Bài 4: Luyện tập Este và Chất béo

Bài 1: 

Để thủy phân hoàn toàn m gam este đơn chức X cần dùng vừa hết 200ml dung dịch NaOH 0,25M, sau phản ứng thu được 2,3 gam ancol và 3,4 gam muối. Công thức của X là

Hướng dẫn: 

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

\(\begin{array}{l} {\rm{ }}{m_{{\rm{este}}}} + {m_{NaOH}} = {m_{Ancol}} + {m_{mu{\rm{o}}i}}\\ \Leftrightarrow {m_{{\rm{este}}}} = 2,3 + 3,4 - 2,3 = 3,7(gam) \end{array}\)

Vì phản ứng xảy ra vừa đủ nên: \({n_{NaOH}} = {n_{{\rm{es}}te}} = 0,2.0,25 = 0,05{\rm{ }}(mol)\)

\({M_{{\rm{es}}te}} = \frac{{3,7}}{{0,05}} = 74 \to HC{\rm{OO}}{{\rm{C}}_2}{H_5}\)

Bài 2: 

Cho 13,2 g este đơn chức no Z tác dụng hết với 150 ml dung dịch NaOH 1M thu được 12,3 g muối. Xác định Z

Hướng dẫn:

Este Z no, đơn chức: RCOOR’

\({n_{NaOH}} = 0,15.1 = 0,15\,\,(mol)\)

RCOOR’   +   NaOH    →    RCOONa   +    R’OH

  0,15        ←   0,15 (mol) →   0,15

\(\begin{array}{l} \Rightarrow {M_{RCOONa}} = \frac{{12,3}}{{0,15}} = 82\\ \,\,\,\,\,\,\,\,\,\,R + 44 + 23 = 82\\ \,\,\,\,\,\,\,\,\,R\,\, = \,\,15\,\,(C{H_3}) \end{array}\)

\(\begin{array}{l} \Rightarrow {M_{RCOOR'}} = \frac{{13,2}}{{0,15}} = 88\\ \,\,\,\,\,\,\,\,15 + 44 + R' = 88\\ \,\,\,\,\,\,\,\,R'\,\, = \,\,29\,\,({C_2}{H_5}) \end{array}\)

=> Z: CH₃COOC₂H₅ 

Bài 3: 

Đun 6 gam CH₃COOH với 9,2 gam C₂H₅OH (có H2SO4 đặc làm xúc tác) đến khi phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng được 6,6 gam este. Hiệu suất phản ứng este hóa là

Hướng dẫn:

\(n_{CH_{3}COOH}=0,1mol;n_{C_{2}H_{5}OH}=0,2mol;n_{este}=0,075mol\)

\(H=\frac{0,075}{0,1}.100\%=75\%\)

Bài 4:

Đun nóng 20g một loại chất béo trung tính với dung dịch chứa 0,25 mol NaOH, để trung hòa NaOH dư cần 0,18 mol HCl. Khối lượng xà phòng 72% sinh ra từ 1 tấn chất béo trên là

Hướng dẫn:

n_NaOH pứ = 0,25 – 0,18 = 0,07 mol

Phản ứng tổng quát: Chất béo + 3NaOH → 3.Muối mononatri + C₃H₅(OH)₃

=> n_glixerol = 1/3.nNaOH = 0,07/3 mol

=> m_muối = 20,653g

Với 1 tấn Chất béo thì tạo m_Muối = 1032,67 kg

=> m_{Xà phòng} 72% = 1434,26 kg

Bài 1: 

Cho hỗn hợp X gồm 2 este có công thức phân tử C₄H₈O₂ và C₃H₆O₂ tác dụng với NaOH dư thu được 6,14 gam hỗn hợp hai muối và 3,68 gam rượu Y duy nhất có tỉ khối hơi so với oxi là 1,4375. Khối lượng mỗi este trong X lần lượt là

Hướng dẫn:

Hỗn hợp este X: C₄H₈O₂ và C₃H₆O₂    (este no)

            X    +     NaOH    →      2 muối    +   1 ancol

X có thể là:\((I)\left\{ \begin{array}{l} {\rm{C}}{{\rm{H}}_3}{\rm{COO}}{C_2}{H_5}\\ {\rm{HCOO}}{C_2}{H_5} \end{array} \right.\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,(II)\left\{ \begin{array}{l} {C_2}{H_5}{\rm{COO}}C{H_3}\\ C{H_3}{\rm{COO}}C{H_3} \end{array} \right.\)

⇒ 3,68 (g) ancol Y: là C₂H₅OH hoặc CH₃OH

\({M_Y} = {d_{Y/{O_2}}}.32 = 1,4375.32 = 46\)

⇒ Ancol là C₂H₅OH

⇒ Chọn trường hợp (I).

