Nghị luận về vai trò của sách đối với đời sống nhân loại

a. Mở bài:

- Nhà văn M. Gorki đã nói: “Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới”. Câu nói khẳng định vai trò quan trọng của sách đối với việc nâng cao tri thức của con người.

- Ngày nay, cả nhân loại đang trên đường hướng đến một xã hội học tập. Vì vậy, sách trở thành một phương tiện quan trọng để con người đến với tri thức. Càng ngày sách càng cho chúng ta thấy tầm quan trọng của mình với đời sống nhân loại.

b. Thân bài:

* Giải thích:

- Sách là một bản in bằng giấy có nội dung rất phong phú. Sách có từ khi loài người có chữ viết. Con người lưu lại vào sách những suy nghĩ tâm tư, tình cảm của mình về những vấn đề trong cuộc sống: khoa học, nghệ thuật, đời sống...

- Sách được phân loại theo thể loại, lĩnh vực, độ tuổi, sở thích của từng đối tượng. Sách được in với nhiều thứ tiếng, nhiều ngôn ngữ khác nhau và có thể mang đến bất kì đâu trên thế giới.

* Bình luận và chứng minh:

- Vai trò của sách:

+ Sách cung cấp cho con người những hiểu biết, những tri thức về mọi lĩnh vực của đời sống, vượt thời gian và vượt không gian. Sách có thể đưa ta đến với quá khứ, hiện tại, tương lai; sách có thể đưa ta lên thám hiểm mặt trăng hay xuống đáy đại dương...

+ Sách cho ta hiểu biết về chính mình. Đọc quyển sách tốt, ta được bồi đắp thêm về tâm hồn, tình cảm. Ta biết phần chưa hoàn thiện trong con người mình để phấn đấu rèn luyện. Ta biết thành tựu của thế hệ đi trước để phấn đấu vượt qua.

+ Sách là phương tiện để ta có thể giao tiếp: giao tiếp với tác giả, với độc giả bao thế hệ để từ đó tự rèn luyện mình.

+ Sách giúp con người vươn tới những ước mơ, khát vọng; giáo dục tình cảm, đạo đức; giáo dục ý thức thẩm mỹ...

+ Nếu thiếu sách, cuộc sống con người sẽ rơi vào tăm tối, không có ánh sáng của tri thức, con người trở nên lạc hậu.

- Cách đọc sách hiệu quả:

+ Chọn sách theo mục đích sử dụng, tuy nhiên sách phải có nội dung lành mạnh, tích cực.

+ Đọc sách phải có tư duy phản biện, tránh bị chìm đắm trong thế giới mà sách tạo nên, dẫn đến xa rời thực tế, tránh sa vào lý thuyết suông.

* Mở rộng:

- Ngày nay, cùng với sách, các phương tiện thông tin ngày càng trở nên đa dạng. Văn hóa đọc hình thành từ khi có sách, đến nay không còn giữ nguyên ý nghĩa là đọc trong sách mà mở rộng thêm: đọc trong báo, đọc trên mạng... Sách tồn tại trong cuộc sống không chỉ là sách được bán ở hiệu sách mà sách được đưa lên mạng... Dù dưới hình thức nào, đối với con người, nhu cầu tìm hiểu thế giới tự nhiên và thế giới con người không bao giờ vơi cạn. Vì thế, sách mãi mãi vẫn giữ vai trò quan trọng của mình trong đời sống nhân loại, là phương tiện giúp con người nhận thức về thế giới và khám phá thế giới.

- Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, văn hoá đọc đang bị văn hoá nghe nhìn lấn át. Nhiều bạn trẻ đã đánh mất thói quen đọc sách. Đây là một hiện tượng rất đáng lo ngại bởi nếu không chịu khó đọc sách, con người sẽ trở nên hời hợt, thiếu tư duy tưởng tượng và thiếu trải nghiệm cần thiết.

* Bài học nhận thức và hành động: Nhận thức được vai trò của sách, bản thân đã rèn luyện cho mình thói quen đọc sách, đọc để tích lũy kiến thức, đọc để hiểu biết hơn về cuộc sống.

c. Kết bài:

- Chừng nào con người vẫn còn nhu cầu nhận thức về thế giới và thưởng thức vẻ đẹp của trí tuệ, chừng nào loài người còn biết đề cao văn hóa và các giá trị tinh thần, thì chừng ấy sách vẫn còn là một công cụ hữu hiệu và vô giá trong công cuộc khai hóa nền văn minh.

