1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 3 phần:
- Phần 1: (từ đầu đến "ngôi sao trên mũ"): Phương Định kể về cuộc sống bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.
- Phần 2: ((tiếp theo đến "chị Thao bảo"): Nho bị thương, hai chị em lo lắng chăm sóc.
- Phần 3 (còn lại): Sự lạc quan, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.
2. Hướng dẫn soạn văn Những ngôi sao xa xôi
Câu 1. Kể tóm tắt nội dung truyện. Truyện được trần thuật từ nhân vật nào? Việc chọn vai kể như vậy có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung truyện?
- Tóm tắt truyện: Những ngôi sao xa xôi
- "Những ngôi sao xa xôi" kể về cuộc sống chiến đấu của ba cô thanh niên xung phong - tổ trinh sát mặt đường - Phương Định, Nho và chị Thao. Họ sống trong một cái hang, trên cao điểm tại một vùng trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn những năm chống Mỹ. Công việc của họ là quan sát máy bay địch ném bom, đo khối lượng đất đá để san lấp hố bom do địch gây ra, đánh dấu những quả bom chưa nổ và phá bom. Công việc nguy hiểm, luôn phải đối mặt với cái chết, nhưng cuộc sống của họ vẫn không mất đi niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thảnh thơi, thơ mộng. Họ rất gắn bó, yêu thương nhau dù mỗi người một cá tính.
- Truyện được trần thuật ở ngôi thứ nhất từ Phương Định - nhân vật chính. Việc chọn ngôi kể như vậy sẽ có tác dụng tạo điểm nhìn phù hợp dễ dàng tái hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh, tâm hồn con người.
Câu 2. Truyện kể về ba cô gái thanh niên xung phong ở một tổ trinh sát phá bom trên cao điểm, ở họ có những nét gì chung đã gấn bó thành một khối thống nhất và những gì là nét riêng ở mỗi người?
- Nét chung của ba cô gái: trẻ trung, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc. Họ cùng chung nhiệm vụ trinh sát mặt đường, tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng đội gắn bó. Họ chiến đấu dũng cảm, sống giản dị, lạc quan, hồn nhiên.
- Nét riêng: Có cá tính riêng và hoàn cảnh riêng.
Câu 3. Tác giả đã thể hiện chân thực và sinh động, tự nhiên tâm lí của những cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ. Hãy phân tích tâm lí nhân vật Phương Định, tập trung vào những đoạn:
a. Nhân vật tự quan sát và đánh giá về mình ở phần đầu truyện.
b. Tâm trạng của cô trong một lần phá bom ở phần cuối truyện.
c. Cảm xúc trước trận mưa đá ở cuối truyện.
- Tâm lí nhân vật Phương Định:
- Nhân vật tự quan sát và đánh giá mình ở đầu truyện: nhạy cảm, thường quan tâm đến hình thức (tự đánh giá mình là một cô gái khá), biết mình nhiều người để ý, thấy tự hào nhưng không vồn vã mà tỏ ra kín đáo, kiêu kì.
- Trong một lần phá bom ở cuối truyện: dũng cảm, có trách nhiệm, tình đồng đội (chăm sóc cho Nho), cô coi cái chết là mờ nhạt trước điều quan tâm lớn là bom nổ.
- Cảm xúc trước trận mưa đá cuối truyện: hồn nhiên, vui thích cuống cuồng như trẻ con, nhớ về những kỷ niệm về thành phố, về mẹ, những ngôi sao.
Câu 4. Em có nhận xét gì về ngôn ngữ, giọng điệu của truyện?
- Ngôn ngữ: ngôn ngữ trần thuật cúa truyện phù hợp với nhân vật kể chuyện.
- Tác giả thường dùng câu ngắn, nhịp nhanh thể hiện được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến tranh. Riêng các đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại gợi nhớ một thời tuổi nhỏ đã qua, một thời vô tư hồn nhiên và không khí bình yên trước chiến tranh.
Câu 5. Đọc truyện ngắn này, em hình dung và cảm nghĩ như thế nào về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ?
- Tuổi trẻ Việt Nam trong kháng chiến Mĩ là những người hồn nhiên, dũng cảm, ham học hỏi, sẵn sàng làm bất cứ công việc gì vì tương lai đất nước.
- Họ không ngại hiểm nguy, gian khổ, luôn hướng tới mục tiêu tự do, độc lập dân tộc.
Trên đây là bài Soạn văn 9 Những ngôi sao xa xôi tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Những ngôi sao xa xôi.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
