PHÒNG GD&ĐT ĐAN PHƯỢNG ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI
NĂM HỌC: 2018 - 2019
MÔN HỌC: NGỮ VĂN 9
Câu 1 (4 điểm)
Hai bài thơ “Ngắm trăng” ( Hồ Chí Minh) và “ Đồng chí” ( Chính Hữu) đều có hình ảnh trăng trong câu thơ cuối bài. Hãy viết một đoạn văn trình bày cảm nhận của em về hình ảnh trăng ở hai câu thơ đó.
Câu 2 (6 điểm)
Đầu tháng 3/2017, những bức ảnh chụp một cậu bé xếp lại dép cho các bạn học sinh cùng trang lứa do tài khoản Nghĩa Phạm chia sẻ trên Facebook đã nhận được sự quan tâm của cộng đồng mạng. Trong ảnh là một cậu bé, đậu đội chiếc mũ quá khổ, người mặc chiếc áo xám hơi nhàu, chân đi đôi dép rộng đang xếp ngay ngắn lại những đôi dép bị chỏng chơ của một nhóm học sinh mầm non vẫn ngồi vui đùa trên hè phố trong buổi đi dã ngoại. Cậu bé ấy là Nguyễn Danh Thành Đạt, mới 5 tuổi nhưng không được đi học, hàng ngày phải đi theo mẹ nhặt ve chai khắp các ngõ ngách trong quận I của thành phố Hồ Chí Minh để mưu sinh.
Hành động đẹp của cậu bé đã chạm tới trái tim của nhiều người trong cộng đồng. Hiện nay, cậu bé ấy đã được nhận vào lớp một và sẽ được miễn học phí trong 12 năm ở một trường tại Bình Dương, còn mẹ cậu cũng được công ty sữa Vinamilk tạo điều kiện cho có một công việc ôn định. Cuộc đời của mẹ con cậu bé đã bước sang mới nhờ tấm lòng của những người xa lạ trong cộng đồng.
( Dẫn theo nguồn của Internet)
Từ sự việc trên và dựa vào hiểu biết xã hội, em hãy viết một bài văn ngắn( khoảng 01 trang giấy thi) trình bày hiểu biết của em về ý nghĩa của các hành động đẹp ở những người bình dị trong cuộc sống xung quanh em.
Câu 3 (10 điểm)
Tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” (Trích Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ) đã phản ánh bi kịch và khát vọng muôn thuở của con người. Hãy phân tích nhân vật Vũ Nương trong truyện để làm sáng tỏ điều đó./.Hết.
..........HẾT..........
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
Câu 1 (4 điểm)
a. Về hình thức
- Viết đúng hình thức đoạn văn nghị luận văn học cảm nhận về một hình ảnh thơ.
- Cách trình bày cảm nhận mạch lạc, lời văn trong sáng, có cảm xúc, suy nghĩ tự nhiên, sâu sắc về ý nghĩa mỗi hình ảnh thơ ở trong từng câu thơ.
b. Về nội dung
Học sinh có thể có những cảm nhận riêng, trình bày theo cách lập luận khác song cần đạt các ý cơ bản sau:
- Ở bài “Ngắm trăng” ( Hồ Chí Minh):
- Hình ảnh trăng hiện lên trong cái nhìn của Bác- một chiến sĩ cách mạng đang sống trong cảnh ngục từ cực khổ, tăm tối. Trăng được nhân hóa như một con người có gương mặt, có ánh nhìn, có tâm hồn, có niềm đồng cảm trước tình người dành cho trăng. Trăng với người chủ động giao hòa mãnh liệt ( chú ý phân tích giá trị gợi tả của các từ ngữ trong bản phiên âm: Nguyệt tòng song khíc khán thi gia).
- Trăng không chỉ là hình ảnh tả thực của thiên nhiên, là vẻ đẹp để thưởng thức mà thành bạn tri kỉ của con người, biến tâm hồn người tù trở thành tâm hồn thi sĩ trong cuộc giao hòa với trăng trong tưởng tượng. Như vây từ hình ảnh trăng mà thấy được tình yêu thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của Bác ngay khi ở trong cảnh ngục tù tăm tối.
- Ở bài thơ “ Đồng chí” ( Chính Hữu):
- Hình ảnh trăng hiện lên trong cái nhìn của người lính vệ quốc những đêm phục kích giặc thời kì kháng chiến chống Pháp gian khổ. Đêm khuya, vầng trăng vẫn chiểu tỏa xuống xuống rừng hoang sương muối, có lúc vầng trăng ở bầu trời cao xuống thấp dần như treo lơ lửng ngay trên đầu mũi súng của người lính (chú ý phân tích phép tiểu đối, cách ngăt nhịp, cách dùng từ trong câu thơ: Đầu súng trăng treo).
