Đề thi HSG cấp trường môn Sinh học 9 năm 2021 Trường THCS Thanh Tân có đáp án

TRƯỜNG THCS THANH TÂN

ĐỀ THI HSG CẤP TRƯỜNG NĂM HỌC 2020-2021 MÔN SINH HỌC 9 Thời gian: 120 phút

ĐỀ BÀI

Câu 1: (2 điểm)

• Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích thế hệ lai của Menden gồm những điểm nào?
• Biến dị tổ hợp là gì? Biến dị tổ hợp được xuất hiện ở hình thức sinh sản nào? Tại sao?

Câu 2: (2 điểm)

1. Công nghệ tế bào là gì? Gồm những công đoạn thiết yếu nào?
2. Kỹ thuật gen là gì? Gồm những khâu cơ bản nào?
3. Hiện tượng thoái hóa là gì? Vì sao tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật qua nhiều thề hệ có thể gây ra hiện tượng thoái hóa? Cho ví dụ.
4. Ưu thế lai là gì? Muốn duy trì ưu thế lai thì phải dùng biện pháp gì?

Câu 3: (2 điểm)

So sánh cấu tạo và chức năng di truyền của ADN và prôtêin.

Câu 4: (2 điểm)

Một cặp vợ chồng đều thuận tay phải, mắt nâu, sinh được 3 người con:

• Đứa đầu: thuận tay phải, mắt nâu.
• Đứa thứ hai: thuận tay trái, mắt nâu.
• Đứa thứ ba: thuận tay phải, mắt đen.

Tìm kiểu gen chắc có của những người trong gia đình trên. Biết rằng mỗi gen xác định một tính trạng nằm trên một cặp nhiễm sắc thể thường.

  Câu 5: (2 điểm)

        Một tế bào sinh dục sơ khai của gà (2n = 78). Sau một số đợt nguyên phân liên tiếp, môi trường tế bào đã cung cấp 19812 NST có nguyên liệu mới hoàn toàn. Các tế bào con đều trở thành tế bào sinh trứng, giảm phân cho trứng. Hiệu suất thụ tinh của trứng là 25%, của tinh trùng là 3,125%. Mỗi trứng thụ tinh với một tinh trùng tạo ra một hợp tử lưỡng bội bình thường.

a- Tìm số hợp tử hình thành?

b- Số lượng tế bào sinh tinh trùng và sinh trứng cần thiết cho quá trình thụ tinh?

c - Số đợt nguyên phân của tế bào sinh dục cái?

ĐÁP ÁN

Câu 1:

a.

- Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích thế hệ lai của Menden gồm những điểm nào?

- Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một hoặc một số cặp tính trạng tương phản, rồi theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng đó trên con cháu của từng cặp bố mẹ.

- Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu được. Từ đó rút ra quy luật di truyền các tính trạng.

b. Biến dị tổ hợp là gì? Biến dị tổ hợp được xuất hiện ở hình thức sinh sản nào? Tại sao?

- Biến dị tổ hợp là sự tổ hợp lại các tính trạng đã có ở bố mẹ làm xuất hiện các kiểu hình khác bố mẹ.

- Biến dị tổ hợp xuất hiện ở những loài sinh vật có hình thức sinh sản hữu tính (giao phối)

Sinh sản hữu tính được thực hiện bằng con đường giảm phân tạo giao tử và thụ tinh có xảy ra phân li độc lập, tổ hợp tự do và trao đổi đoạn giữa các NST đã tạo ra nhiều loại giao tử, nhiều loại hợp tử khác nhau về nguồn gốc và chất lượng.

Câu 2:

a. Công nghệ tế bào là gì? Gồm những công đoạn thiết yếu nào?

- Công nghệ tế bào là ngành kỹ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.

- Công nghệ tế bào gồm 2 công đoạn thiết yếu là: Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy thành mô sẹo, dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hóa thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.

b. Kỹ thuật gen là gì? Gồm những khâu cơ bản nào?

- Kỹ thuật gen là tập hợp những phương pháp tác động định hướng lên ADN cho phép chuyển gen từ một cá thể của một loài sang cá thể của loài khác.

- Kỹ thuật gen gồm 3 khâu cơ bản là: tách, cắt, nối để tạo ADN tái tổ hợp, đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận

c.  Vì sao tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật qua nhiều thề hệ có thể gây ra hiện tượng thoái hóa? Cho ví dụ.

- Tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật qua nhiều thề hệ có thể gây ra hiện tượng thoái hóa vì tạo ra các cặp gen lặn đồng hợp gây hại.

- Cho ví dụ.

d. Ưu thế lai là gì? Muốn duy trì ưu thế lai thì phải dùng biện pháp gì?

- Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F₁ có sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn, phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội cả hai bố mẹ.

Để duy trì ưu thế lai, dùng phương pháp nhân giống vô tính.

Câu 3:

So sánh cấu tạo và chức năng di truyền của ADN và prôtêin.

a) Các điểm giống nhau:

- Về cấu tạo:

+ Đều thuộc loại đại phân tử, có kích thước và khối lượng lớn trong tế bào.

+Đều cấu tạo theo nguyên tắc đa phân do nhiều đơn phân hợp lại.

+Giữa các đơn phân có các liên kết hóa học nối lại đã tạo thành mạch.

+Đều có tính đa dạng và tính đặc thù do thành phần, số lượng và trật tự các đơn phân quy định.

- Về chức năng: cả ADN và prôtêin đều có vai trò trong quá trình truyền đạt tính trạng và thông tin di truyền của cơ thể

b. Các điểm khác nhau:

	ADN	Prôtêin
Cấu tạo	Có cấu tạo hai mạch song song và xoắn lại.	Có cấu tạo bởi một hay nhiều chuỗi axit amin.
	Đơn phân là các nuclêôtit	Đơn phân là các axit amin.
	Có kích thước và khối lượng lớn hơn prôtêin	Có kích thước và khối lượng nhỏ hơn ADN
	Thành phần hóa học cấu tạo gồm C, H, O, N, P	Thành phần chủ yếu cấu tạo gồm C, H, O, N.
Chức năng	Chứa gen quy định cấu trúc của prôtêin	Prôtêin được tạo ra trực tiếp biểu hiện thành tính trạng

Câu 4:

-  Bố mẹ đều thuận tay phải, mắt nâu sinh con đứa thứ hai: thuận tay trái, mắt nâu, đứa thứ ba: thuận tay phải, mắt đen chứng tỏ tính trang thuận tay phải là trội so với thuận tay trái, mắt nâu là trội so với mắt đen.

- Quy ước gen: N: mắt nâu, n: mắt đen, P: thuận phải, p: thuận trái

- Đứa thứ hai thuận trái có kiểu gen: pp, nhận một giao tử p từ bố và một giao tử p từ mẹ. vậy bố mẹ thuận phải có kiểu gen Pp.

- Xét tính trạng màu mắt, đứa thứ ba mắt đen có kiểu gen nn, nhận một giao tử n từ bố và một giao tử n từ mẹ, vậy bố mẹ mắt nâu có kiểu gen Nn.

- Trên cơ sở kiểu gen của bố mẹ NnPp, ta có thể suy ra các khả năng về kiểu gen có thể có ở đời con.

• Con trai đầu có thể có 1 trong 4 kiểu gen: NNPP, NnPP, NNPp, NnPp.
• Con trai thứ hai có 1 trong 2 kiểu gen: NNpp, Nnpp.

Con trai thứ ba có 1 trong 2 kiểu gen: nnPP, nnPp

Câu 5:

a) Tìm số hợp tử hình thành?

Theo giả thuyết : nếu gọi k là số đợt nguyên phân, ta có phương trình để xác định số tế bào sinh trứng: (2^k – 2) . 78 = 19812

• 2^k =  \(\frac{{19812}}{{78}}\)  + 2 = 256 tế bào

Mỗi tế bào sinh trứng chỉ tạo ra một trứng. Vậy số trứng hình thành: 256. Với hiệu suất thụ tinh của trứng 25%, ta có số hợp tử tạo ra:

\(\frac{{256}}{4}\) = 64 hợp tử.

2. Số lượng tế bào sinh tinh trùng và sinh trứng cần thiết cho quá trình thụ tinh?

  Có 64 hợp tử phải có 64 tinh trùng thụ tinh.Với hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 3,125%, Suy ra số lượng tinh trùng cần có để hoàn tất quá trình thụ tinh

 \(\frac{{64}}{{3,125}}\). 100 = 2048 tinh trùng

Mỗi tế bào sinh tinh trùng tạo ra 4 tinh trùng, vậy số lượng tế bào sinh tinh trùng:

\(\frac{{2048}}{4}\) = 512 tế bào

c) Số đợt nguyên phân của tế bào sinh dục cái?

             2^k = 256 => k = 8 đợt.

---