| TRƯỜNG THCS THIỆU TIẾN
| ĐỀ THI HSG CẤP TRƯỜNG NĂM HỌC 2020-2021 MÔN SINH HỌC 8 Thời gian: 150 phút |
ĐỀ BÀI
Câu 1. (1.0 điểm)
Hiện tượng cụp lá của cây trinh nữ khi ta động vào có phải là một phản xạ không? Hiện tượng đó có điểm gì giống và khác hiện tượng khi chạm tay vào lửa ta rụt tay lại?
Câu 2. (2.5 điểm)
Những đặc điểm cấu tạo của bộ xương và hệ cơ của người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng hai chân. Theo em cần làm gì để có bộ xương khỏe mạnh?
Câu 3. (3.0 điểm)
a) Đặc điểm cấu tạo của tim như thế nào để phù hợp với chức năng?
b) Vì sao tim hoạt động suốt đời không mệt mỏi?
Câu 4. (3.0 điểm)
a) Nêu các biện pháp bảo vệ hệ hô hấp tránh tác nhân có hại. Tại sao những người làm việc ở nơi không khí có nhiều khí cacbon ôxit (khí CO) lại bị ngộ độc?
b) Hãy giải thích nguyên nhân tiếng khóc chào đời ở trẻ mới sinh.
Câu 5. (2.5 điểm)
a) Trình bày quá trình trao đổi chất diễn ra ở cấp độ cơ thể và tế bào.
b) Vì sao sự trao đổi chất với môi trường lại diễn ra qua 2 cấp độ (cấp độ cơ thể và cấp độ tế bào)? Nêu rõ mối quan hệ giữa 2 cấp độ.
Câu 6. (4.0 điểm)
a) Nêu cấu tạo và chức năng của tiểu não? Tại sao người say rượu thường có biểu hiện “chân nam đá chân chiêu”?
b) Mỗi phút động mạch thận của một người đưa 1 lít máu vào thận, 40% số đó là hồng cầu không qua được lỗ lọc. Khi đo ở động mạch thì thấy chỉ còn 480 ml. Hãy tính lượng nước tiểu đầu hình thành trong một tuần của người đó là bao nhiêu lít.
Câu 7. (2.0 điểm)
So sánh tính chất phản xạ không điều kiện với tính chất phản xạ có điều kiện.
Câu 8. (2.0 điểm)
Có 4 người An, Khang, Thịnh và Vượng có nhóm máu khác nhau. Lấy máu của An hoặc Thịnh truyền cho Khang thì không xảy ra tai biến. Lấy máu của Thịnh truyền cho An hoặc lấy máu của Vượng truyền cho Thịnh thì xảy ra tai biến. Dựa vào sơ đồ truyền máu hãy biện luận để xác định nhóm máu của mỗi người?
ĐÁP ÁN
Câu 1:
- Hiện tượng cụp lá ở cây trinh nữ là hiện tượng cảm ứng ở thực vật, không được coi là phản xạ, bởi vì phản xạ có sự tham gia của hệ thần kinh và được thực hiện nhờ cung phản xạ.
- Điểm giống nhau: đều là hiện tượng cảm ứng, nhằm trả lời kích thích môi trường.
- Điểm khác nhau: không có sự tham gia của hệ thần kinh (hiện tượng cụp lá); có sự tham gia của tổ chức thần kinh (hiện tượng rụt tay).
Câu 2:
- Những đặc điểm của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng 2 chân:
+ Lồng ngực nở rộng sang 2 bên và hẹp theo hướng trước sau, cột sống đứng có dạng chữ S và cong ở 4 chỗ.
+ Xương chậu nỡ và rộng, xương đùi to, xương gót phát triển và lồi ra phía sau, xương bàn chân khớp nhau tạo hình vòm.
+ Các xương cử động của chi trên khớp động và linh hoạt, đặc biệt là xương ngón tay.
+ Xương sọ phát triển tạo điều kiện cho hệ thần kinh phát triển
- Những đặc điểm của hệ cơ người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng 2 chân:
+ Các cơ vận động như cơ đùi, cơ bắp chân, bắp tay phát triễn và linh hoạt.
- Để có bộ xương khỏe mạnh cần:
+ Thường xuyên tập luyện TDTT
+ Lao động vừa sức.
+ Khi lao động và ngồi học chú ý chống cong vẹo cột sống.