- Hình ảnh trăng không chỉ là hình ảnh của thiên nhiên thực mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho vẻ đẹp thơ mộng, yên bình, lãng mạn. Hình ảnh trăng đi liền với súng gợi lên ý ngĩa cao đẹp của cuộc chiến đấu và vẻ đẹp tâm hồn của người lính. Súng và trăng là gần và xa, là chiến sĩ và thi sĩ, là thực tại và mơ mộng..
=> Như vậy hình ảnh thơ trở thành một biểu tượng đẹp cho sức mạnh của tình đồng chí đồng đội, cho vẻ đẹp tâm hồn người lính lãng mạn, yêu đời, yêu nước trong hoàn cảnh chiến đấu gian khổ hiểm nguy.
Câu 2 ( 6 điểm)
1. Yêu cầu về kĩ năng:
- Biết cách viết bài văn nghị luận xã hội ngắn, vận dụng các thao tác lập luận để làm rõ vấn đề nghị luận.
- Bố cục bài văn rõ ràng, lí lẽ và dẫn chứng thuyết phục, lập luận chặt chẽ. Diễn đạt lời văn lưu loát, trong sáng, không sai lỗi chính tả.
2. Yêu cầu về nội dung:
Trên cơ sở dựa vào sự việc đã nêu trong đề và hiểu biết của bản thân, học sinh có thể bày tỏ những suy nghĩ riêng ( nếu hợp lí) và trình bày theo những cách khác nhau song cần hướng đến những nội dung chính sau:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận.
- Giải thích khái quát và nêu một vài biểu hiện của hành động đẹp ở những người bình dị trong cuộc sống quanh ta:
- Hành động đẹp là những việc làm phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, xuất phát từ tình cảm chân thành với mục địch mang lại những điều tốt đẹp cho con người và cho cuộc sống.
- Ở sự việc nêu trong đề: hành động vô tư hồn nhiên xếp ngay ngắn lại những đôi dép cho các bạn cùng trang lứa của cậu bé theo mẹ nhặt ve chai là một hành động đẹp. Hành động chung tay giúp đỡ mẹ con cậu bé của những người yêu mến cậu bé cũng là một hành động đẹp.
- Ngoài xã hội, ở những con người bình dị luôn có những hành động đẹp ( Hs nêu vài biểu hiện cụ thể).
- Suy nghĩ về ý nghĩa của những hành động đẹp:
- Đối với người có hành động đẹp: đó là biểu hiện của quá trình bản thân tự nhận thức, hoàn thiện nhân cách, dần hình thành lối sống đẹp, sống hữu ích; từ đó tạo được tình yêu mến, tôn trọng, sự đồng cảm , chia sẻ của mọi người xung quanh...( nêu dẫn chứng từ sự việc trong đề và ngoài xã hội để phân tích).
- Đối với xã hội : những hành động đẹp ấy tuy nhỏ bé, bình dị nhưng có ý nghĩa và tác động rất lớn. Mỗi hành động đẹp đó có sức lan tỏa , cảm hóa và thức tỉnh, giúp mọi người biết sống tốt hơn, biết làm những việc hữu ích hơn...( ...( nêu dẫn chứng từ sự việc trong đề và ngoài xã hội để phân tích).
- Liên hệ với những biểu hiện trái ngược trong thực tế.
- Nêu bài học nhận thức, hành động của bản thân để biết hành động đẹp bắt đầu từ những ứng xử nhỏ nhất.
-----Nội dung đầy đủ chi tiết vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy-------
rên đây là trích dẫn một phần đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 9 - Phòng GD&ĐT Đan Phượng. Để xem được đầy đủ nội dung đề cương, mời quý thầy cô và các em vui lòng đăng nhập vào Chúng tôi. Hy vọng rằng đây sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích cho các thầy cô làm tài liệu ôn tập và ra đề cho học sinh. Đồng thời, tài liệu này giúp các em học sinh có bước ôn thi thật tốt để có một kết quả cao.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm:
- Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 9 - Phòng GD&ĐT huyện Minh Hoá
- Đề thi HSG năm 2020 môn Ngữ Văn 9 - Phòng GD&ĐT thành phố Huế
---Mod Ngữ Văn tổng hợp và biên soạn---