Đề bài: Viết bài văn nghị luận về vai trò của sách đối với đời sống nhân loại.

Gợi ý làm bài:

Barbara Tuchman đã từng nói: “Sách là nơi lưu giữ nền văn minh. Không có sách, lịch sử trầm lặng, văn chương buồn chán, khoa học khập khiễng, suy nghĩ và phán đoán đứng yên”. Nhân loại không thể có tiến bộ mà không có sách. Có thể nói rằng sách chính là linh hồn bất tử mà nhân loại đã gửi lại hậu thế. Làm sao có thể nói hết vai trò của sách đối với sự tiến bộ của con người.

Sách là một vật dụng để con người ghi chép, lưu trữ và lưu truyền tri thức từ thời đại này sang thời đại khác. Hình thức của sách, cách đọc sách qua mỗi thời đại có nhiều thay đổi, nhưng vai trò chức năng của sách đối với con người không có gì đổi khác.

Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người. Có rất nhiều sản phẩm được tạo ra từ đời sống tinh thần phong phú của con người như âm nhạc, hội họa, nghệ thuật văn chương,… trong đó, sách là một sản phẩm đặc biệt, kết tinh toàn bộ trí tuệ và sức sáng tạo của nhân loại.

Đầu tiên, phải khẳng định rằng, sách là một kho tàng kiến thức vô tận nên nó mở rộng hiểu biết cho con người. Trong mỗi cuốn sách Văn học luôn có những bài thơ, những câu chuyện lí thú và bổ ích mà qua đó, ta có thêm hiểu biết về văn chương nhân loại, về những tinh hoa nghệ thuật trong tâm hồn con người. Những cuốn sách lịch sử đưa ta về quá khứ cách đây ngàn năm, chẳng cồng kềnh và lích kích gì mà vẫn có thể chứng kiến những sự kiện, những cuộc đấu tranh anh dũng và công cuộc xây dựng đất nước, qua những trang sách sử, ta bỗng thấy yêu non sông đất nước mình để từ đó, ta có ý thức trách nhiệm hơn với vận mệnh quốc gia dân tộc trong tương lai. Những cuốn sách khoa học lại mở ra trong đầu ta những con số, những thí nghiệm, những phản ứng…Những cuốn sách ngoại ngữ giúp ta có thêm kiến thức về ngôn ngữ mới, để phá bỏ rào cản ngôn ngữ khi tiếp xúc với người ngoại quốc…Rất nhiều những cuốn sách với đủ các lĩnh vực của cuộc sống đang chờ đón chúng ta tìm đến để mở rộng tầm hiểu biết. Sách có thể coi là một người thầy của nhân loại.

Sách là kho tàng tri thức khổng lồ, chứa đựng tất cả trí tuệ, sự hiểu biết của con người về đời sống của chính mình và thế giới xung quanh. Trước khi có sách, con người lưu giữ tri thức bằng phương thức ghi nhớ và truyền miệng. Khi có sách, con người bắt đầu ghi chép tất cả tri thức ấy vào trong sách. Có thể nói mọi hiểu biết của con người về thiên nhiên, vũ trụ và đời sống đều được ghi lại thành những quyển sách. Từ những câu chuyện đơn sơ đến những phát kiến vĩ đại, sự kì bí của tự nhiên, đời sống tinh phần phức tạp của con người đều có ở trong sách. Nội dung của sách có thể được ghi nhận chân thực như hiện thực vốn có (sách khoa học, lịch sử, địa lí,…) hay được phản ánh qua lăng kính tâm hồn của con người (tác phẩm văn chương, bức tranh, bản nhạc,..). Không có gì con người có thể hiểu biết mà không có trong sách.

