Bài 24: Sự phân bố dân cư. Các loại hình quần cư và đô thị hóa

1. Khái niệm

• Là sự sắp xếp dân số một cách tự phát hoặc tự giác trên một lãnh thổ nhất định, phù hợp với điều kiện sống và các yêu cầu của  xã hội .

• Trong đó:
  • sd (ng): Tổng số dân (người).
  • dt (km2): Tổng diện tích (km2).

2. Đặc điểm

a. Phân bố dân cư không đều trong không gian Năm 2005 mật độ dân cư trung bình: 48người/ km2

• Tập trung đông: Tây Âu (169), Nam Âu (115), Ca ri bê (166), Đông Á (131), Đông Nam Á (124),...
• Thưa dân: Châu Đại Dương (4), Bắc Mĩ (17), Nam Mĩ (21), Trung Phi (17), Bắc Phi (23).

b. Phân bố dân cư biến động theo thời gian

• Từ năm 1650 - 2005 có sự biến động về tỉ trọng:
  • Châu Mĩ, châu Á, châu Đại Dương tăng.
  • Châu Âu, châu Phi giảm.

3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư

• Điều kiện tự nhiên: Khí hậu, nước, địa hình , đất, khoáng sản,..thuận lợi thu hút cư trú.
• Điều kiện kinh tế - xã hội: Phương thức sản xuất (tính chất nền kinh tế), trình độ phát triển kinh tế,... quyết định đến cư trú.
• Lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời, cư trú đông, chuyển cư, ...

1. Khái niệm

• Là quá trình kinh tế-xã hội mà biểu hiện của nó là sự tăng nhanh số lượng và quy mô của các điểm dân cư đô thị, sự tập trung dân cư trong các thành phố, nhất là các thành phố lớn và phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.

2. Đặc điểm: 3 đặc điểm

a. Dân cư thành thị có xu hướng tăng nhanh

• Từ năm 1900 - 2005:
  • Tỉ lệ dân thành thị tăng (13,6% 48%).
  • Tỉ lệ dân nông thôn giảm (86,4% 52%).

b. Dân cư tập trung vào các thành phố lớn và cực lớn

• Số lượng thành phố có số dân trên 1 triệu người ngày càng nhiều.
• Nơi cao: Bắc Mĩ, Nam Mĩ, Ôxtrâylia, Tây Âu, LB Nga, LiBi.
• Nơi thấp: Châu Phi, phần đa châu Á (trừ Liên bang Nga).

c. Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị: Kiến trúc, giao thông, công trình công cộng, tuân thủ pháp luật, ….

3. Ảnh hưởng của đô thị hoá đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường

• Tích cực: Thúc đẩy tốc độ phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thay đổi sự phân bố dân cư, thay đổi các quá trình sinh, tử và hôn nhân ở các đô thị.
• Tiêu cực: Nếu không xuất phát từ công nghiệp hóa (tự phát):
  • Nông thôn: mất đi một phần nhân lực (đất không ai sản xuất)
  • Thành phố: thất nghiệp, thiếu việc làm, nghèo nàn, ô nhiễm môi trường dẫn đến nhiều tiêu cực khác.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lý 10 Bài 24 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Mật độ dân số là

  • A. Số lao động trên một đơn vị diện tích.
  • B. Số dân cư trú , sinh sống trên một đơn vị diện tích.
  • C. Số dân trên tổng diện tích lanh thổ
  • D. Số dân trên diện tích đất cư trú.

• Câu 2:

  Nhận xét nào sau đây đúng?

  Tỉ lệ dân số thành thị tăng là biểu hiện của 

  • A. Quá trình đô thị hóa.
  • B. Sự phân bố dân cư không hợp lí.
  • C. Mức sống giảm xuống. 
  • D. Số dân nông thôn giảm đi.

• Câu 3:

  Cho bảng số liệu sau:

  Khu vực Mật độ dân số Khu vực Mật độ dân số Bắc Phi 28,8 Đông Á 139,5 Đông Phi 59,2 Đông Nam Á 145,9 Nam Phi 23,6 Tây Á 53,5 Tây Phi 58,3 Trung – Nam Á 183,0 Trung Phi 23,4 Bắc – Âu 60,1 Bắc Mĩ 19,2 Đông Âu 16,2 Ca – ri – bê 191,2 Nam Âu 117,7 Nam Mĩ 24,0 Tây Âu 175,9 Trung Mĩ 70,4 Châu Đại Dương 4,6

  Nhận xét nào sau đây là đúng về tình hình phân bố dân cư trên thế giới? 

  • A. Dân cư phân bố rất đều giữa các khu vực.
  • B. Khu vực Đông Á có mật độ dân số lớn nhất.
  • C. Phân bố dân cư không đều trong không gian. 
  • D. Châu Phi có mật độ dân số cao nhất thế giới.

Câu 3 - Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lý 10 Bài 24 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 2 trang 97 SGK Địa lý 10

Bài tập 3 trang 97 SGK Địa lý 10

Bài tập 1 trang 66 SBT Địa lí 10

Bài tập 2 trang 66 SBT Địa lí 10

Bài tập 3 trang 67 SBT Địa lí 10

Bài tập 4 trang 67 SBT Địa lí 10

Bài tập 5 trang 67 SBT Địa lí 10

Bài tập 5 trang 67 SBT Địa lí 10

Bài tập 6 trang 67 SBT Địa lí 10

Bài tập 7 trang 68 SBT Địa lí 10

Bài tập 1 trang 30 Tập bản đồ Địa Lí 10

Bài tập 2 trang 30 Tập bản đồ Địa Lí 10

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!