CÔNG THỨC & BÀI TẬP NGUYÊN PHÂN – GIẢM PHÂN – THỤ TINH
MÔN SINH HỌC 9 CÓ ĐÁP ÁN
I. CÔNG THỨC
1. Xác định số NST, Cromatic, tâm động của TB qua các kì của nguyên phân.
| Các kì | Kì đầu | Kì giữa | Kì sau | Kì cuối |
| Số NST | 2n kép | 2n kép | 4n đơn | 2n đơn |
| Số Cromatic | 4n | 4n | 0 | 0 |
| Số tâm động | 2n | 2n | 4n | 2n |
2. Xác định số NST, Cromatic, tâm động của TB qua các kì của giảm phân
| Giảm phân | Kì đầu I | Kì giữa I | Kì sau I | Kì đầu II | Kì giữa II | Kì sau II | Kì cuối II |
| Số NST | 2n kép | 2n kép | 2n kép | n kép | n kép | 2n đơn | n đơn |
| Số Cromatic | 4n | 4n | 4n | 2n | 2n | 0 | 0 |
| Số tâm động | 2n | 2n | 2n | n | n | 2n | n |
3. Tính số tế bào con tạo thành
- Từ 1 tế bào nguyên phân liên tiếp k lần tạo ra 2k TB con
- Từ x tế bào nguyên phân liên tiếp k lần tạo ra x.2k TB con
4. Tính số NST do môi trường cung cấp cho quá trình nguyên phân
- Từ 1 TB mẹ (2n) qua k lần nguyên phân liên tiếp, tổng số NST đơn trong các TB con
được tạo thành là:∑ NST = 2k . 2n
→ Từ x TB: ∑ NST = x. 2k . 2n
- Từ 1 TB mẹ (2n) qua k lần nguyên phân liên tiếp, tổng số NST đơn lấy từ nguyên liệu môi
trường là: ∑ NST = 2n.2k – 2n = 2n. (2k – 1)
→ Từ x TB: ∑ NST = x. 2n. (2k – 1)
- Từ 1 TB mẹ (2n) qua k lần nguyên phân liên tiếp, tổng số NST đơn mới hoàn toàn lấy từ
nguyên liệu môi trường là: ∑ NST = 2n.2k – 2. 2n = 2n. (2k – 2)
→ Từ x TB: ∑ NST = x. 2n. (2k – 2)
5. Tính số tinh trùng và trứng hình thành
- Từ 1 tế bào sinh tinh giảm phân cho 4 tinh trùng.
- 1 tế bào sinh trứng qua giảm phân cho 1 tế bào trứng và 3 thể cực.
Số hợp tử = Số trứng thụ tinh = Số tinh trùng thụ tinh
- Hiệu suất thụ tinh của tinh trùng:
H = Số tinh trùng được thụ tinh x 100%
Tổng số tinh trùng tạo ra
- Hiệu suất thụ tinh của trứng:
H = Số trứng được thụ tinh x 100%
Tổng số trứng tạo ra
II. BÀI TẬP
Bài 1:
Có 5 tế bào sinh dưỡng của một loài nguyên phân liên tiếp một số lần tạo ra được 40 tế
bào con. Tế bào trên đã trải qua mấy lần nguyên phân
HD:
Số tế bào ban đầu: 5 TB
Số tế bào tạo thành: 40 TB
Ta có: Số tế bào thành = x. 2k
40 = 5. 2k
→ k = 3
Vậy 5 tế bào trên cùng trải qua 5 lần nguyên phân.
Bài 2:
Một hợp tử của một loài đã nguyên phân một số lần liên tiếp tạo ra được 8 tế bào mới.
a. Xác định số đợt phân bào của hợp tử.
b. Xác định bộ NST lưỡng bội của loài và tên loài. Biết trong quá trình nguyên phân,
môi trường đã cung cấp nguyên liệu với 322 NST đơn.
HD:
a. Số lần nguyên phân của hợp tử (k)
Số TB ban đầu : 1TB
Số TB tạo thành: 8 TB
Ta có: Số tế bào thành = 2k
8 = 2k
→ k = 3
Vậy hợp tử rên trải qua 3 lần nguyên phân.
(Lưu ý: hợp tử cũng là tế bào)
b. Xác định bộ NST lưỡng bội của loài (2n)
Theo giả thiết, ta có:
Số NST môi trường cung cấp 322 NST đơn
∑ NST = 2n. (2k – 1)
322 = 2n. (23 -1)
→ 2n = 46
Vậy với 2n = 46, đây là bộ NST lưỡng bội của loài Người
Bài 3:
Một hợp tử của gà (2n = 78) nguyên phân một số lần liên tiếp, các tế bào con của hợp tử
trên đã chứa tất cả 624 nhiễm sắc thể ở trạng thái chưa nhân đôi. Hãy xác định:
a. Số lần nguyên phân của hợp tử
b. Số NST trong các TB có nguyên liệu hoàn toàn mới.
HD:
a. Số lần nguyên phân của hợp tử (k)
Theo giả thiết, ta có:
Số NST trong cá tế bào con tạo thành là 624 NST
∑ NST = 2n. 2k
624 = 78. 2k
→ k = 3
(Lưu ý: 2n là bộ NST của 1 TB con, 2k là số TB con tạo thành)
Vậy hợp tử của gà đã trải qua 3 lần nguyên phân liên tiếp.
b. Số NST trong các TB có nguyên liệu hoàn toàn mới
∑ NST = 2n. (2k – 2)
= 78. ( 23 -2)
= 468 NST
Vậy 468 NST trong các tế bào con có nguyên liệu hoàn toàn mới.
----
-(Để xem nội dung của tài liệu, các em vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)-
Trên đây là trích đoạn 1 phần nội dung tài liệu Công thức và bài tập ôn thi HSG Nguyên Phân - Giảm Phân - Thụ Tinh môn Sinh học 9 năm 2021. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Chúc các em học tập tốt !
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