+ Có chế độ ăn uống hợp lí.
Câu 3:
a) (2,0 điểm)
Tim thực hiện chức năng co bóp tạo lực đẩy máu đi nuôi cơ thể theo 1 chiều nên tim có những đặc điểm cấu tạo phù hợp:
- Thành tim được cấu tạo bởi các mô cơ tim có khả năng co dãn tốt -> đẩy máu đi.
- Tim có 4 ngăn: 2 tâm nhĩ thành mỏng -> thu máu từ tĩnh mạch về
2 tâm thất thành dày hơn -> đẩy máu đi lên động mạch
- Thành cơ của tâm thất trái dày nhất vì nó phải đẩy máu lên động mạch chủ với đoạn đường dài, vận tộc và áp lực lớn .
- Van tim: + van nhĩ - thất -> đẩy máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất
+ Van thất động -> đẩy máu từ tâm thất lên động mạch.
- Khoang tim có hạch thần kinh tự động -> tim co bóp liên tục không theo ý muốn.
b) (1,0 điểm)
- Vì tim hoạt động theo chu kỳ. Trung bình mỗi phút tim hoạt động 75 chu kỳ (1 nhịp đập). Mỗi chu kỳ kéo dài 0,8s gồm 3 pha, mỗi pha làm việc đều có nghỉ ngơi:
+ Pha nhĩ co: làm việc 0,1s nghỉ 0,7s
+ Pha thất co: làm việc 0,3s nghỉ 0,5s
+ Pha dãn chung (tim nghỉ hoàn toàn): 0,4s
- Chính vì sự phân chia thời gian co dãn hợp lí của tâm nhĩ và tâm thất nên tim làm việc liên tục, các bộ phận của tim vẫn đủ thời gian nghỉ ngơi và phục hồi, tim không bị mệt mỏi.
Câu 4:
a. (2,0 điểm)
- Các biện pháp bảo vệ hệ hô hấp tránh tác nhân có hại:
+ Trồng nhiều cây xanh.
+ Đeo khẩu trang khi dọn vệ sinh và ở những nơi có bụi.
+ Thường xuyên dọn vệ sinh, không khạc nhổ bừa bãi.
+ Không hút thuốc lá, ma tuý... và vận động đồng bào không nên sử dụng.
- Những người làm việc ở nơi không khí có nhiều khí cacbon ôxit ( khí CO) lại bị ngộ độc.
+ Trong hồng cầu của người có Hêmôglôbin (Hb), Hb thực hiện chức năng kết hợp lỏng lẻo với ôxi để vận chuyển ôxi cho các tế bào; kết hợp lỏng lẻo với khí cacbonic (CO2) để chuyển về phổi và thải ra ngoài.
+ Trong môi trường không khí có khí độc cacbon ôxit (CO), chất khí này (CO) kết hợp rất chặt chẽ với Hb nên việc giải phóng CO của Hb diễn ra rất chậm, làm cho hồng cầu mất tác dụng vận chuyển ôxi và thải khí CO2. Do đó không cung cấp đủ ôxi dư thừa CO2 nờn gây ngộ độc cho cơ thể.
b. (1,0 điểm)
- Nguyên nhân tiếng khóc chào đời của trẻ mới sinh:
+ Khi trẻ sơ sinh lọt khỏi lòng mẹ, dây rốn bị cắt đứt, nghĩa là làm ngừng sự trao đổi khí giữa cơ thể mẹ và con
+ Trong cơ thể tổ chức và máu của trẻ sơ sinh gây tích tụ khí CO2 nhiều và lượng khí O2 bị giảm sút.
+ Do đó trung khu hô hấp được hưng phấn và tạo ra sự thở đầu tiên.
+ Sự thở ra và hít vào đầu tiên là nguyên nhân gây ra tiếng khóc chào đời ở trẻ mới sinh
Câu 5:
a. (1,0 điểm)
- Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể: Cơ thể lấy nước, muối khoáng và ôxi từ môi trường ngoài đồng thời thải khí CO2 và chất thải ra môi trường ngoài thông qua hô hấp, tiêu hóa, bài tiết.
- Trao đổi chất ở cấp độ tế bào: Tế bào tiếp nhận chất dinh dưỡng và khí ôxi từ máu vào nước mô để thực hiện các hoạt động sống đồ thời thải các sản phẩm phân hủy vào môi trường trong để đến các cơ quan bài tiết.
b. (1,5 điểm)
- Trao đổi chất với môi trường lại diễn ra qua 2 cấp độ vì:
+ Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể. Do đó sự trao đổi chất của cơ thể thực chất diễn ra ở tế bào.
