Giải thích câu Lửa thử vàng, gian nan thử sức

I. Mở bài

Cuộc đời còn nhiều gian truân và thử thách, cha ông ta cũng đã dạy: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức” để mỗi con người đem theo trong suốt cuộc đời của mình.

II. Thân bài

1. Giải thích

- “Lửa thử vàng” tức nghĩa là lấy lửa để kiểm tra vàng, xem tuổi vàng, biết là vàng mươi hay bị pha tạp lẫn lộn.

- “Gian nan” có nghĩa là những khó khăn, vất vả trước mắt. Những gian nan ấy là phép thử mà mỗi con người phải vượt qua để đo sức lực của chính bản thân mình.

- “Sức” có nghĩa là sức mạnh, là ý chí, là lòng quyết tâm vượt lên mọi khó khăn gian khổ.

=> Câu tục ngữ nhắn nhủ đến mọi người cần phải nỗ lực, kiên nhẫn, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn gian khổ trong cuộc sống, ca ngợi niềm tin và sức mạnh về ý chí của con người.

2. Bình luận và chứng minh 

- Những khó khăn ấy là phép thử cho sức mạnh, cho lòng quyết tâm của mỗi con người:

+ Người có trí sẽ mạnh mẽ vượt qua mọi khó khăn sóng gió.

+ Kẻ tầm thường hèn nhát sẽ thu mình lại ôm lấy những mất mát bi quan.

- Câu tục ngữ ấy cũng là bài học sâu sắc về việc rèn luyện ý chí, lòng quyết tâm, sự mạnh mẽ trong mỗi con người.

- Cuộc sống còn rất nhiều điều gian nan vất vả, mỗi chúng ta cần phải rèn luyện ý chí, nghị lực để vượt lên mọi khó khăn bước tiếp.

III. Kết bài

- “Lửa thử vàng, gian nan thử sức” là câu tục ngữ có ý nghĩa sâu sắc để mỗi con người làm kim chỉ nam trong cuộc sống.

- Mỗi người hãy sống và học tập theo tinh thân của câu tục ngữ để vượt lên mọi khó khăn trong cuộc sống này.

Đề bài: Em hãy viết bài văn giải thích về câu nói: Lửa thử vàng, gian nan thử sức.

Gợi ý làm bài:

Trong kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam bao đời nay vẫn luôn là những bài học quý giá mà cha ông truyền lại cho chúng ta. Những câu tục ngữ đã rất khéo léo răn dạy con người qua từng câu chữ ngắn gọn, dễ hiểu để đời sau kế tiếp làm theo. Cuộc đời còn nhiều gian truân và thử thách, cha ông ta cũng đã dạy: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức” để mỗi con người đem theo trong suốt cuộc đời của mình.

Câu tục ngữ có thể chia thành hai vế. “Lửa thử vàng” tức nghĩa là lấy lửa để kiểm tra vàng, xem tuổi vàng, biết là vàng mười hay bị pha tạp lẫn lộn. Vế đầu của câu tục ngữ có lẽ ai cũng có thể hiểu được. Sang đến vế thứ hai “gian nan thử sức”. “Gian nan” có nghĩa là những khó khăn, vất vả trước mắt. Những gian nan ấy là phép thử mà mỗi con người phải vượt qua để đo sức lực của chính bản thân mình. “Sức” có nghĩa là sức mạnh, là ý chí, là lòng quyết tâm vượt lên mọi khó khăn gian khổ. Chỉ gói gọn trong bảy chữ, câu tục ngữ đi từ cụ thể đến khái quát, nói lên bài học sâu sắc trong cuộc sống, nhắn nhủ đến mọi người cần phải nỗ lực, kiên nhẫn, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn gian khổ trong cuộc sống, ca ngợi niềm tin và sức mạnh về ý chí của con người.

