40 BÀI TẬP CHỦ ĐỀ QUÁ TRÌNH TIÊU HÓA THỨC ĂN Ở NGƯỜI
SINH HỌC 8 NĂM 2020
1. Tiêu hóa là gì? Gồm những quá trình gì?
- Quá trình tiêu hóa được thực hiện bởi các cơ quan trong hệ tiêu hóa và các tuyến tiêu hóa
- Quá trình tiêu hóa bao gồm: ăn và uống, đẩy thức ăn vào ống tiêu hóa, tiêu hóa thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân.
- Hoạt động tiêu hóa thực chất lá biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng mà cơ thể có thể hấp thụ được qua thành ruột và thải bỏ các chất thừa ko cần ko thể hấp thụ đc.
2. Các chất nào trong thức ăn ko bị biên đổi về mặt hóa học qua quá trình tiêu hóa:
- Nước, vitamin, muối khoáng
3. Các chất nào trong thức ăn đc biến đổi về mặt hóa học qua quá trình tiêu hóa?
- Gluxit, protein, lipit, axit nucleic
4. Các chất trong thức ăn được phân nhóm thế nào? Nêu đặc điểm của mỗi nhóm.
- Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo hóa học:
+ Chất vô cơ: nước, muối khoáng
+ Chất hữu cô: Gluxit, lipit, protein, axit nucleic
- Căn cứ vào đặc điểm biến đổi qua quá trình tiêu hóa
+ Các chất bị biến đổi qua quá trình tiêu hóa: gluxit, protein, lipit, axit nucleic
+ Các chất ko bị biến đổi qua quá trình tiêu hóa: vitamin, nước, muối khoáng
5. Vai trò của quá trình tiêu hóa đối với cơ thể:
- Biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng mà cơ thể hấp thụ được, thải bỏ các chất thừa trong thức ăn
6. Các chất cần cho cơ thể như nước, vitamin, muối khoáng khi vào cơ thể theo đường tiêu hóa thì cần phải qua những hoạt động nào? Cơ thể người có thể nhận các chất này theo con đường nào khác không?
- Các chất cần cho cơ thể như nước, vitamin, muối khoáng khi vào cơ thể phải qua các hoạt động: ăn, đẩy thức ăn vào ống tiêu hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng
- Cơ thể người có thể nhận các chất này theo con đường tiêm (chích) qua tĩnh mạch vào hệ tuần hoàn máu, hoặc qua kẽ giữa của tế bào vào nước mô rồi lại vào hệ tuần hoàn máu
7. Khi ta nhai cơm lâu trong miệng thấy có cảm giác ngọt là vì sao?
- Vì tinh bột trong cơm đã chịu tác dụng của enzim amilaza trong nước bọt biến đổi một phần thành đường mantozo, đường này đã tác dụng vào các gai vị giác trên lưỡi cho ta cảm giác ngọt.
8. Hoạt động biến đổi thức ăn ở khoang miệng:
| Biến đổi thức ăn ở khoang miệng | Các hoạt động tham gia | Các thành phần tham gia hoạt động | Tác dụng của hoạt động |
|
Biến đổi lí học | Sự tiết nước bọt | tuyến nước bọt | làm mềm và ướt thức ăn |
| Nhai | răng | làm mềm và nhuyễn thức ăn | |
| Đảo trộn thức ăn | Lưỡi, cơ môi, cơ má, răng | làm thức ăn thấm đẫm nước bọt | |
| Tạo viên thức ăn | Lưỡi, cơ môi, cơ má, răng | tạo viên thức ăn vừa nuốt | |
| Biến đổi hóa học | Hoạt động của enzim amilaza trong nước bọt | enzim amilaza | Biến đổi 1 phần tinh bột ( chín) thành đường mantozo |
9. Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của cơ quan nào là chủ yếu và có tác dụng gì?
- Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của lưỡi là chủ yếu, có tác dụng đẩy thức ăn từ khoang miệng xuống thực quản
10. Lực đẩy thức ăn qua thực quản xuống dạ dày đã được tạo ra như thế nào?
- Tạo ra bởi sự phối hợp nhịp nhàng của các cơ thực quản
11. Thức ăn qua thực quản có được biến đổi gì về mặt lí học và hóa học không?
Thời gian đi qua thực quản rất nhanh ( chỉ 2-4 giây) nên có thể xem như thức ăn không được biến đổi gì về mặt hóa học và lí học.
