Bài học: Bài 25: Thực hành Phân tích bản đồ phân bố dân cư thế giới giúp các em đọc, quan sát, nhận xét bản đồ phân bố dân cư khu vực và trên thế giới. Qua đó phân tích lí giải nguyên nhân tại sao có sự khác biệt như vậy.
Tóm tắt lý thuyết
1. Dựa vào hình 25 (trang 98 SGK Địa lý 10) hoặc Bản đồ Phân bố dân cư và các đô thị lớn trên thế giới và bảng 22 (trang 87,88 SGK Địa lý 10):
a. Hãy xác định các khu vực thưa dân và các khu vực tập trung dân cư đông đúc.
b. Tại sao lại có sự phân bố dân cư không đều như vậy?
a. Sự phân bố dân cư:
- Dân cư trên thế giới phân bố không đều. Đại bộ phận dân cư trú ở Bắc Bán cầu.
- Các khu vực thưa dân (<10 người/km2):
- Các đảo thuộc vòng cực bắc, Ca-na-đa, Bắc Âu, Bắc Á thuộc LB Nga.
- Miền Tây Hoa Kì, Tây Trung Quốc, vùng núi cao Anđét.
- Vùng hoang mạc: Xa-ha-ra, Ca-la-harri ; Trung và Tây Nam Á; Ô-xtrây-li-a.
- Vùng rừng rậm Xích đạo: A-ma-dôn, bồn địa Công-gô...
- Các khu vực tập trung dân cư đông đúc (101 200 người/km2: và trên 200 người/km2):
- Châu Á gió mùa: Đông Trung Ọuốc, Nhật Bản, Đông Nam Á, Nam Á.
- Tây Âu, Nam Âu và Đông Âu cùa châu Âu.
- Vùng Đông Bắc Hoa Kì.
- Đồng bằng châu thổ sông Nin và sông Ni-giê ở châu Phi.
- Các khu vực thưa dân (<10 người/km2):
- Như vậy ta có thể thấy:
- Dân cư trên thế giới phân bố rất không đồng đều.
- Đại bộ phận dân cư sống ờ bán cầu Bắc, khu vực trù mật nhất là quanh chí tuyến bắc (trừ vùng hoang mạc) và quanh vĩ tuyến 50°B (Tây Ảu, Đông Bắc Hoa Kì).
- Đại bộ phận dân cư sống ở cựu lục địa (Á Âu Phi).
b. Giải thích nguyên nhân:
- Sự phân bố dân cư không đều là do tác động của các nhân tố tự nhiên và kinh tế xã hội.
- Nhóm nhân tố tự nhiên
- Nơi nào có các điều kiện tự nhiên phù hợp với sinh lí con người, thuận lợi để phát triển sản xuất nơi đó dân cư tập trung đông. Trong các nhân tố tự nhiên thì khí hậu, nguồn nước, địa hỉnh và đất đai có ảnh hưởng rõ nét nhất.
- Những nơi có khí hậu phù hợp với sức khỏe con người, điều kiện tự nhiên thuận lợi cho các hoạt động sản xuất →dân cư tập trung đông đúc (các vùng khí hậu ôn hòa, ấm áp, châu thổ các con sông, các vùng đồng bằng địa hình bằng phẳng đất đai màu mỡ….)
- Những nơi có khí hậu khắc nghiệt (quá nóng hoặc quá lạnh, mưa nhiều quá hoặc không có mưa, các vùng núi cao) → dân cư thưa thớt.
- Vùng đồng bằng, địa hình bằng phẳng, nguồn nước dồi dào, đất đai màu mỡ như các châu thổ sông Hồng, sông Hoàng Hà, sông Trường Giang, sông Nin... thì dân cư đông đúc.
- Các vùng núi cao điều kiện tự nhiên khẳc nghiệt (thiếu nước, đất xấu, độ dốc lớn...) khó khăn cho đời sống và sản xuất thì dân cư thưa thớt.
- Nơi nào có các điều kiện tự nhiên phù hợp với sinh lí con người, thuận lợi để phát triển sản xuất nơi đó dân cư tập trung đông. Trong các nhân tố tự nhiên thì khí hậu, nguồn nước, địa hỉnh và đất đai có ảnh hưởng rõ nét nhất.
- Nhóm nhân tố kinh tế-xã hội:
- Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất: làm thay đổi bức tranh phân bố dân cư, nhiều điểm dân cư đã mọc lên ờ vùng núi cao, hoang mạc, vùng băng giá và vươn ra cả biển.
- Tính chất của nền kinh tế: Những khu vực dân cư tập trung đông đúc thường gắn với hoạt động công nghiệp hơn so với nông nghiệp (Tây Âu, Nam Âu, Đông Bắc Hoa Kì là những khu vực tập trung nhiều trung tâm công nghiệp nên dân cư đông đúc). Trong hoạt động nông nghiệp, khu vực nào có hoạt động canh tác lúa nước thì cần nhiều lao động hơn nên dân cư đông đúc hơn (như khu vực châu Á gió mùa, châu thổ sông Nin, sông Ni-giê...).
- Lịch sử khai thác lãnh thổ: châu lục, khu vực có lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời (như vùng Đông Nam Á, Đông Á, Tây Âu...) có dân cư đông đúc hơn những châu lục và khu vực mới khai thác (châu Mĩ, Ố-xtrây-li-a...).
- Các dòng chuyển cư ít nhiều tác động tới bức tranh phân bố dân cư của thế giới. Số dân và mật độ dân số cùa châu Mĩ, Ô-xtrây-Ii-a dang tăng lên nhờ những dòng chuyển cư từ châu Âu, châu Phi và châu Á tới.
2. Luyện tập và củng cố
Học xong bài này các em phải xác định được trên bản đồ khu vực nào thưa dân và đông dân. Tại sao có sự phân bố như vậy.
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lý 10 Bài 25 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Đại bộ phận dân cư trú ở bán cầu Nam.
- B. Đại bộ phận dân cư cư trú ở bán cầu Bắc.
- C. Đại bộ phận dân cư cư trú từ 60o bắc trở lên
- D. Đại bộ phận dân cư cư trú từ 40o nam trở xuống
-
- A. Tây Âu, Nam Á, Đông Nam Á và Nam Á.
- B. Bắc Mĩ, Ô - xtrây - li - a, Bắc Phi, Tây Nam Á.
- C. Nam Mĩ, Bắc Á, Ô - xtrây - li - a, Nam Phi
- D. Các đảo phía bắc, ven xích đạo, Bắc Mĩ, Ô - xtrây - li - a.
-
- A. Châu Mĩ
- B. Châu Phi
- C. Châu Đại Dương
- D. Châu Á
Câu 4 - Câu 8: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
2.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lý 10 Bài 25 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 98 SGK Địa lý 10
Bài tập 1 trang 69 SBT Địa lí 10
Bài tập 2 trang 69 SBT Địa lí 10
Bài tập 3 trang 70 SBT Địa lí 10
Bài tập 4 trang 70 SBT Địa lí 10
Bài tập 5 trang 70 SBT Địa lí 10
Bài tập 6 trang 70 SBT Địa lí 10
Bài tập 1 trang 31 Tập bản đồ Địa Lí 10
Bài tập 2 trang 31 Tập bản đồ Địa Lí 10
Bài tập 3 trang 32 Tập bản đồ Địa Lí 10
Bài tập 4 trang 33 Tập bản đồ Địa Lí 10
Bài tập 5 trang 33 Tập bản đồ Địa Lí 10
3. Hỏi đáp Bài 25 Địa lí 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
