Phân tích nhân vật Mị trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn ý chi tiết

a. Mở bài

• Giới thiệu khái quát về tác giả Tô Hoài và truyện ngắn Vợ chồng A Phủ
• Dẫn dắt vào vấn đề: nhân vật Mị trong truyện ngắn

• Khái quát chung:
  • Hoàn cảnh sáng tác
  • Tóm tắt
• Những nội dung chính
  • Bị bắt làm con dâu gạt nợ
    • Quãng đời quá khứ
      • Mị là một cô gái trẻ đẹp, yêu đời, chăm chỉ lao động, nhà nghèo và rất hiếu thảo.
      • Đang tuổi yêu đương, nàng chờ đợi người yêu trong một đêm hội mùa xuân, bỗng bị con quan thống lí là A Sử lừa bắt về làm vợ, làm dâu gạt nợ cho thống lí Pá Tra.
      • Từ đó, Mị bắt đầu chìm đắm trong đau khổ tột cùng. Có đến hàng mấy tháng đêm nào Mị cũng khóc. Có lúc, nàng định tìm cái chết, nhưng Mị không đành lòng chết, Mị chết thì bố Mị còn khổ hơn bao nhiêu lần bây giờ.
    • Cuộc sống hiện tại
      • Mị xuất hiện ngay đầu truyện. Tô Hoài đã phác họa chân dung nhân vật để gợi mở nội tâm: mặt buồn rười rượi. Bên cạnh cái giàu sang của bố chồng, nhà thống lí giàu lắm, nhà có nhiều nương, nhiều bạc, nhiều thuốc phiện nhất vùng, in đậm một hình bóng im lìm, tăm tối, nhọc nhằn của Mị.
      • Từ lúc bị bất về nhà thống lí Pá Tra, Mị đã bị bóc lột sức lao động đến cùng cực, chịu khổ nhục triền miên, quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước dưới khe suối...
      • Mị bị giam hãm trong không gian chật hẹp và tù đọng, giữa cần buồng lúc nào cũng âm u, cửa sổ là một lỗ vuông bằng bàn tay, trong thời gian ngưng đọng như không dĩ vãng, không hiện tại và không tương lai, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa.
      • Cách áp bức nặng nề ấy còn là sự mê tín, thần quyền: đã bị trình ma nhà thống lí thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi...
      • Cuộc sống đó hoàn toàn cùng khổ về vật chất, bế tắc về tinh thần. Mị nghĩ rằng: ... đến bao giờ chết thì thôi.
    • Khao khát sống tự do, hạnh phúc
      • Tưởng chừng như cuộc đời tù hãm đã làm tê liệt ý thức về bản thân và những mong muốn thay đổi số phận của nhân vật, nhưng trong tâm thức Mị vẫn âm ỉ lòng ham sống, một khát vọng hạnh phúc.
      • Sự thức tỉnh đời sống ý thức của Mị nhờ vào tác động của một hoàn cảnh khá điển hình: mùa xuân trên miền núi cao Tây Bắc. Mùa xuân năm đó đã làm bừng tỉnh sức sống của tạo vật và con người.
        • Hồi ức tràn về trong tâm trí Mị là cảnh "một đêm tình mùa xuân": Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hổi. MỊ ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi.
        • Ta không có con trai con gái Ta đi tìm người yêu.
      • Lòng ham sống, khát vọng hạnh phúc trỗi dậy mãnh liệt trong lòng nàng: Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chai.
      • Giữa lúc lòng ham sống trỗi dậy mạnh mẽ nhất thì lại bị dập xuống phũ phàng: A Sử trói đứng Mị, không cho nàng đi Suốt cái đêm bị trói vào cột ấy, Mị đã sống trong sự giằng xé giữa nỗi khát khao tự do và thực tại nghiệt ngã đã bóp chết những ước muốn tự do, hạnh phúc của nàng.
    • Thoát khỏi cuộc đời cùng cực, nô lệ
      • Hoàn cảnh đã run rủi Mị cứu A Phủ, cùng lúc giải thoát mình khỏi cuộc sống nô lệ:
        • Chứng kiến cảnh A Phủ bị trói đứng, lúc đầu Mị chưa có sự suy nghĩ nào, Nhưng mấy đêm sau, khi Mị thấy một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại của A Phủ, Mị nhớ lại cảnh nàng bị A Sử trói đứng một đêm năm trước.
        • Mối đồng cảm, lòng thương xót một con người đang tuyệt vọng, đau đớn chờ chết đã thúc đẩy Mị hành động. Ý nghĩ cứu A Phủ đã thắng nỗi lo sợ của chính mình. Cuối cùng, Mị cắt dây trói cho A Phủ.
        • Ngay sau đó, để tự cứu mình, Mị đã chạy theo A Phủ, thoát khỏi cảnh sống địa ngục ở trần gian. Và hai người lẳng lặng dã nhau lao chạy xuống dốc núi.
      • Chính khát vọng tự do, sự đồng cầm, lòng thương người và hoàn cảnh thúc bách đã khiến Mị hành động. Mị đấu tranh tự phát nhưng đã tháo gỡ được cái vòng nô lệ trói buộc đời mình. Nàng thật sự thoát khỏi cảnh áp bức, ràng buộc của bọn chúa núi, để cùng A Phủ giải phóng mình.

c. Kết bài

• Nêu suy nghĩ, đánh giá, nhìn nhận chung về nhân vật Mị
• Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng cá nhân

Bài văn mẫu

​Đề bài: Phân tích nhân vật Mị trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ

Gợi ý làm bài​

Bài văn mẫu 1

Năm 1952, Tô Hoài theo bộ đội chủ lực, tiến quân vào miền Tây, dự chiến dịch giải phóng Tây Bắc. Nhà văn đã kể về những ngày tháng ấy, “cái kết quả lớn nhất và trước nhất của chuyến đi là đất nước và con người miền Tây đã để thương để nhờ cho tôi nhiều quá…. Đó là một ám ảnh mạnh mẽ thúc đẩy tôi sáng tác” (Một số kinh nghiệm viết văn của tôi). Truyện Vợ chồng A Phủ đã được ra đời trong hoàn cảnh ấy. Tác phẩm viết về đồng bào Mèo trong quá trình đấu tranh giành quyền sống tự do, hạnh phúc đã phải nếm trải bao đau thương, tủi nhục, cay đắng. Họ đấu tranh để được giải phóng khi gặp cách mạng. Sự đổi đời của nhân dân Tây Bắc trong bối cảnh cuộc kháng chiến của dân tộc.

Đến Tây Bắc, Tô Hoài có thêm những người bạn mới là Mị và A Phủ, và cách kể chuyện sắc sảo của nhà văn, họ đã trở thành những nhân vật văn học sinh động, những số phận được sáng tạo, nâng lên từ cuộc sống. Mị và A Phủ là hai hình tượng có tính sóng đôi, bổ sung cho nhau. Họ có cuộc đời riêng nhưng cùng chung cảnh ngộ. Trong đó, Mị được nhà văn chú ý miêu tả, khắc họa hết sức rõ nét bằng cách khai thác đời sống nội tâm của nhân vật.

---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---

Không chỉ có một sức sống tiềm tàng mãnh liệt, Mị còn có một lòng đồng cảm với người cùng chung cảnh ngộ với mình. Niềm đồng cảm ấy ẩn kĩ trong tâm hồn Mị mà từ lâu nó đã bị chai sạn một phần. Nhưng không vì thế mà nó bị đánh mất. Niềm đồng cảm ấy phải được đánh thức. Và A Phủ chính là người đã đánh thức nó. Khi "hai hàng nước mắt bò trên hai gò má xám xịt" của A Phủ, Mị bắt đầu thức tỉnh. Mị nhớ lại cảnh mình bị trói rồi cô xót thương cho chính bản thân mình. Mị lại nhớ đến cảnh một người đàn bà hồi trước bị trói đến chết ở cái nhà này. Rồi Mị lại nhìn A Phủ. "Cơ chừng người này mai là chết, chết đau chết đói phải chết". Lúc này Mị nhận ra tội ác của cha con thống lí "chúng nó thật độc ác". Lòng đồng cảm với A Phủ ngày một tăng lên rồi nó lẫn át sự sợ hãi của Mị. Nó đã tạo ra một sức mạnh lớn để dẫn tới hành động, Mị cởi trói cứu A Phủ và chạy theo anh trốn thoát khỏi nhà thống lí. Chạy theo A Phủ là Mị chạy theo tiếng gọi của tự do, tiếng gọi của hạnh phúc. Khát khao tự do hạnh phúc đã đẩy bước chân Mị đi nhanh hơn để trốn thoát khỏi cái địa ngục nơi nhà thống lí.  Chi tiết này đã thể hiện ngòi bút nhân đạo của tác giả.

Qua việc miêu tả số phận, Tô Hoài đã mang đến một cô Mị ngoan hiền hiếu thảo. Nổi bật trong con người cô là sức sống tiềm tàng mãnh liệt và khát vọng tự do hạnh phúc. Cô là nhân vật thể hiện rõ giá trị nhân đạo của tác phẩm. Đó  chính là một trong những sức hút của "Vợ chồng A Phủ" đối với người đọc.

Tài liệu trên đã hệ thống kiến thức trọng tâm và cơ bản về nhân vật Mị trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ. Hy vọng các em sẽ có thêm một tài liệu ôn thi hay về truyện ngắn này. Chúc các em có thêm tài liệu văn mẫu hay để tham khảo.

--MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)