“Lửa thử vàng” là điều hợp lý, thế nhưng tại sao lại là “gian nan thử sức”? Phải chăng sức mạnh của con người cũng có thể đem ra để thử nghiệm, kiểm tra? Cuộc sống mỗi con người sẽ có những lúc thuận buồm xuôi gió cũng sẽ có lúc gặp nhiều khó khăn. Chính những khó khăn ấy là phép thử cho sức mạnh, cho lòng quyết tâm của mỗi con người. Người có trí sẽ mạnh mẽ vượt qua mọi khó khăn sóng gió. Kẻ tầm thường hèn nhát sẽ thu mình lại ôm lấy những mất mát bi quan. Trong cùng một khó khăn nhưng sẽ có nhiều cách giải quyết, nhiều cách tiếp nhận khác nhau trong cuộc sống này. Một người mạnh mẽ sẽ coi đó là thử thách, một người yếu đuối hèn nhát sẽ coi đó là những đau thương khiến con người ta ngã khụy. Đó là cách cảm, cách nghĩ của mỗi người.

Cuộc sống không phải là thảm đỏ, hoa thơm mà cần có ý chí mới có thể vượt qua tất cả. Trước gian lao thử thách, chúng ta phải có nghị lực và tài năng. Tài năng chính là biết được sức mình và biết được phải đi bằng con đường nào, lựa chọn giải pháp nào để hoàn thành công việc. Trước bài toán khó, nếu ta ỷ lại hoặc trông cậy vào người khác thì sẽ chẳng bao giờ tìm được cách giải. Hơn thế ý chí sẽ bị nhụt đi, lòng kiên trì bị thui chột. Như trong cuộc sống nhân dân ta đã đứng trước bao khó khăn thử thách chống lại thiên tai địch họa. Trước khó khăn thử thách như vậy, bằng ý chí nghị lực của mình, mọi người cùng đoàn kết thương yêu chung sức chung lòng chinh phục thiên nhiên. Bằng lòng dũng cảm, không ngại khó khăn, thậm chí đau thương chết chóc, dân tộc ta đã đánh đuổi được giặc ngoại xâm ra khỏi bờ cõi, xây dựng nước Việt Nam ngày một giàu đẹp.

Trong cuộc sống chúng ta thấy rất nhiều tấm gương sáng về tinh thần tự lực tự cường và luôn luôn biết vươn lên khó khăn trong cuộc sống như thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký. Một người thầy giáo đang khâm phục, cho dù bị liệt nhưng vẫn luôn cố gắng để làm con người có ích cho xã hội. Thầy chính là một trong những tấm gương sáng cho chúng ta học tập và noi theo.

Bên cạnh những con người luôn luôn biết vươn lên trong cuộc sống thì lại có những người hay nản chí, ích kỉ và không dám bứt phá bản thân. Đó thực sự là những con người hèn nhát và họ làm cản trở sự phát triển của xã hội. Những con người đó cần phải thay đổi tư tưởng suy nghĩ và những hành động của chính mình.

Câu trên đã mang một ý nghĩa vô cùng quan trọng cho con người. Đó là một lời nhắc nhở sâu sắc. Quả là “lửa thử vàng, gian nan thử sức”.

Ông cha ta đã để lại rất nhiều những kinh nghiệm quý báu nói về những đức tính cao đẹp hay ngợi ca ý chí kiên cường, bền bỉ của con người. Ai cũng có những hoài bão của riêng mình nhưng không phải ai cũng biết cách để biến những ước mơ ấy trở thành hiện thực. Và có lẽ trong gian nan, con người ta mới biết mình là ai, cũng giống như câu: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”.

“Vàng” là một thứ kim loại có giá trị cao bởi những đặc tính nổi bật của nó mà không phải thứ kim loại nào cũng có thể thay thế được. Vàng nguyên chất có khả năng dát mỏng, cho vào lửa nhưng không bị đổi màu, bị biến chất. Bởi vậy mà chúng ta thường sử dụng lửa để phân biệt vàng thật hay là vàng giả. Nếu là vàng thật thì khi được hơ qua lửa, miếng vàng ấy vẫn giữ nguyên được màu sắc và hình dáng của nó. Thế nhưng là vàng giả thì khi hơ qua lửa, ngay lập tức chúng sẽ bị xỉn màu thành nâu hoặc đen.