12. Thực chất biến đổi lí học của thức ăn trong khoang miệng là gì?
- Biến đổi lí học trong khoang miệng thực chất là sự cắt nhỏ, nghiền cho mềm nhuyễn, và đảo trộn thức ăn cho thấm đẫm nước bọt.
13. Hãy giải thích nghĩa đen về mặt sinh học của câu thành ngữ” Nhai kĩ no lâu”
- Nghĩa đen về mặt sinh học của câu thành ngữ này là khi ta nhai kĩ thì hiệu suất tiêu hóa càng cao, cơ thể hấp thụ được nhiều caht61 dinh dưỡng hơn nên no lâu hơn
14. Với khẩu phần ăn đầy đủ các chất, sau tiêu hóa ở khoang miệng và thực quản thì còn những loại chất nào trong thức ăn cần được tiêu hóa tiếp?
- Với khẩu phần ăn đầy đủ các chất, sau tiêu hóa ở khoang miệng và thực quản thì còn gluxit, lipit, protein trong thức ăn cần được tiêu hóa tiếp
15. Khi ta ăn cháo hay uống sữa, các loại thức ăn này có thể được biến đổi trong khoang miệng như thế nào?
- Với cháo: thấm một ít nước bọt, một phần tinh bột trong cháo bị enzim amilaza biến đổi thành đường matozo
- Với sữa: thấm 1 ít nước bọt, sự tiêu hóa không diễn ra ở khoang miệng vì thành phần chính của sữa là protein và đường đôi hoặc đường đơn
16. Trình bày đặc điểm cấu tạo của dạ dày:
Có 3 lớp cơ rất dày và khỏe ( cơ vòng, cơ dọc, cơ chéo)
Lớp niêm mạc với nhiều tuyến tiết dịch vị
17. Sự đẩy thức ăn xuống ruột nhờ hoạt động của các cơ quan, bộ phận nào?
Nhờ các cơ ở dạ dày phối hợp với sự co cơ vòng ở môn vị
18. Loại thức ăn xuống gluxit và lipit được tiêu hóa trong dạ dày như thế nào?
Thức ăn lipit không được tiêu hóa trong dạ dày, vì dịch vị không có các men tiêu hóa lipit
Thức ăn gluxit tiếp tục được tiêu hóa ở khoang miệng một phần nhỏ ở giai đoạn đầu ( không lâu), khi dịch vị chưa HCL làm pH thấp (2-3) chưa trộn đều với thức ăn. Enzim amilaza đã được trộn đều với thức ăn từ khoang miệng tiếp tục phân giải một phần tinh bột thành đường mantozo.
19. Vì sao protein trong thức ăn bị dịch vị phân hủy nhưng protein của lớp niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ và không bị phân hủy?
Protein trong thức ăn bị dicht vị phân hủy, nhưng protein của lớp niêm mạc lại được bảo vệ và không bị phân hủy là nhờ các chất nhày được tiết ra từ các tế bào tiết chất nhày ở cô tuyến vị. Các chất nhày phủ lên bề mặt lớp niêm mạc, ngăn cách các tế bào niêm mạc với pepsin.
20. Các hoạt động biến đổi thức ăn ở dạ dày:
| Biến đổi thức ăn ở dạ dày | Các hoạt động tham gia | Các thành phần tham gia | Tác dụng của hoạt động |
| Biến đổi lí học | Sự tiết dịch vị | tuyến vị | Hòa loãng thức ăn |
| Sự co bóp của các cơ dạ dày | các lớp cơ dạ dày | Đảo trộn thức ăn cho thấm đều dịch vị | |
| Biến đổi hóa học | Hoạt đỗng của enzim pepsin | enzim pepsin | Phân cắt protein chuỗi dài thành protein chuỗi ngắn gồm 3-10 axit amin |
21. Ở dạ dày có những hoạt động tiêu hóa nào?
- Tiết dịch vị
- Biến đổi lí học của thức ăn
- Biến đổi hóa học của thức ăn
- Đẩy thức ăn từ dạ dày xuống ruột non.
21. Biến đổi lí học ở dạ dày diễn ra như thế nào?
- Thức ăn chạm lưỡi, chạm dạ dày kích thích tiết dịch vị ( sau 3 giờ tiết ra 1 lít dịch vị) để hòa loãng thức ăn
- Sự phối hợp hoạt động của các lớp cơ dạ dày giúp làm nhuyễn và đảo trộn thức ăn cho thấm đều dịch vị.
