Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

Trước khi bước sang bài văn mẫu phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài thơ Vội vàng của nhà thơ Xuân Diệu, Chúng tôi mời các em xem thêm video bài giảng tìm hiểu bài thơ của cô Phan Thị Mỹ Huệ. Tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện trong xuyên suốt bài thơ, bắt đầu từ đoạn thơ thứ hai: Của ong bướm này đây... Bài giảng được trình bày một cách chi tiết, dễ hiểu và dễ ghi nhớ; thuận tiện cho các em trong quá trình củng cố lại kiến thức để có đủ cơ sở lý luận tiến hành viết bài văn được chính xác và hấp dẫn hơn. Mời các em cùng theo dõi!

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn ý chi tiết

a. Mở bài

• Giới thiệu về tác giả Xuân Diệu và bài thơ Vội vàng
• Dẫn dắt vào vấn đề: tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài thơ Vội vàng

• Khái quát chung
  • Xuất xứ: trích trong tập “Thơ thơ”.
  • Bố cục:
  • Chủ đề:: thể hiện cái tôi khát khao giao cảm với đời cũng như quan niệm sống độc đáo, mới mẻ của tác giả
• Thân bài
  • Sơ lược: Bài thơ có thể chia thành ba phần lớn tương ứng với diễn biến tâm trạng của nhân vật trữ tình:
    • Phần một: Từ đầu đến “hoài xuân”: Nhân vật trữ tình bày tỏ tình yêu tha thiết của mình với cuộc sống nơi trần thế.
    • Phần hai: Từ “Xuân đương tới” đến “chẳng bao giờ nữa…”: Nỗi xót xa, đau đớn của nhân vật trữ tình trước dòng chảy nghiệt ngã của thời gian
    • Phần ba: còn lại: sự vồ vập, cuồng nhiệt của nhân vật trữ tình trước sự sống – Lời kêu gọi hãy sống vội vàng, giục giã
  • Diễn biến tâm trạng cụ thể
    • Những ham muốn lạ lùng: níu bước thời gian, tắt nắng, buộc gió để gìn giữ vẻ đẹp cho cõi trần gian.
    • Hình ảnh trần gian như một bữa tiệc đầy hấp dẫn, quyến rũ qua cảm xúc háo hức, vồ vập của nhân vật trữ tình.
    • Sự suy nghĩ đầy dự cảm lo âu về thời gian và sự ngắn ngủi của tuổi trẻ.
    • Cách ứng xử với cuộc sống: sống vội vàng, cuống quýt để tận hưởng những hạnh phúc mà cuộc sống trần thế đang sẵn bày trước mắt.
  • Nghệ thuật diễn tả tâm trạng
    • Kết hợp những xúc cảm trữ tình và suy tư chính luận.
    • Toàn bài vừa là một dòng tâm trạng dào dạt, trọn vẹn vừa là một hệ thống lập luận, lập thuyết chặt chẽ, hoàn chỉnh.
    • Hệ thống ngôn từ thể hiện sự hưởng thụ tinh thần nhưng lại được vật chất hóa, nhục cảm hóa khiến cho niềm hạnh phúc thuần túy tinh thần hiện ra xác thực và có tính truyền cảm rất mạnh mẽ.
• Nhận xét
  • Vội vàng là một bài thơ mang màu sắc tuyên ngôn. Trong đó triết lí nhân sinh đã được tắm đẫm trong cảm xúc trữ tình thành một dòng tâm trạng sống động.
  • Một tiếng thơ mang đậm tính chất tự bạch, tự họa của cái Tôi trữ tình Xuân Diệu – nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới”.

c. Kết bài

• Nêu cảm nhận, đánh giá, nhận xét chung về vấn đề
• Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng của mỗi cá nhân

Bài văn mẫu

​Đề bài:  Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

Gợi ý làm bài​

Khi nhắc đến "ông hoàng thơ tình" thì chắc chắn người đọc sẽ nghĩ ngay đến Xuân Diêu, một hồn thơ nồng nàn, say đắm, cuồng nhiệt trong tình yêu. Những vần thơ của ông chính là nỗi lòng của chính mình. Bài thơ "Vội vàng" là một điệp khúc tình yêu say đắm, nồng nàn của một người đang yêu. Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ này khiến cho người đọc như hòa chung vào nhịp đập đó.

Bài thơ được cất lên với giọng điệu say đắm, nồng nàn và căng tràn sự sống của thiên nhiên. Qua con mắt của nhân vật trữ tình, cảnh sắc mùa xuân hiện lên thật tươi mới, trong lành:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh rì

Này đây lá của cành tơ phơ phất

Của yến anh này đây khúc tình si.

---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---

Ta muốn ôm cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều.

Điệp từ “ta" được điệp lại ở đầu mỗi câu thơ khiến cho giọng thơ trở nên gấp gáp. Khao khát của "ta" được dồn nén từ bấy lâu nay đến giờ đã vỡ òa ra. Những hình ảnh tươi đẹp của mùa xuân đang căng tràn như vậy nhưng nhân vật trữ tình lại nghĩ đến cảnh mọi thứ vội tan biến theo thời gian. Đây chính là một ý thức về thời gian rất mới, tiến bộ và hiện đại, đánh thức được suy nghĩ của thế hệ trẻ sau này.

Như vậy qua bài thơ "Vội vàng" Xuân Diệu đã khiến người đọc phải say, phải vội vàng, cuống quýt cùng nhân vật trữ tình. Có lẽ đó chính là thông điệp của Xuân Diệu về cảm thức thời gian.

Mong rằng, tài liệu trên đã hỗ trợ các em ôn tập và cảm nhận, phân tích sâu sắc hơn về bài thơ Vội vàng trong chương trình Ngữ văn 11. Chúc các em có tài liệu hay giúp các em học tốt hơn.

--MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)