“Lửa” là một yếu tố đã rất quen thuộc trong cuộc sống con người. “Lửa” được tìm ra từ rất lâu, giúp con người đun nấu và sửa ấm không gian. Còn “vàng” là một kim loại quý hiếm, có giá trị cao. “Vàng” không bị hư hại theo thời gian hay trong điều kiện môi trường khắc nghiệt. “Gian nan” là khó khăn, thử thách mà con người phải đối mặt. “Sức” nghĩa là khả năng chịu đựng, sự bền bỉ của con người. Ý nghĩa của câu tục ngữ trên là chỉ có lửa với sức nóng mới thử xem được độ dẻo dai, bền bỉ của vàng ra sao. Cũng như chỉ khi trải qua gian nan mới biết được sức người bền bỉ ra sao. Chính nhờ có nghịch cảnh con người mới có điều kiện để trau dồi bản thân, khẳng định được giá trị của chính mình.

Cuộc sống hiện tại, thật khó để phân biệt thật giả lẫn lộn. Đôi khi, những cái giả dối lại phô bày quá mức còn những cái chân thực lại giấu mình kín đáo thật khó kiếm tìm. Con người cũng như vậy, ai cũng tự nhận rằng mình dũng cảm, kiên trì. Nhưng liệu có mấy ai thực sự dám đương đầu khi khó khăn ập đến, hay chỉ biết tìm cách trốn chạy.

“Đường dài mới biết ngựa hay” - Quả là có đi qua trăm ngàn những chông gai, mới biết đâu là bản lĩnh thật sự. Tuy nhiên, không phải cứ vượt qua khó khăn, thử thách là con người trở nên mạnh mẽ. Cái gì cũng phải có giới hạn. Dẫu con người có mạnh mẽ đến cỡ nào nhưng quá nhiều gian nan, thử thách cũng sẽ làm họ mệt mỏi. Thậm chí là bị hủy diệt trước khi họ đạt đến chiến thắng cuối cùng.

Từ xưa đến nay, có rất nhiều tấm gương tiêu biểu về ý chí vượt khó, chiến thắng nghịch cảnh. Cái tên Cao Bá Quát chắc hẳn đã không còn xa lại - một con người nổi tiếng với tài văn hay chữ tốt. Nhưng khi còn đi học, ông thường bị cho điểm kém vì chữ xấu. Một lần nọ, Cao Bá Quát có viết đơn cho một bà cụ để kêu oan. Bà cụ đem nộp lá đơn lên cho quan nhưng vì chữ viết quá xấu mà quan đọc không được bèn thét lính đuổi bà cụ ra khỏi công đường. Khi đó, ông mới thấm thía rằng: “dù văn hay đến đâu mà chữ xấu cũng chẳng ích gì!”. Chính vì lẽ đó, Cao Bá Quát đã quyết tâm luyện chữ với phương pháp vô cùng công phu. Tối nào ông cũng luyện viết và phải viết xong mười trang vớ mới chịu đi ngủ. Lòng quyết tâm cũng như sự kiên trì đã giúp ông đạt được kết quả như mong muốn. Hay như chủ tịch Bác Hồ - vị lãnh tụ kính yêu của nhân dân Việt Nam. Người đã bôn ba ở nước ngoài suốt ba mươi năm để tìm ra con người cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta. Những năm tháng ấy, dù khó khăn và gian khổ, dù phải làm nhiều nghề để kiếm sống, nhưng với lòng yêu nước cũng như sự quyết tâm không ngại gian khó, Người vẫn vượt qua. Đến cuối cùng, thành quả ngọt ngào đã đến, Hồ Chí Minh đã thành lập Đảng - bộ máy lãnh đạo và cùng với Đảng lãnh đạo nhân dân Việt Nam tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám giành lại độc lập cho dân tộc. Không ngại khó khăn, không nản chí trước gian nan thì sức mạnh sẽ sau mỗi lần sẽ tăng thêm gấp bội.

Những người dám đương đầu với thử thách không chỉ nhận được thành công mà còn là sự nể phục, yêu thương từ những người xung quanh. Ngược lại, người chỉ biết chạy trốn sẽ chỉ nhận lấy thất bại, ánh mắt coi thường của người khác.

Không có thành công nào là dễ dàng đạt được. Chỉ khi nỗ lực không ngừng nghỉ, trau dồi bản thân ngày một tốt hơn và không ngại đương đầu với thử thách thì thành công mới đến. Vì vậy, hãy ghi nhớ rằng: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----