+ Tế bào tiếp nhận những sản phẩm cần thiết để thực hiện các quá trình sinh lí đồng thời sản ra những sản phẩm không cần thiết. Do cấu trúc cơ thể đa bào phức tạp, tế bào không có khả năng trao đổi trực tiếp với môi trường ngoài mà phải thực hiện gián tiếp thông qua các hệ cơ quan trong cơ thể.
* Mối quan hệ giữa 2 cấp độ:
- Trao đổi chất ở cơ thể cung cấp dinh dưỡng và ôxi cho tế bào và nhận từ tế bào các sản phẩm bài tiết, khí cacbonic để thải ra môi trường.
- Trao đổi chất ở tế bào giải phóng năng lượng cho các cơ quan trong cơ thể thực hiện các hoạt động trao đổi chất
Câu 6:
a) (2,0 điểm)
* Cấu tạo của tiểu não:
- Chất xám: nằm ngoài tạo thành lớp vỏ
- Chất trắng: nằm trong là các đường dẫn truyền nối tuỷ sống với trụ não, não trung gian và đại não.
* Chức năng của tiểu não:
- Điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp của cơ thể.
- Giữ thăng bằng cho cơ thể.
* Giải thích: Do rượu đã ức chế sự dẫn truyền qua xináp giữa các tế bào liên quan đến tiểu não làm ảnh hưởng đến sự phối hợp các hoạt động phức tạp của cơ thể, không giữ được thăng bằng.
b) (2,0 điểm)
- Mỗi phút thể tích máu đi vào trong thận là: 1l = 1000 ml
- Thể tích hồng cầu không qua lỗ lọc là: 40 x 1000/100 = 400 ml
® Thể tích huyết tương vào cầu thận mỗi phút là: 1000 – 400 = 600 ml
Khi đo ở động mạch chỉ còn 480 ml nghĩa là có 600 – 480 = 120 ml lọt qua lỗ lọc sang nang cầu thận tạo thành nước tiểu đầu.
Vậy, lượng nước tiểu đầu hình thành trong 1 ngày (24 x 60 = 1440 phút) là:
120 x 1440 = 172 800 ml = 172,8 l
=> Lượng nước tiểu đầu được hình thành trong 1 tuần là:
172,8 x 7 = 1209,6 l
Câu 7
| Tính chất của PXKĐK | Tính chất của PXCĐK |
| 1. Trả lời các kích thích tương ứng hay kích thích không điều kiện 2. Bẩm sinh. 3. Bền vững 4. Có tính chất di truyền, mang tính chất chủng loại 5. Số lượng hạn chế 6. Cung phản xạ đơn giản 7. Trung ương nằm ở trụ não, tuỷ sống | 1. Trả lời các kích thích bất kì 2. Hình thành trong đời sống (do học tập) 3. Dễ mất khi không củng cố 4. Không mang tính di truyền, có tính chất cá thể 5. Số lượng không hạn định 6. Hình thành đường liên hệ tạm thời 7. Trung ương chủ vỏ não. |
Câu 8
* Nhóm máu của mỗi người như sau:
- Vì mỗi người có nhóm máu khác nhau mà Khang nhận được máu của An và Thịnh không xảy ra tai biến. Vậy, nhóm máu của Khang là AB.
- Máu của Thịnh truyền cho An xảy ra tai biến chứng tỏ Thịnh không có nhóm máu O. Máu của Vượng truyền cho Thịnh cũng xảy ra tai biến chứng tỏ Vượng không có nhóm máu O. Vậy An phải mang nhóm máu O.
- Nhóm máu của Thịnh và Vượng xảy ra 1 trong 2 khả năng sau:
+ Hoặc Thịnh nhóm máu B còn Vượng nhóm máu A.
+ Hoặc Thịnh nhóm máu A còn Vượng nhóm máu B.
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Đề thi HSG cấp trường môn Sinh học 8 năm 2020 Trường THCS Thiệu Tiến có đáp án. Để xem thêm các tài liệu khác các em vui lòng đăng nhập vào trang Chúng tôi để tham khảo và tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Chúc các em học tập tốt !
Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tài liệu cùng chuyên mục tại đây:
