Nghị luận xã hội Khát vọng và tham vọng của con người trong cuộc sống

1. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

2. Dàn bài chi tiết

a. Mở bài

• Dẫn dắt để giới thiệu vấn đề
  • Những ước mơ và mong muốn của con người là điều cần có và nó thể hiện tầm vóc của con người trong cuộc sống.
  • Nhắc đến ước vọng của con người, người ta thường hay nhắc đến hai từ "khát vọng" và "tham vọng". Vậy "khát vọng" và "tham vọng" giống và khác nhau thế nào, chúng mang lại điều gì cho cuộc sống và chúng ta nên làm gì để thành công từ đó?

b. Thân bài

• Giải thích ý nghĩa của hai từ "khát vọng" và "tham vọng"

  • “Khát vọng” là những mong muốn của con người về những điều lớn lao, tốt đẹp với một sự thôi thúc mạnh mẽ. Hướng tới khát vọng là hướng tới những điều tốt đẹp cho bản thân và cho cộng đồng.
  • “Tham vọng” là lòng ham muốn, mong ước quá lớn, vượt xa khả năng thực tế của bản thân, chưa có cơ sở để đạt được. Tham vọng thường gắn với sự ích kỷ, tính toán, mưu đồ dục vọng cá nhân, đặt lợi ích của bản thân cao hơn lợi ích của cộng đồng, bất chấp mọi cách để chiếm đoạt được.
  • Trong cuộc sống, mỗi con người đều mang trong mình những “khát vọng” hoặc “tham vọng” hướng tới những điều lớn lao hơn trong cuộc sống. Tuy nhiên, “khát vọng” và “tham vọng” có những điểm khác nhau, con người thực hiện chúng vì những lý do, lợi ích khác nhau và kết quả mang lại càng không thể giống nhau. Hiểu rõ về “khát vọng” và “tham vọng”, con người mới làm chủ được bản thân và đạt được những điều mình mong ước.

• Phân tích, bàn bạc

  • Khát vọng và tham vọng có những điểm chung:
    • Thứ nhất, cả khát vọng và tham vọng đều là những hiện tượng tâm lý của con người.
    • Thứ hai, chúng đều là những động lực làm nên sức mạnh để con người hành động. Cả khát vọng và tham vọng đều là yếu tố có khả năng thúc đẩy, kích thích, giúp cuộc sống của con người thay đổi và phát triển.
    • Khát vọng và tham vọng cũng có những điểm khác nhau và chính những điểm khác nhau ấy đã đặt con người trước yêu cầu cần phải có sự lựa chọn cho phù hợp với bản thân.
      • Đối với khát vọng:
        • Khát vọng là một biểu hiện tâm lý mang tính tích cực, tốt đẹp của con người trong đời sống hôm nay.
        • Người có khát vọng là người nhận thức đúng đắn bản thân mình là ai, mình đến từ đâu, mình có thể làm gì cho mình và cho mọi người.
        • Khát vọng có thể trở thành hiện thực hoặc có thể không. Nhưng dù cho có thể không trở thành hiện thực thì con người trong quá trình thực hiện khát vọng cũng đã được sống trong một niềm tin, trong niềm lạc quan trong trẻo và mãnh liệt.
      • Đối với tham vọng
        • Tham vọng là một hiện tượng tâm lý ít nhiền mang sắc thái tiêu cực của con người. Đó là khi con người quá ham hố đạt được một điều gì đó lớn lao. Tham vọng xuất phát từ sự tham lam, hiếu thắng và vị kỷ của con người.
        • Tham vọng xuất hiện khi con người không còn nhận thức đúng đắn về bản thân, mong ước những điều quá xa tầm với, nằm ngoài khả năng của chính mình. Những người quá tham vọng sẽ bất chấp tất cả, bất chấp đạo đức, luật pháp, tình người để thực hiện bằng được mục đích của chính mình.
        • Khi không đạt được tham vọng, con người dễ rơi vào trạng thái tâm lý xấu, bi quan, chán nản, cay cú, thậm chí là hận thù vô cớ. Mang tham vọng trong lòng, con người cũng không có được sự thanh thản, bình an, thoải mái về tâm hồn.
    • Chú ý: Ở mỗi luận điểm cần lựa chọn và nêu các dẫn chứng thực tế, thuyết phục.

