu tư sản cơ hội chủ nghĩa, ủng hộ nhiệt thành cuộc đấu tranh anh dũng của các chiến sĩ Công xã Pari 1871.
• Sau thất bại của Công xã Pari, đến 1876, QT I đã họp ở Philađenphia (Philadelphia, Hoa Kì), thông qua nghị quyết tự giải  tán để thành lập các chính đảng công nhân ở các nước.

1. Cuộc cách mạng ngày 18 - 3 - 1871 và sự thành lập Công xã

(Lược đồ Công xã Paris)

a. Nguyên nhân

• Mâu thuẫn của xã hội tư bản ngày càng sâu sắc, tạo điều kiện cho công nhân đấu tranh.
• Cuộc chiến tranh Pháp - Phổ ( 19-7-1870),với sự thất bại của Pháp làm cho nhân dân căm ghét chế độ thống trị dẫn đến cuộc khởi nghĩa ngày 4 - 9 - 1870 lật đổ đế chế II.
• Sự phản động của giai cấp tư sản Pháp cướp đoạt thành quả cách mạng của quần chúng, đầu hàng Đức để đàn áp quần chúng.
• Dẫn đến cuộc cách mạng ngày 18 - 3 - 1871.

b. Diễn biến

• Khi quân Phổ tiến vào Pa-ri, "Chính phủ vệ quốc" đã trở thành chính phủ phản quốc, mở cửa cho quân Đức tiến vào nước Pháp. Trong khi đó, nhân dân Pa-ri tổ chức thành các đơn vị Quốc  dân quân, tự vũ trang và xây dựng phòng tuyến bảo vệ thủ đô.
• Khoảng 3 giờ sáng ngày 18 - 3 - 1871, Chính phủ Vệ quốc  cho quân đánh chiếm đồi Mông-mác nơi tập trung đại bác của quân quốc dân. Quần chúng nhân dân đã kịp thời kéo đến hỗ trợ, bao vây quân chính phủ.
• Ngày 18 - 3 - 1871 Quốc dân quân chiếm các cơ quan chính phủ và công sở, làm chủ thành phố, thành lập công xã. Lần đầu tiên trên thế giới chính phủ thuộc về giai cấp vô sản.
• Toán quân chính phủ chạy về Véc-xai, chính quyền giai cấp tư sản bị lật đổ

(Sơ đồ bộ máy  Hội đồng Công xã (tháng 4-1871))

2. Công xã Pa-ri - Nhà nước kiểu mới

• Ngày 26 - 3 - 1871 công xã được thành lập, cơ quan cao nhất là Hội đồng Công xã được bầu theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Hội đồng gồm nhiều ủy ban là một ủy viên công xã, chịu trách nhiệm trước công nhân và có thể bị bãi miễn.
• Những việc làm của công xã:
• Quân đội cảnh sát cũ bị giải tán, thay vào đó là các lực lượng vũ trang nhân dân.
• Nhà thờ tách khỏi trường học.
• Công xã còn thi hành nhiều chính sách tiến bộ khác: Công nhân được làm chủ những xí nghiệp có chủ bỏ trốn, kiểm soát chế độ tiền lương, giảm lao động ban đêm, cấm cúp phạt công nhân, đề ra chủ trương giáo dục bắt buộc... 

→ Nhận xét: Công xã Pa-ri là một nhà nước kiểu mới do dân và vì dân.

Sau khi học xong bài này các em cần nắm được nội dung sau: 

• Quốc tế thứ nhất ra đời và hoạt động như thế nào? Vai trò và ý nghĩa của việc thành lập quốc tế thứ nhất?
• Công xã Pari ra đời trong hoàn cảnh nào? Diễn biến và kết quả của công xã Pari 

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Quốc tế thứ nhất và công xã Pa-ri 1871 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Quốc tế thứ nhất được thành lập trong hoàn cảnh nào?

  • A. Phong trào công nhân thu được nhiều thắng lợi quan trọng
  • B. Công nhân và nông dân đã đoàn kết trong một mặt trận
  • C. Giới chủ đã có những thỏa hiệp đối với công nhân
  • D. Cuộc đấu tranh của công nhân trong tình trạng phân tán về tổ chức, thiếu thống nhất về tư tưởng

• Câu 2:

  Quốc tế thứ nhất được thành lập vào năm nào?

  • A. Năm 1848
  • B. Năm 1864
  • C. Năm 1876
  • D. Năm 1895

• Câu 3:

  Ý nào không phải là mục đích hoạt động của Quốc tế thứ nhất?

  • A. Truyền bá học thuyết Mác trong giai cấp công nhân
  • B. Chống những tư tưởng lệnh lạc trong nội bộ
  • C. Thông qua những nghị quyết có ý nghĩa chính trị và kinh tế quan trọng
  • D. Chỉ đạo việc thành lập các chính đảng của công nhân các nước

Câu 4 - Câu 10: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Quốc tế thứ nhất và công xã Pa-ri 1871 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 2 trang 196 SGK Lịch sử 10

Bài tập Thảo luận trang 192 SGK Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập Thảo luận trang 194 SGK Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập Thảo luận trang 195 SGK Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập Thảo luận trang 196 SGK Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập 1 trang 151 SBT Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập 2 trang 151 SBT Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập 3 trang 152 SBT Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập 4 trang 152 SBT Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập 5 trang 152 SBT Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập 6 trang 153 SBT Lịch sử 10 Bài 38

Bài tập 7 trang 153 SBT Lịch sử 10 Bài 38

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!