22. Biến đổi hóa học ở dạ dày diễn ra như thế nào?
- Một phần nhỏ tinh bột tiếp tục được phân giải nhờ enzim amilaza ( đã được trộn đều từ khoang miệng) thành đường mantozo ở giai đoạn đầu khi thức ăn chưa thấm đều dịch vị
- Một phần protein chuỗi dài được enzim pepsin trong dịch vị phân cắt thành protein chuỗi ngắn gồm 3-10 axit amin.
23. Thức ăn xuống tới ruột non còn chịu sự biến đổi lí học nữa không? Nếu có thì biểu hiện như thế nào?
- Thức ăn được hòa loãng và trộn đều với dịch tiêu hóa ( dịch mật, dịch ruột, dịch tụy)
- Các khối lipit nhỏ được các muối mật len lỏi và tách chúng thành những giọt lipit nhỏ biệt lập với nhau, tạo dạng nhũ tương hóa.
24. Sự biến đổi hóa học ở ruột non được thực hiện đối với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào?
- Sự biến đổi hóa học ở ruột non được thực hiện đối với: tinh bột và đường đôi, lipit, protein
- Tinh bột và đường đôi được enzim amilaza phân giải thành đường mantozo, đường mantozo tiep tục được enzim mantaza phân giải thành đường glucozo ( đường đơn)
- Protein được enzim pepsin và trypsin phân cắt thành peptit, peptit tiếp tục được enzim chymotrysin phân giải thành axit amin
- Lipit được các muối mật trong dịch mật tách chúng thành các giọt lipit nhỏ, từ các giọt lipit nhỏ, chúng được enzim lipaza phân giải thành aixt béo và glixerin.
25. Vai trò của lớp cơ trong thành ruột non là gì?
- Tạo lực đẩy thức ăn xuống các phần tiếp theo của ruột
- Nhào trộn thức ăn cho thấm đều dịch tiêu hóa
26. Hoạt động tiêu hóa chủ yếu ở ruột non:
Là sự biến đổi hóa học của thức ăn dưới tác dụng của các enzim trong dịch tiêu hóa ( dịch ruột, dich mật, dịch tụy)
27. Với một khẩu phần bữa ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hóa diễn ra có hiệu quả thì thành phần các chất dinh dưỡng sau tiêu hóa ở ruột non là gì?
- Axit béo và glixerin, axit amin, đường 6 cacbon, vitamin và muối khoáng.
28. Một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non có thể thế nào?
- Môn vị khi bị thiếu axit sẽ không nhận được tín hiệu đóng, làm cho thức ăn từ môn vị xuống ruột non liên tục và nhanh hơn. Thức ăn sẽ không đủ thời gian thấm đều dịch tiêu hóa của ruột non nên hiệu quả tiêu hóa sẽ thấp
28. Nêu cấu tạo chung của ruột non:
- Trong ống tiêu hóa, tiếp theo môn vị của dạ dày là ruột non.
- Ruột non có cấu tạo 4 lớp giống dạ dày, nhưng lớp cơ chỉ có cơ vòng và cơ dọc
- Tá tràng là đoạn đầu ruột non, nơi có ống dẫn chung dịch mật và dịch tụy cùng đổ vào
- Ở lớp niêm mạc của ruột non có nhiều tuyến ruột tiết dịch ruột và các tế bào tiết chất nhày
- Trong dịch tụy và dịch ruột của ruột non có nhiều loại enzim xúc tác các phản ứng phân cắt các phân tử thức ăn. Dịch mật có muối mật và muối kiềm cũng tham gia vào quá trình tiêu hóa
29. Đặc điểm cấu tạo trong của ruột non có ý nghĩa gì với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng của nó?
- Diện tích bề mặt bên trong ruột non rất lớn là điều kiện cho sự hấp thụ chất dinh dưỡng đạt hiệu quả cao
- Ruột non có mạng mao mạch máu và mạch bạch huyet61 dày đặc, phân bố tới từng lông cũng là điều kiện cần thiết cho sự hấp thụ các chất dinh dưỡng đạt hiệu quả cao
30. Căn cứ vào đâu người ta khẳng định rằng ruột non là cơ quan chủ yếu củ hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng?
- Ruột non có bề mặt hấp thụ rất lớn ( 400-500m2) , lớn nhất so với các đoạn khác của ống tiêu hóa. Ruột non có hệ mao mạch máu và mạch bạch huyết dày đặc
- Thực nghiệm phân tích thành phần các chất dinh dưỡng của ống tiêu hoaq chứng tỏ sự hấp thụ các chất dinh dưỡng diễn ra ở ruột non
31. Gan đóng vai trò gì trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng về tim?
- Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng ( axit béo và đường glucozo) ở mức ổn định trong máu, phần dư sẽ được tích trữ hoặc thải bỏ
- Loại bỏ các chất độc hại lọt vào cùng chất dinh dưỡng.
32. Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người:
- Hấp thụ thêm phần nước cần thiết cho cơ thể
- Thải phân ra môi trường ngoài.
33. Các con đường vận chuyển chất dinh dưỡng đã được hấp thụ:
| Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo đường máu | Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo đường bạch huyết |
| axit béo và glixerin | lipit ( các giọt nhỏ đã được nhũ tương hóa) |
| vitamin tan trong nước |
Các vitamin tan trong dầu ( A, D, E, K) |
| nước | |
| muối khoáng | |
| aixit amin | |
| Đường |
34. Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng?
- Lớp niêm mạc ruột non có những nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ làm cho diện tích bề mặt bên trong ruột non tăng gấp 600 lần so với diện tích mặt ngoài
- Ruột non rất dài ( từ 2.8-3m ở người trưởng thành), dài nhất so với các đoạn khác của ống tiêu hóa
- Hệ mao mạch máu và mạch bạch huyết dày đặc, phân bố tới từng lông ruột
35. Với 1 khẩu phần ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hóa có hiệu quả thì thành phần các chất dinh dưỡng được hấp thụ ở ruột non?
- Đường
- Aixt béo và glixerin
- Axit amin
- Muối khoáng
- Vitamin
- Nước
36. Gan đảm nhận những vai trò gì trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người?
- Tiết ra dịch mật giúp tiêu hóa lipit
- Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu
- Khử chất độc lọt vào mao mạch máu cùng các chất dinh dưỡng.
37. Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách?
- Cần chải răng sau khi ăn và trước khi đi ngủ với bàn chải mềm và kem đánh răng có chứa canxi (Ca) và flo (F). Chải răng đúng cách như đã học.
38. Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh?
- Ăn chín, uống sôi
- Rau sống, trái cây tươi phải rửa sạch trước khi ăn
- Không để thức ăn bị ôi thiêu
- Không để ruội, nhặng bâu vào thức ăn
39. Các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hóa:
|
| Tác nhân | Cơ quan hoặc hoạt động bị ảnh hưởng | Mức độ bị ảnh hưởng |
| Vi sinh vật | Vi khuẩn | Răng | Tạo nên môi trường axit tấn công men răng |
| Dạ dày | Bị viêm loét | ||
| Ruột | Bị viêm loét | ||
| Các tuyến tiêu hóa | Bị viêm | ||
|
| Giun, sán | Ruột | Gây tắc ruột |
| Các tuyến tiêu hóa | Gây tắc ống dẫn mật | ||
| Chế độ ăn uống | Ăn uống không đúng cách | Các cơ quan tiêu hóa | Có thể bị viêm |
| Hoạt động tiêu hóa | Kém hiệu quả | ||
| Hoạt động hấp thụ | Kém hiệu quả | ||
| Khẩu phần ăn không hợp lí | Các cơ quan tiêu hóa | Dạ dày và ruột bị mệt mỏi, gan có thể bị xơ | |
| Các cơ quan tiêu hóa | Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả | ||
| Hoạt động hấp thụ | Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả |
40. Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho sự tiêu hóa đạt hiệu quả?
- Ăn chậm, nhai kĩ giúp thức ăn được nghiền nhỏ, dễ thấm dịch tiêu hóa nên tiêu hóa đạt hiệu quả hơn
- Ăn đúng giờ, đúng bữa giúp cho sự tiết dịch tiêu hóa được thuận lợi, số lượng và chất lượng tiêu hóa cao hơn nên tiêu hóa đạt hiệu quả tốt
- Ăn uống hợp khẩu vị cũng như ăn trong bầu không khí vui vẻ đều giúp sự tiết dịch tiêu hóa tốt hơn nên sự tiêu hóa sẽ hiệu quả hơn
- Sau khi ăn cần có thời gian nghỉ ngơi, giúp hoạt động tiết dịch tiếu hóa, hoạt động co bóp của dạ dày và ruột được tập trung hơn nên sự tiêu hóa hiệu quả hơn
---
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu 40 Bài tập chủ đề quá trình tiêu hóa thức ăn ở người Sinh học 8 năm 2020 có đáp án. Để xem thêm các tài liệu khác các em vui lòng đăng nhập vào trang Chúng tôi để tham khảo và tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Chúc các em học tập tốt !
Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tài liệu cùng chuyên mục tại đây:
