Phương pháp giải bài toán bằng chất tương đương môn Hóa học 9

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CHẤT TƯƠNG ĐƯƠNG

a/ Nguyên tắc:

Khi trong bài toán xảy ra nhiều phản ứng nhưng các phản ứng cùng loại và cùng hiệu suất thì ta thay hỗn hợp nhiều chất thành 1 chất tương đương. Lúc đó lượng (số mol, khối lượng hay thể tích) của chất tương đương bằng lượng của hỗn hợp.

b/ Phạm vi sử dụng:

 Trong vô cơ, phương pháp này áp dụng khi hỗn hợp nhiều kim loại hoạt động hay nhiều oxit kim loại, hỗn hợp muối cacbonat, ... hoặc khi hỗn hợp kim loại phản ứng với nước.

Bài 1: Một hỗn hợp 2 kim loại kiềm A, B thuộc 2 chu kì kế tiếp nhau trong bảng hệ thống tuần hoàn có khối lượng là 8,5 gam. Hỗn hợp này tan hết trong nước dư cho ra 3,36 lit khí H₂ (đktc). Tìm hai kim loại A, B và khối lượng của mỗi kim loại.

Hướng dẫn giải:

PTHH

2A   +   2H₂O  →   2AOH    +   H₂   (1)

2B   +   2H₂O  →   2BOH    +   H₂   (2)

Đặt a = n_A , b = n_B

ta có: a  +  b = 2.3,36/22,4 = 0,3 (mol)    (I)

trung bình:    = 8,5/0,3 = 28,33

Ta thấy 23 < = 28,33 < 39

Giả sử M_A < M_B thì A là Na, B là K hoặc ngược lại.

m_A + m_B  = 23a + 39b = 8,5    (II)

Từ (I, II) ta tính được: a = 0,2 mol, b = 0,1 mol.

Vậy m_Na = 0,2.23 = 4,6 g, m_K = 0,1.39 = 3,9 g.

Bài 2: Hoà tan 115,3 g hỗn hợp gồm MgCO₃ và RCO₃ bằng 500ml dung dịch H₂SO₄ loãng ta thu được dung dịch A, chất rắn B và 4,48 lít CO₂ (đktc). Cô cạn dung dịch A thì thu được 12g muối khan. Mặt khác đem nung chất rắn B tới khối lượng không đổi thì thu được 11,2 lít CO₂ (đktc) và chất rắn B₁. Tính nồng độ mol/lit của dung dịch H₂SO₄ loãng đã dùng, khối lượng của B, B₁ và khối lượng nguyên  tử của R. Biết trong hỗn hợp đầu số mol của RCO₃ gấp 2,5 lần số mol của MgCO₃.

Hướng dẫn giải:

Thay hỗn hợp MgCO₃ và RCO₃ bằng chất tương đương CO₃

PTHH

CO₃   +   H₂SO₄  →  SO₄  + CO₂  + H₂O   (1)

0,2                0,2                    0,2        0,2

Số mol CO₂ thu được là: n_CO2 = 4,48/22,4 = 0,2 (mol)

Vậy n_H2SO4  = n_CO2 = 0,2 (mol)

 C_{M H SO}   = 0,2/0,4 = 0,4 M

Rắn B là CO₃ dư:

CO₃  →  O + CO₂   (2)

0,5                   0,5       0,5

Theo phản ứng (1): từ 1 mol CO₃ tạo ra 1 mol SO₄ khối lượng tăng 36 gam.

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

115,3 = m_B + m_{muối tan} - 7,2

Vậy m_B = 110,5 g

Theo phản ứng (2): từ B chuyển thành B₁, khối lượng giảm là:

m_CO2 = 0,5.44 = 22 g.

Vậy m_B = m_B -  m_CO = 110,5 - 22 = 88,5 g

Tổng số mol CO₃ là: 0,2 + 0,5 = 0,7 mol

Ta có  + 60 =115,3/0,7 = 164,71    = 104,71

Vì trong hỗn hợp đầu số mol của RCO₃ gấp 2,5 lần số mol của MgCO₃.

Nên 104,71 =(24.1+r.2,5)/3,5    R = 137

Vậy R là Ba.

Bài 3: Để hoà tan hoàn toàn 28,4 gam hỗn hợp 2 muối cacbonat của 2 kim loại thuộc phân nhóm chính nhóm II cần dùng 300ml dung dịch HCl aM và tạo ra 6,72 lit khí (đktc). Sau phản ứng, cô cạn dung dịch thu được m(g) muối khan. Tính giá trị a, m và xác định 2 kim loại trên.

---(Để xem nội dung đầy đủ của chuyên đề các em vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

Trên đây là trích dẫn một phần nội dung tài liệu Phương pháp giải bài toán bằng chất tương đương môn Hóa học 9. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.

Ngoài ra các em học sinh có thể tham khảo các tài liệu cùng chuyên mục:

• Giải các bài tập theo phương pháp tăng giảm khối lượng môn Hóa học 9
• Phương pháp áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố và khối lượng môn Hóa học 9

Chúc các em học tốt!