1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 3 phần:
- Phần 1 (Từ đầu đến "ngọn mùng tơi nhảy múa"): Khung cảnh trời sắp mưa.
- Phần 2 (Tiếp theo đến "cây lá hả hê"): Khung cảnh khi mưa.
- Phần 3 (Còn lại): Hình ảnh người nông dân trong mưa.
2. Hướng dẫn soạn văn Mưa
Câu 1. Bài thơ tả cơn mưa ở vùng nào và vào mùa nào?
Cơn mưa được tả qua hai giai đoạn: lúc sắp mưa và lúc đang mưa. Dựa vào thứ tự miêu tả, em hãy tìm bố cục của bài thơ.
- Bài thơ tả cảnh cơn mưa rào mùa hạ ở vùng đồng bằng Bắc bộ, khi mưa thường có gió mạnh, sấm chớp.
- Bố cục: Tham khảo mục 1 (Bố cục văn bản).
Câu 2. Nhận xét về thể thơ, cách ngắt nhịp, gieo vần trong bài thơ và nêu tác dụng đối với việc thể hiện nội dung (tả trận mưa rào ở làng quê).
- Bài thơ được làm theo thể tự do, cách ngắt nhịp tự do, linh hoạt
- Nhịp 1, 2, 3, 4 và chủ yếu là nhịp 2
- → Tạo nhịp điệu nhanh, dồn dập, sự ngắt quãng phóng khoáng như những hạt mưa rơi tự do.
Câu 3. Bài thơ đã miêu tả rất sinh động trạng thái và hoạt động của nhiều cây cối, loài vật trước và trong cơn mưa. Em hãy tìm hiểu:
a) Hình dáng, trạng thái, hoạt động của mỗi loài lúc sắp mưa và trong cơn mưa. Tìm những động từ và tính từ miêu tả và nhận xét về việc sử dụng các từ ấy.
b) Nêu các trường hợp sử dụng phép nhân hóa để miêu tả thiên nhiên trong bài thơ. Hãy phân tích tác dụng của biện pháp ấy trong một số trường hợp đặc sắc.
Gợi ý:
a) Hình dáng, trạng thái, hoạt động của mỗi loài:
- Trước cơn mưa
- Cây mía: múa gươm
- Cỏ gà: rung tai nghe
- Bụi tre: gỡ tóc
- Hàng bưởi: đu đưa bế con
- Cây dừa: sải tay bơi
- Ngọn mùng tơi: nhảy múa
- Mối: bay cao, bay thấp
- Gà con: tìm nơi ẩn nấp
- Kiến: hành quân
- Trong cơn mưa
- Cóc: nhảy
- Chó: sủa
b) Phép nhân hóa được sử dụng rộng rãi, phổ biến:
- Ông trời mặc áo
- Mía múa gươm
- Kiến hành quân đầy đường
- Cỏ gà rung tai nghe
- Bụi tre tần ngần gỡ tóc
- Cây dừa sải tay bơi
- ...
- → Phép nhân hóa khiến thế giới cây cỏ, loài vật cũng hoạt động đa dạng giống như con người. Điều này thể hiện óc quan sát, liên tưởng thú vị của tác giả.
Câu 4. Gần hết bài thơ chỉ miêu tả thiên nhiên nhiên, đến cuối bài mới xuất hiện hình ảnh con người:
Bố em đi cày về
Đội sấm
Đội chớp
Đội cả trời mưa...
Em hãy nhận xét về ý nghĩa biểu tượng cho tư thế, sức mạnh và vẻ đẹp của con người trước thiên nhiên trong hình ảnh trên.
- Ý nghĩa biểu tượng của con người ngang tầm vóc to lớn của vũ trụ: Người nông dân bình dị trở nên lớn lao trong trời đất, trong thiên nhiên, chống đỡ cả sấm, cả chớp, cả trời mưa.
Trên đây là bài Soạn văn 6 Mưa tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Mưa.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
