1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 3 phần:
- Phần 1: (2 khổ đầu): lời ru khi mẹ giã gạo.
- Phần 2: (2 khổ tiếp): lời ru khi mẹ tỉa bắp.
- Phần 3: (còn lại): lời ru khi mẹ chuyển lán, đạp rừng, giành trận cuối
2. Hướng dẫn soạn văn Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
Câu 1: Trong bài thơ có cách ngắt nhịp, cách lặp đi lặp lại như thế có tác dụng tạo nhịp điệu như thế nào cho lời ru, có liên quan gì đến nội dung tình cảm của bài thơ?
- Bài thơ có 3 khúc, mỗi khúc có hai khổ thơ đều mở đầu bằng lời ru của tác giả, kết thúc bằng lời ru của mẹ.
- Cách lặp đi, lặp lại, cách ngắt nhịp như thế tạo âm điệu dìu dắt vấn vương của lời ru, gợi vẻ nhịp nhàng của cánh nôi đưa.
- Tuy vậy, mỗi khúc hát có sự lặp lại nhưng cũng có sự phát triển. Giọng điệu ấy thể hiện một cách đặc sắc tình cảm thiết tha, trìu mến của người mẹ giành cho em, mong em lớn khôn, khỏe mạnh, thành công dân tự do của nước nhà độc lập, thống nhất.
Câu 2. Phân tích hình ảnh người mẹ Tà ôi trong bài thơ?
- Người mẹ Tà-ôi ru con ngủ, nhưng đồng thời mẹ làm công việc của kháng chiến, của Cách mạng.
- Mẹ ru con trong khi mẹ giã gạo nuôi bộ đội.
- Mẹ ru con trong khi mẹ tỉa bắp.
- Mẹ ru con trong khi mẹ chuyển lán, đạp rừng, trực tiếp chống giặc Mĩ.
- Tình thương con luôn gắn liền với tình thương bộ đội, dân làng và tình yêu nước.
- → Chính điều đó đã làm nên nét vĩ đại của người mẹ Tà-ôi, người mẹ Việt Nam.
Câu 3. Em hiểu như thế nào về hai câu thơ: "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi, Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng". Phân tích tình cảm của người mẹ đối với con ở câu thơ thứ hai.
- Sử dụng biện pháp tu từ so sánh:
- Mặt trời của bắp là mặt trời tự nhiên.
- Còn em cu Tai là mặt trời của mẹ.
- → Mặt trời tự nhiên đem ánh sáng, sức sống đến cho cây cỏ. Em cu Tai là mặt trời của mẹ, em cũng đem cho mẹ ánh sáng, hi vọng và niềm tin. Mặt trời của tự nhiên, của bắp thì trên cao và xa. Còn em cu Tai, mặt trời của mẹ thì gần gũi, ngay trên lưng mẹ. Tình cảm của mẹ đối với con là vô bờ. Mẹ mang mặt trời bé con trên lưng và làm tất cả để cho mặt trời đó mãi mãi rạng rỡ.
Câu 4. Qua các khúc ru, em cảm nhận tình cảm của người mẹ đối với con như thế nào? Nhận xét về mối liên hệ giữa lời ru trực tiếp của người mẹ với hoàn cảnh công việc mà mẹ đang làm ở từng đoạn thơ, về sự phát triển của tình cảm và ước vọng của người mẹ qua ba khúc ru?
- Qua khúc hát ru ta thấy tình cảm của mẹ đối với con là tình yêu đằm thắm lớn lao. Mẹ yêu con, mong con khôn lớn trưởng thành, mong con được sống trong hòa bình. Tình yêu con tha thiết biến thành lời ru với những ước mơ dịu ngọt.
- Mẹ giã gạo nên mẹ mơ con lớn "Vung chầy lún sân" giã những hạt gạo trắng ngần.
- Mẹ giã gạo nên mẹ mơ con lớn "Vung chầy lún sân" giã những hạt gạo trắng ngần.
- Mẹ địu con ra trận nên mẹ mơ thấy Bác Hồ, nghĩa là mơ thấy đất nước thống nhất, Bắc Nam sum họp và "Mai sau con lớn làm người tự do".
- Tình cảm và khát vọng của người mẹ ngày càng lớn rộng, ngày càng đi từ riêng đến chung, đi từ quê hương tới đất nước.
Câu 5. Qua những bức tranh về thiên nhiên và con người lao động trong bài thơ, em có nhận xét gì về cái nhìn và cảm xúc của tác giả trước thiên nhiên đất nước và con người lao động.
- Tình yêu thương con của người mẹ gắn với tình yêu bộ đội, yêu làng, yêu đất nước. Giấc mơ mẹ gửi vào con là có gạo cho bộ đội ăn, có rẫy trồng nhiều bắp cho làng no, đất nước được thống nhất, mẹ được gặp Bác Hồ.
- Tình cảm của người mẹ Tà-ôi cũng chính là tình cảm, khát vọng của nhân dân: yêu quê hương đất nước, chiến đấu kiên cường giành độc lập, tự do, thống nhất nước nhà.
Trên đây là bài Soạn văn 9 Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
