Bài 21: Điện từ trường

a. Từ trường biến thiên và điện trường xoáy

• Khi từ trường biến thiên sẽ tạo ra từ trường xoáy (\(\overrightarrow{E}\) là những đường cong khép kín).

• Điện trường xoáy là điện trường có đường sức là đường cong kín

• Kết luận:  Nếu tại 1 nơi có 1 từ trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện 1 điện trường xoáy

b.  Điện trường biến thiên và từ trường

• Từ trường của mạch dao động

  • Xét mạch LC lý tưởng

\(i = \frac{dq}{dt}\)
Mà: \(q = CU = C.E.d\)
\(\Rightarrow i = \frac{d(C.E.d)}{dt} = C.d = \frac{dE}{dt}\)

• Khi điện trường biến thiên thì tạo ra từ trường, từ trường luôn xoáy.

b. Kết luận: 

• Nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một từ trường. Đường sức của từ trường bao giờ cũng khép kín

a. Điện từ trường

•  Điện trường biến thiên và từ trường biến thiên liên quan mật thiết với nhau, là hai thành phần của một trường thống nhất – điện từ trường (trường điện từ)

b. Thuyết điện từ  Mắc - Xoen 

• Các phương trình Mắc - Xoen mô tả mối liên hệ của điện từ trường: (4 phương trình).

  • Điện tích – điện trường – dòng điện – từ trường

  • Sự biến thiên của từ trường theo thời gian và điện trường xoáy

  • Sự biến thiên của điện trường theo thời gian và từ trường

Câu 1: 

Ở đâu xuất hiện điện trường?

A.  Xung quanh 1 điện tích đứng yên

B.  Xung quanh 1 dòng điện không đổi

C.  Xung quanh 1 ống dây điện

D.  Xung quanh một tia lửa điện

Hướng dẫn: Chọn đáp án D

Câu 2: 

Hãy chọn câu đúng?

Đặt 1 hộp kín bằng sắt trong điện trường. Trong hộp kín sẽ:

A.  Có điện trường

B.  Có từ trường

C.  Có điện từ trường

D.  Không có các trường nói trên

Hướng dẫn: Chọn đáp án D

Xem Video giải BT Bài 20 trang 111 SGK Vật lý 12 : Điện từ trường tại:  goo.gl/H8imVM

Điện từ trường là 1 trong những dạng bài quan trọng nhất của chương 4- Dao động và sóng điện từ. Qua bài giảng này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như : 

• Nêu được định nghĩa về điện từ trường

• Phân tích được một hiện tượng để thấy được mối liên quan giữa sự biến thiên theo thời gian của cảm ứng từ với điện trường xoáy và sự biến thiên của cường độ điện trường với từ trường.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 12 Bài 21 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về điện từ trường?

  • A. Điện trường và từ trường là hai mặt thể hiện khác nhau của một loại trường duy nhất gọi là điện từ trường. 
  • B. Vận tốc lan truyền của điện từ trường trong chất rắn lớn nhất, trong chất khí bé nhất và không lan truyền được trong chân không. 
  • C. Điện trường và từ trường tồn tại riêng biệt, độc lập với nhau. 
  • D. Sóng điện từ do mạch dao động LC phát ra mang năng lượng càng lớn nếu điện tích trên tụ C dao động với chu kì càng lớn.   

• Câu 2:

  Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về năng lượng dao động điện từ tự do trong mạch dao động điện từ LC không điện trở thuần?

  • A. Khi năng lượng điện trường giảm thì năng lượng từ trường tăng.
  • B.

    Năng lượng điện từ của mạch dao động bằng tổng năng lượng điện trường tập trung ở tụ điện và năng lượng từ trường tập trung ở cuộn cảm.

  • C. Năng lượng từ trường cực đại bằng năng lượng điện từ của mạch dao động.
  • D.

    Năng lượng điện trường và năng lượng từ trường biến thiên điều hòa với tần số bằng một nửa tần số của cường độ dòng điện trong mạch.  

• Câu 3:

  Đặt 1 hộp kín bằng sắt trong điện trường. Trong hộp kín sẽ:

  • A. Có điện trường
  • B. Có từ trường
  • C. Có điện từ trường
  • D. Không có các trường nói trên

• Câu 4:

  Ở đâu xuất hiện điện trường?

  • A. Xung quanh 1 điện tích đứng yên
  • B. Xung quanh 1 dòng điện không đổi
  • C. Xung quanh 1 ống dây điện
  • D. Xung quanh một tia lửa điện

Câu 5- Câu 11: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 12 Bài 21 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 21.1 trang 56 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.2 trang 56 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.3 trang 56 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.4 trang 56 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.5 trang 56 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.6 trang 57 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.7 trang 57 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.8 trang 57 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.9 trang 57 SBT Vật lý 12

Bài tập 21.10 trang 57 SBT Vật lý 12

Bài tập 1 trang 129 SGK Vật lý 12 nâng cao

Bài tập 2 trang 129 SGK Vật lý 12 nâng cao

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!