Lý thuyết và bài tập ôn tập Các đặc điểm của Miền khí hậu lạnh tác động đến địa hình Địa lí 10

MIỀN KHÍ HẬU LẠNH

- Ở miền khí hậu lạnh, khô quá trình phong hóa lý học diễn ra mạnh do sự đóng băng của nước. Trong đá có ít nhiều lỗ hổng và khe nứt, nơi có thể lưu giữ nước và hơi nước. Khi nhiệt độ hạ thấp tới 0⁰C, nước trong khe nứt hóa băng, đồng thời thể tích của nó tăng thêm, do đó tác động lên thành khe nứt những áp lực rất lớn. Vì vậy, sau mỗi lần nước trong khe nứt hóa băng bản thân khe nứt lại giãn thêm một ít. Nếu hiện tượng hoá băng - tan băng xảy ra nhiều lần khối đá sẽ bị vỡ thành những tảng và mảnh vụn. 

- Những vùng khí hậu lạnh băng hà là nhân tố tạo địa hình quan trọng nhất. Địa hình do băng hà tạo thành gọi là địa hình băng tích. Hiện nay, băng hà chiếm 11% diện tích lục địa. Băng hà không phải là nước sông hay nước biển bị đóng băng mà do tuyết tích tụ lâu ngày nên biến đổi mà thành. Khi đạt đến một chiều dày nhất định thì khối băng có thể chuyển dịch.

- Khối băng có thể di chuyển theo hướng tác động của trọng lực (hướng dốc). Do áp lực mạnh (lực ép của khối băng) lớp băng ở đáy sông băng bị tan chảy làm khối băng trên nó dễ dàng di chuyển hơn, đặc biệt là những nơi có độ dốc lớn. Trong quá trình di chuyển, băng hà có tác dụng phá huỷ rất lớn. Băng hà không những dùng các mảnh đá kích thước khác nhau mà nó mang theo để khía, rạch, bào, nạo mà còn dùng sức nặng của bản thân nó để ép vỡ, lôi đi các đá ở bên dưới.

- Địa hình xâm thực do sự dịch chuyển của băng hà điển hình là những cao nguyên băng hà, vịnh hẹp băng hà (phio), đá trán cừu ... Cao nguyên băng hà là những đồng bằng cao cấu tạo bằng đá cứng đã chịu tác động gọt giũa của băng hà. Phio là những thung lũng băng dài, hẹp ngang, vách đứng, phân nhánh mạnh, được nước biển hậu băng hà tiến vào làm ngập, tạo thành những vịnh rất đẹp. Đá trán cừu là những khối đá bầu dục và gần tròn, đường kính từ vài mét đến vài trăm mét, trên đó thấy nhiều vết khía, dấu tích của sự cọ sát, mài giũa do băng hà dịch chuyển. 

Phio ở Na Uy

Hồ và rừng ở làng Romashki –Phần Lan

- Khi băng hà di chuyển, nó đã phá hủy và bóc mòn đất đá mang đi những vật liệu lớn, nhỏ nó tìm thấy trên đường đi của nó và đào sâu những chỗ trũng trên bề mặt đất. Khi băng hà tan, nó đã để lại các đỉnh đồi tròn, những mặt bằng đá rắn chắc bị bào phẳng. Giữa các đồi nhỏ là hàng vạn hồ (hồ băng hà) và đầm lầy nối với nhau bởi dòng nước chảy xiết. Nhiều quốc gia ở vùng khí hậu lạnh phổ biến hồ băng hà và địa hình đầm lầy tiêu biểu như Phần Lan (tên Finland - Phần Lan) được thay đổi nhẹ nhàng từ Fenland, chữ “a fen” có nghĩa là một miền đầm lầy),  Nga, Đức, Canada ...

- Vùng khí hậu lạnh cũng có các đồng bằng băng hà được hình thành do tác dụng bào mòn của băng hà như: đồng bằng Bắc Âu, Đông Âu ...

Câu 1: Ở đới lạnh, khu vực có Mặt Trời di chuyển là là suốt ngày đêm ở đường chân trời trong suốt 6 tháng liền là:

   A. Vòng cực Bắc (Nam).

   B. Cực Bắc (Nam).

   C. Từ vòng cực đến vĩ tuyến 80⁰

   D. Từ vĩ tuyến 80⁰ đến hai cực.

Câu 2: Điểm nổi bật của khí hậu đới lạnh là:

   A. ôn hòa.

   B. thất thường.

   C. vô cùng khắc nghiệt.

   D. thay đổi theo mùa.

Câu 3: Thiên tai xảy ra thường xuyên ở đới lạnh là:

   A. núi lửa.

   B. bão cát.

   C. bão tuyết.

   D. động đất.

Câu 4: Đâu không phải là đặc điểm để thích nghi với giá rét của động vật vùng đới lạnh?

   A. Lông dày.

   B. Mỡ dày.

   C. Lông không thấm nước.

   D. Da thô cứng.

Câu 5: Loài động vật nào sau đây không sống ở đới lạnh?

   A. Voi.

   B. Tuần lộc.

   C. Hải cẩu.

   D. Chim cánh cụt.

{-- Để xem tiếp nội dung đề và đáp án từ câu 6-10 của tài liệu các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}

Trên đây là trích dẫn một phần nội dung tài liệu Lý thuyết và bài tập ôn tập Các đặc điểm của Miền khí hậu lạnh tác động đến địa hình Địa lí 10. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.