• Mở rộng vấn đề

  • Phê phán những hiện tượng tiêu cực liên quan đến khát vọng và tham vọng trong cuộc sống:
  • Trong thực tế cuộc sống, nhiều người sống không có khát vọng, song lại có không ít kẻ bị tham vọng làm cho mờ mắt.
  • Sống thiếu khát vọng sẽ dẫn đến sống nhàn nhạt, vô nghĩa, cuộc sống thụ động, không có được thành quả tốt.
  • Ngược lại, bị tham vọng làm cho mù quáng, con người cũng dễ rơi vào con đường tội lỗi, có những hành động trái luật pháp và đạo đức.
  • Thiếu khát vọng hay quá nhiều tham vọng đều khiến con người không thể vươn tới những điều tốt đẹp hơn trong cuộc sống.

c. Kết bài

• Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận: Khát vọng là điều cần có ở mỗi người. Cần nhận thức bản thân để xây đắp những khát vọng chính đáng. Ngược lại, tham vọng cần được tiết chế, con người không nên kết bạn với tham vọng.
• Liên hệ bản thân: Từ khát vọng muôn thuở của con người là khát vọng yêu thương, khát vọng hòa bình, khát vọng hạnh phúc..., người viết tự nhin nhận lại bản thân để xác định cần có khát vọng như thế nào sao cho cuộc đời mình trở nên có ý nghĩa.

Bài văn mẫu

Đề bài: Anh chị hãy viết bài văn nghị luận bàn về về khát vọng và tham vọng của con người trong cuộc sống.

Gợi ý làm bài

          Cuộc sống là đồng xu hai mặt có bóng tối và ánh sáng, đúng và sai… thì khát vọng và tham vọng cũng chính là đồng xu của hai mặt. Một người sống lý tưởng ai cũng có khát vọng và tham vọng nhưng đừng để sự nhầm lẫm giữa hai khái niệm này làm cho ta có những định hướng sai lầm

          Khát vọng vốn được hiểu là những mong muốn những điều lớn lao, tốt đẹp trong cuộc sống. Nó thôi thúc con người ta sống, nỗ lực để đạt đến điều đó. Khát vọng biểu tượng cho những gì lớn lao tốt đẹp mà con người ta hướng đến cho bản thân mình và cho cộng đồng. Tham vọng là khác với khát vọng bởi đó là lòng ham muốn của con người, nhưng mong ước này quá lớn vượt qua khả năng của con người. Tham vọng dường như chỉ gắn với dục vọng cá nhân.

Khát vọng chính là giá trị chúng ta hướng đến, để chúng ta đạt được giá trị của cuộc sống. Khát vọng là biểu hiện mang tính tích cực của tâm lý, tốt đẹp của con người.

Con người sống trên đời mang trong mình nhiệt huyết, sự khát khao biến nó thành những khát vọng hướng tới chính điểm xuất phát trên hành trính tới ước mơ để đạt những mong ước làm nên cuộc đời hạnh phúc, không chỉ cho bản thân người đó mà cho những người xung quanh. Điều đó làm nên giá trị cao đẹp của con người.

-- Để xem được đầy đủ tài liệu, mời quý thầy cô và các em vui lòng đăng nhập vào Chúng tôi để dowload tài liệu về máy --

        Và bạn cần nhớ điều này. Hãy cứ đam mê, khát vọng để sống đúng, sống trọn vẹn với ý nghĩa của nó. Bởi “Con người sinh ra trên mặt đất này không phải để tan biến như hạt cát vô dành mà để in dấu ấn trên mặt đất này”. Và để “in dấu ấn trên mặt đất này” hãy khát vọng.

Sẽ có không ít người trong chúng ta đã từng rơi vào tình trạng đánh mất bản thân. Điều đó là dễ hiểu bởi sức cuốn của vòng xoáy xã hội này là quá lớn và không phải ai cũng đủ điềm tĩnh để nhìn nhận ra đúng sai của những giá trị nhân sinh trong cuộc sống. Nếu bạn cũng đang phát hiện ra mình đã để cho khát vọng trở thành tham vọng, thì đừng chần chừ, hãy nhanh chóng xác định lại mục tiêu thật sự của mình, dựa vào lý trí và loại bỏ tất cả những phương thức sai lầm đi. Hãy đến đích theo con đường đúng đắn nhất, khi ấy bạn sẽ cảm thấy vô cùng hạnh phúc và sung sướng. Văng vẳng đâu đây lời cha dặn con trong lời một bài hát:

“Và cha tôi mỉm cười bảo tôi là ngôi sao nhỏ thôi

Nhưng luôn nhớ giữ ước mơ trong tim mình

Hãy giữ con tim khao khát

Hãy giữ đôi chân vững bước”.

Trên đây chỉ trích dẫn một phần sơ đồ tóm tắt gợi ý được trình bày dưới dạng sơ đồ tư duy, giúp các em dễ dàng trong việc ghi nhớ kiến thức; kết hợp với dàn bài chi tiết và bài văn mẫu. Hi vọng, bài văn nghị luận bàn về về khát vọng và tham vọng của con người trong cuộc sống sẽ giúp ích cho quá trình dạy và học của quý thầy cô giáo và các em học sinh, giúp những tiết học Văn sinh động và hiệu quả hơn. Mời thầy cô và các em cùng tham khảo.

--- MOD Ngữ văn Chúng tôi (Tổng hợp và biên soạn)