Sau khi tổng hợp lại các kiến thức cơ bản Chúng tôi xin giới thiệu đến các em học sinh bài Ôn tập chương I - Bản đồ - Địa lý 10, ngoài kiến thức cơ bản của từng bài còn có các câu hỏi tự luận, bài tập và 10 câu hỏi trắc nghiệm góp phần giúp các em củng cố lại kiến thức và giúp các em nắm bài nhanh hơn.
Tóm tắt lý thuyết
- Khái niệm bản đồ
- Bản đồ là hình ảnh thu nhỏ một phần hay toàn bộ trái đất lên mặt phẳng, trên cơ sở toán học nhằm thể hiện các hiện tượng địa lí từ mặt đất lên mặt phẳng thông qua hệ thống các kí hiệu riêng có chọn lọc.
- Vai trò của bản đồ trong học tập và đời sống
-
Trong học tập
Bản đồ là phương tiện để học tập và rèn luyện các kĩ năng Địa lí tại lớp, ở nhà và trả lời phần lớn các câu hỏi kiểm tra về địa lí.
Ví dụ: Xác định vị trí một điểm ở đới khí hậu nào?
Thông qua bản đồ:Quy mô hình dạng các nước, các châu lục.
Sự phân bố dân cư, trung tâm công nghiệp, núi, sông…
Vị trí địa lí của đối tượng.→Bản đồ được xem là “cuốn sách thứ 2” trong học tập địa lí.
2. Trong đời sống
Được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày.
Bản đồ chỉ đường: giú người du lịch
Dự báo thời tiết.
Quân sự: xây dựng phương án tác chiến
Sản xuất (công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải…).
1.1. Các phép chiếu hình bản đồ
1. Phép chiếu phương vị
2. Phép chiếu hình nón
3. Phép chiếu hình trụ
| Phép chiếu hình bản đồ | Thể hiện trên bản đồ | |||
| Các kinh tuyến | Các vĩ tuyến | Khu vực tương đối chính xác | Khu vực kém chính xác | |
| Phương vị đứng | Là những đoạn thẳng đồng qui ở cực | Là những vòng tròn đồng tâm ở cực | Gần cực | Xa cực |
| Hình nón đứng | Là những đoạn thẳng đồng qui ở cực | Là những cung tròn đồng tâm | Vĩ tuyến Trung bình | Gần cực và gần xích đạo |
| Hình trụ đứng | Là những đường thẳng song song và vuông góc với nhau | Là những đường thẳng song song và vuông góc với nhau | Xung quanh xích đạo | Xa xích đạo |
1.2. Phương pháp biểu hiện đối tượng trên bản đồ
1. Phương pháp kí hiệu
2. Phương pháp kí hiệu đường chuyển động
3. Phương pháp chấm điểm
4. Phương pháp khoanh vùng
5. Phương pháp bản đồ - biểu đồ
| Phương pháp biểu hiện | Đối tượng biểu hiện | Khả năng biểu hiện |
| 1. Phương pháp kí hiệu |
|
|
| 2. Phương pháp kí hiệu đường chuyển động |
|
|
| 3. Phương pháp chấm điểm |
|
|
| 4. Phương pháp bản đồ – biểu đồ |
chia lãnh thổ bằng các biểu đồ đặt trong các lãnh thổ đó. |
|
Bài tập minh họa
Câu hỏi 1: Dựa vào hình 2.2 hãy chứng minh rằng phương pháp kí hiệu không những chỉ nêu được tên và vị trí mà còn thể hiện được cả chất lượng của các đối tượng trên bản đồ?
Trả lời:
- Thấy được các nhà máy nhiệt điện ở Phả Lại, ở TP Hồ Chí Minh... Các nhà máy thủy điện ở Hòa Bình, ở Đa Nhim..., thấy được các trạm 220kV, 500kV...
- Thấy được các nhà máy thủy điện đã đưa vào sản xuất và những nhà máy thủy điện còn đang xây dựng.
Câu hỏi 2: Hãy cho biết tác dụng của bản đồ trong học tập. Nêu dẫn chứng minh họa?
Trả lời:
- Bản đồ là phương tiện để học sinh học tập và rèn luyện các kĩ năng địa lí tại lớp, ở nhà và trả lời các câu hỏi kiểm tra về Địa lí.
- Thông qua bản đồ có thể xác định được vị trí địa lí một điểm nào đó trên mặt đất (tọa độ địa lí), ở vào đới khí nào, chịu ảnh hưởng của biển như thế nào, liên hệ với các trung tâm kinh tế- xã hôi ra sao...
Câu hỏi 3: Chứng minh rằng bản đồ là một phương tiện được sử dụng rộng rãi trong đời sống hằng ngày?
Trả lời:
- Bản đồ là một phương tiện được sử dụng rộng rãi trong đời sống hằng ngày.
- Tìm đường đi, xác định vị trí và đường di chuyển của một cơn bão khi nghe dự báo thời tiết... đều phải dựa vào bản đồ.
- Làm thủy lợi, nghiên cứu thời tiết và khí hậu, canh tác đúng thời vụ, xây dựng các trung tâm công nghệp, mở các tuyến đường giao thông... đều phải sử dụng bản đồ.
3. Luyện tập và củng cố
Qua bài học này các em phải nắm được:
- Khái niệm của bản đồ
- Các phép chiếu hình bản đồ
- Phương pháp thể hiện đối tượng trên bản đồ
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Ôn tập chương I cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Do bề mặt Trái Đất cong
- B. Do yêu cầu sử dụng khác nhau
- C. Do vị trí lãnh thổ cần thể hiện
- D. Do hình dáng lãnh thổ
-
- A. Hình nón
- B. Hình trụ
- C. Mặt phẳng
- D. Tất cả các ý trên
-
- A. Do vị trí lãnh thổ cần thể hiện
- B. Do hình dạng mặt chiếu
- C. Do vị trí tiếp xúc mặt chiếu
- D. Do đặc điểm lưới chiếu
Câu 4 - Câu 10: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
4. Hỏi đáp Ôn tập chương I Địa lí 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
