1. Bố cục văn bản
- Bố cục gồm 3 phần:
- Phần 1: (từ đầu đến "cho chúng"): Cảnh chiều tàn và tâm trạng của Liên.
- Phần 2: (tiếp đến "cảm giác mơ hồ không hiểu nổi"): Cảnh phố huyện lúc về đêm
- Phần 3: (còn lại): Cảnh chờ tàu của hai chị em Liên.
2. Hướng dẫn soạn văn Hai đứa trẻ
Câu 1: Cảnh vật trong truyện đã được miêu tả trong thời gian và không gian như thế nào?
- Thời gian: Chiều tàn.
- Không gian: Phố huyện với không khí tĩnh lặng của một buổi chiều êm ả, man mác.
Câu 2: Thạch Lam đã miêu tả cuộc sống và hình ảnh những người dân phố huyện ra sao?
- Những kiếp người tàn nơi phố huyện được miêu tả chân thực:
- Chị Tí ban ngày mò cua bắt ốc, tối dọn hàng nước, thắp ngọn đèn dầu leo lét (cũng chả kiếm được bao nhiêu).
- Gia đình bác xẩm ngồi trên manh chiếu, cái thau để trước mặt, góp tiếng bằng tiếng đàn bầu bật trong yên lặng.
- Bà cụ Thi điên nghiện rượu, có tiếng cười khanh khách, ghê sợ, xiêu vẹo như bóng ma.
- Chị em Liên được miêu tả kĩ hơn:
- Thầy Liên mất việc, gia đình phải chuyển về quê, mẹ Liên dọn cửa hàng tạp hóa để hai chị em bán thêm.
- Liên thương những đứa trẻ nghèo và suy nghĩ về gánh phở của bác Siêu như món quà xa xỉ.
- Cuộc sống khó khăn, eo hẹp của gia đình Liên.
- ⇒ Tất cả chung sự buồn chán, mệt mỏi, cuộc sống tẻ nhạt, buồn chán lặp đi lặp lại một cách đơn điệu và quẩn quanh đáng xót thương.
- Mặc dù thế họ vẫn hi vọng dù rất mơ hồ rằng cuộc sống của họ có sự thay đổi, niềm xót thương của tác giả dâng lên thể hiện kín đáo.
Câu 3: Phân tích tâm trạng của Liên và An trước khung cảnh thiên nhiên và bức tranh đời sống nơi phố huyện?
- Chị em Liên cảm nhận về buổi chiều bằng những cảm giác riêng, vừa buồn, vừa gắn bó.
- Hòa hợp với thiên nhiên, hai đứa trẻ phát hiện ra biết bao biến thái tinh vi của nó (ngước mắt tìm dòng sông Ngân Hà).
- Tâm trạng của hai đứa trẻ có sự giao cảm, hòa hợp với cỏ cây quê hương (qua kẽ lá bàng…giấc mơ không hiểu)
- ⇒ Hai chị em lặng lẽ quan sát những điều diễn ra ở phố huyện với cảm giác buồn mênh mang, xót xa cảm thông với kiếp người nhỏ nhoi, lay lắt trong bóng tối cơ cực.
Câu 4: Hình ảnh đoàn tàu trong truyện đã được miêu tả như thế nào? Vì sao chị em Liên và An cố thức để được nhìn chuyến tàu đêm đi qua phố huyện?
- Hình ảnh đoàn tàu trong chuyện được miêu tả: Hình ảnh con tàu lặp 10 lần, với những toan đèn sáng trưng, với “đèn ghi xanh biếc”, vơi “tiếng còi xe lửa”, làm khói bừng sáng trắng lên đằng xa...
- Mục đích việc chờ tàu của chị em Liên:
- Để bán hàng (theo lời mẹ dặn).
- Được nhìn thấy những gì khác với cuộc đời mà hai chị em Liên đang sống.
- Con tàu mang đến một kỷ niệm, đánh thức hồi ức về kỷ niệm mà chị em cô đã từng được sống.
Câu 5: Anh chị có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả và giọng văn của Thạch Lam?
- Nghệ thuật miêu tả:
- Tả cảnh, tả người hay kể chuyện thì tác giả đều chọn lọc những chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật lên nội dung của tác phẩm.
- Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật tinh tế và sâu sắc.
- Giọng điệu nhẹ nhàng tâm tình, thủ thỉ. Câu văn thanh nhẹ, trong sáng, giàu hình ảnh và gợi cảm.
Câu 6: Qua truyện ngắn hai đứa trẻ, Thạch Lam muốn phát biểu tư tưởng gì?
- Thạch Lam muốn thể hiện nhẹ nhàng, thấm thía niềm xót thương đối với những kiếp người sống quẩn quanh ở phố huyện trước Cách mạng.
- Tác giả thể hiện sự trân trọng đối với ước mong vươn tới cuộc sống tốt đẹp của họ.
- Truyện thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc, trân trọng.
Trên đây là bài Soạn văn 11 Hai đứa trẻ tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Hai đứa trẻ.
-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----