Sách mở rộng hiểu biết và làm phong phú tinh thần của con người, vì thế, nếu thiếu sách, cuộc sống của chúng ta sẽ trở nên vô vị và nhàm chán biết bao! Không một ai tự nhiên có vốn hiểu biểu phong phú mà không thông qua đọc sách. Thiếu sách, con người sẽ thiếu hụt kiến thức và hiểu biết. Mà cuộc sống thiếu hiểu biết sẽ rất dễ dẫn đến những sai lầm. Thiếu sách, con người sẽ ngày càng tụt lùi so với sự phát triển và tiến bộ của nhân loại. Thiếu sách, đồng nghĩa bao kinh nghiệm của chúng ta không còn được lưu lại cho đời sau, con người cứ thế mà chìm trong bóng tối của sự dốt nát…

Người ta có thể sẽ dẫn ra rất nhiều những minh chứng về những người thành công nhờ đặc biệt quan tâm sách và yêu thích đọc sách như Bill Gates với câu nói: “Đọc và mở mang kiến thức là đam mê bất tận của tôi” hay Elon Musk với chia sẻ những kiến thức về chế tạo tên lửa của ông đều từ sách mà ra…Nhưng tôi sẽ dẫn ra một minh chứng chứng minh sức cảm hóa con người như một tác dụng nhân văn của sách, đó là hành trình “Sách đi tìm người đọc” của thư viện Lâm Đồng đến với trại giam Đại Bình. Những phạm nhân ở đây chia sẻ sách đã như một người thầy, một người bạn mở ra cho họ niềm tin một lần nữa vào cuộc đời tươi sáng sau khi bước ra khỏi cánh cửa trại giam.

Cuộc đời ta sẽ thay đổi qua những người ta gặp và qua những quyển sách ta đọc. Những người chúng ta có thể gặp và thay đổi cuộc đời ta, hãy trông đợi vào sự may mắn còn những những quyển sách ta đọc có thể làm thay đổi ta thì tích cực đi tìm. Nó là quyển sách nào, nó ở đâu đó trong cuộc sống này chỉ chính bạn mới biết rõ.

Từ xưa đến nay, sách luôn được coi là một người bạn lớn của con người, có lẽ chính bởi sách có vai trò hết sức to lớn với đời sống nhân loại.

Sách – hiểu đơn giản thì đó là một nơi lưu trữ những tri thức của nhân loại đã được đúc kết và kiểm chứng trong một thời gian rất dài, sách tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau. Xưa kia sách được làm bằng tre, trúc, bằng lụa, vài, gần hơn chúng ta biết sách được làm bằng giấy, hiện đại nhất thì có e-book – sách điện tử. Và dù tồn tại dưới bất kì một hình thức nào thì sách vẫn có những vai trò quan trọng với con người chúng ta.

Tuy nhiên “đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”, bởi sách là kho tàng tri thức quý báu được tìm hiểu, ghi chép, cô đức, lưu truyền qua những thăng trầm lịch sử, là “di sản tinh thần của nhân loại”. Sách vô cùng có ích cho tất cả mọi người, trong đó có học sinh, sinh viên nói riêng và các tầng lớp trí thức nói chung. Sách dạy ta những điều hay ý đẹp, dạy ta những bài học làm người, ca ngợi những con người khuyết tật vượt khó; những người lính cách mạng dũng cảm, bất khuất; những anh hùng liệt sĩ xả thân mình vì quê hương đất nước. Sách còn giúp ta tiếp cận những nền văn minh của các quốc gia mà ta chưa hề đặt chân đến; cảm nhận từng câu chữ, lời văn mang những cung bậc cảm xúc khác nhau trong các tác phẩm văn học nước ngoài… Dù bất cứ lợi ích gì, sách đều giúp con người trưởng thành về nhận thức, sâu sắc về tư tưởng, chín chắn về suy nghĩ.

Đọc sách đem lại cho chúng ta nhiều lợi ích mà ta không thể kể hết. Đầu tiên, thay vì chúng ta phải mất thêm mấy trăm năm cho công cuộc tìm kiếm, ghi chép những thông tin cần tìm, thì ta chỉ mất vài giờ thông qua việc đọc sách. Qua đó, đọc sách là con đường ngắn nhất nhưng không kém phần quan trọng để tích lũy, lĩnh hội, nâng cao kinh nghiệm, vốn tri thức mà người xưa đã lưu truyền lại. Sách chính là bậc thang đưa chúng ta đến với thành công trong cuộc sống. Sách giúp ta hoàn thiện kiến thức phổ thông đã học. Sách là người bạn thân thiết, gắn bó với chúng ta suốt cuộc đời, luôn cần thiết cho nhân loại cho dù khoa học kỹ thuật, công nghệ có phát triển và ngày càng hiện đại đến đâu. Không những thế, sách còn là hành trang kiến thức để con người chuẩn bị cho “cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới”. Ta không thể thu được những thành tựu mới nếu không biết kế thừa những thành tựu của các thời kỳ đã qua.

Đọc sách không chỉ là cách con người đốt thời gian của mình mà nó còn mang lại rất nhiều những ý nghĩa vô cùng giá trị. Sách chính là kho tàng kiến thức của cả nhân loại, chính vì thế, đọc sách chính là cách con người hấp thu những tinh hoa văn hóa, những kiến thức xã hội vô cùng quý báu. Nó giúp bạn học hỏi được những kinh nghiệm từ những người đi trước rồi áp dụng nó vào cuộc sống thực tiễn một cách nhuần nhuyễn. Không ít người đã được khai sáng nhờ đọc những cuốn sách hay. Một điển hình cho việc không ngừng đọc, không ngừng học hỏi không ai khác chính là vị lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh của chúng ta. Người đi qua nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều người nhưng đi đâu Người cũng tìm tòi, cũng luôn mang theo mình những cuốn sách để không ngừng trau dồi cho mình những kiến thức. Để rồi khi đọc xong, khi trải nghiệm thực tế, Người mới thấu hiểu được nỗi thống khổ của những người dân bị áp bức, Người mới tìm ra con đường dẫn tới thắng lợi của các dân tộc bị áp bức chính là cách mạng xã hội chủ nghĩa…

Không chỉ cung cấp cho con người những tri thức, những kinh nghiệm sống mà đọc sách còn là cách giúp con người thư giãn, thanh lọc và bồi bổ tâm hồn mình. Có không ít những cuốn sách giúp con người giải tỏa được tâm lý u ám, hương họ tới những điều lương thiện, trong sáng và tốt đẹp hơn. Chắc hẳn, chúng ta đã quá quen với tựa đề “Hạt giống tâm hồn” - cuốn sách nổi tiếng được nhiều người lựa chọn đọc để soi mình vào đó, thanh lọc mình và học hỏi ở đó những điều tốt đẹp và bình dị nhất. Hay như những bạn nhỏ đọc những cuốn sách tuổi thơ đầy ngộ nghĩnh, nó không chỉ giúp các em phát triển trí não mà còn nuôi dưỡng tâm hồn trong sáng, thiện lương của các em.

Chúng ta cần khai thác và phát huy triệt để vai trò của sách. Tuy nhiên, chúng ta cần tỉnh táo, sáng suốt để nhận biết và loại bỏ lập tức những cuốn sách mang tính chất đồi trụy do một số phần tử xấu nào đó tạo ra. Cần tránh xa những cuốn sách xấu chứa đựng nội dung độc hại, làm suy thoái đạo đức khiến nhận thức của người đọc trở nên sai lầm lệch lạc. Bởi vậy, vấn đề đặt ra đối với độc giả trong muôn ngàn loại sách là chúng ta phải biết lựa chọn những cuốn sách tốt có giá trị nội dung và nghệ thuật. Chúng ta cần phải tự nghiêm khắc đối với mình trong việc tiếp nhận sách. Đó là tiếp nhận sách một cách có chọn lọc.

Sách là hành trang không thể thiếu đối với mỗi con người. Đọc sách vừa là một công việc cần thiết suốt cuộc đời của mỗi chúng ta, vừa là một thú vui lành mạnh. Sách là giá trị tinh thần không thể thiếu trong đời sống nhân loại. Có được một cuốn sách tốt là ta có thêm một người bạn tốt. Tất cả mọi người trên thế giới hãy tự lựa chọn cho mình những người bạn đồng hành thật tin cậy để cùng nhau tiếp bước đến một tương lai rạng ngời.

Chừng nào con người vẫn còn nhu cầu nhận thức về thế giới và thưởng thức vẻ đẹp của trí tuệ, chừng nào loài người còn biết đề cao văn hóa, và các giá trị tinh thần, thì chừng ấy sách vẫn còn là một công cụ hữu hiệu và vô giá trong công cuộc khai hóa nền văn minh.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----