\(\left\{ \begin{array}{l} {\rm{C}}{{\rm{H}}_3}{\rm{COO}}{C_2}{H_5}\,\,a\,\,(mol)\\ {\rm{HCOO}}{C_2}{H_5}\,\,\,\,\,\,\,b\,\,\,\,(mol) \end{array}\overset{NaOH}{\rightarrow} \right.6,14\,\,(g)\left\{ \begin{array}{l} C{H_3}{\rm{COO}}Na\,\,a\,\,(mol)\\ HCOONa\,\,\,\,\,\,\,b\,\,(mol) \end{array} \right. + \left\{ \begin{array}{l} 3,68\,(g)\,\,\,{C_2}{H_5}OH\\ \,\,\,\,\,a\,\, + \,\,\,\,b\,\,\,\,\,(mol) \end{array} \right.\)

Ta có:

\(\begin{array}{l} \left\{ \begin{array}{l} 82a + 68b = 6,14\\ (a + b)46 = 3,68 \end{array} \right.\\ \left\{ \begin{array}{l} a = 0,05\\ b = 0,03 \end{array} \right.\\ \Rightarrow {m_{C{H_3}{\rm{COO}}{C_2}{H_5}}} = 88.0,05 = 4,4\,\,(g)\\ \Rightarrow {m_{HC{\rm{OO}}{C_2}{H_5}}} = 74.0,03 = 2,22\,\,(g) \end{array}\)

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 12 Bài 4 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Xà phòng hóa một hỗn hợp gồm CH₃COOCH₃ và CH₃COOC₂H₅  thu được sản phẩm gồm:

  • A. Hai muối và hai ancol
  • B. Hai muối và một ancol
  • C. Một muối và hai ancol
  • D. Một muối và một ancol

• Câu 2:

  Có các nhận định sau :

  1. Chất béo là trieste của glixerol với các axit monocacboxylic có mạch C dài không phân nhánh.

  2. Lipit gồm các chất béo ,sáp, steroid, photpholipit,...

  3. Chất béo là chất lỏng

  4. Chất béo chứa các gốc axit không no thường là chất lỏng ở nhiệt độ thường và được gọi là dầu.

  5. Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch.

  6. Chất béo là thành phần chính của dầu mỡ động vật, thực vật.

  Số nhận định đúng :

  • A. 5.
  • B. 2.
  • C. 4.
  • D. 3.

• Câu 3:

  Khi xà phòng hóa tripanmitin ta thu được sản phẩm là:

  • A. C₁₅H₃₁COONa và etanol.
  • B. C₁₇H₃₅COOH và glixerol.
  • C. C₁₅H₃₁COONa và glixerol
  • D. C₁₇H₃₅COONa và glixerol.

• Câu 4:

  Cho 10,4 gam một hỗn hợp X gồm axit axetic và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 150 gam dung dic̣h NaOH 4%. %m của etyl axetat trong X là?

  • A. 42,3%.
  • B. 57,7%.
  • C. 88%.
  • D. 22%.

• Câu 5:

  Hỗn hợp X gồm axit panmitic, axit stearic và axit linoleic. Để trung hòa m gam X cần 40 ml dung dịch NaOH 1M. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn m gam X thì thu được 15,232 lít khí CO₂ (đktc) và 11,7 gam H₂O. Số mol của axit linoleic trong m gam hỗn hợp X là

  • A. 0,015.
  • B. 0,010.
  • C. 0,020.
  • D. 0,005.

• Câu 6:

  X là một este của glixerol với axit đơn chức Y. Công thức đơn giản nhất của X là C₃H₄O₃. Axit Y là:

  • A. Axit crylic
  • B. Axit fomic
  • C. Axit benzoic
  • D. Axit axetic

• Câu 7:

  Số đồng phân cấu tạo là este ứng với công thức phân tử C₄H₈O₂

  • A. 4.
  • B. 2.
  • C. 3.
  • D. 5.

• Câu 8:

  Đun nóng 0,2 mol este đơn chức X với 135 ml dung dịch NaOH 2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được ancol etylic và 19,2 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của X là:

  • A. CH₃COOC₂H₅.
  • B. C₂H₃COOC₂H₅.
  • C. C₂H₅COOCH₃.
  • D. C₂H₅COOC₂H₅.

Câu 2- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 12 Bài 4.

Bài tập 4.1 trang 8 SBT Hóa học 12

Bài tập 4.2 trang 8 SBT Hóa học 12

Bài tập 4.3 trang 8 SBT Hóa học 12

Bài tập 4.4 trang 9 SBT Hóa học 12

Bài tập 4.5 trang 9 SBT Hóa học 12

Bài tập 3 trang 22 SGK Hóa học 12 nâng cao

Bài tập 4.6 trang 9 SBT Hóa học 12

Bài tập 5 trang 23 SGK Hóa học 12 nâng cao

Bài tập 4.7 trang 10 SBT Hóa học 12

Bài tập 8 trang 23 SGK Hóa học 12 nâng cao

Bài tập 4.8 trang 10 SBT Hóa học 12

Bài tập 4.9 trang 10 SBT Hóa học 12

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa Chúng tôi thảo luận và trả lời nhé.