Phân tích giá trị tuyên ngôn độc lập của Bình Ngô đại cáo

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn ý chi tiết

a. Mở bài

• Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi và tác phẩm Bình Ngô đại cáo
• Dẫn dắt vào vấn đề: giá trị tuyên ngôn độc lập của Bình Ngô đại cáo

• Khái quát chung
  • Hoàn cảnh sáng tác
    • Sau chiến thắng giặc Minh, Nguyễn Trãi đã thay mặt Lê Lợi viết Bình Ngô đại cáo để tuyên bố với nhân dân cả nước về quyền độc lập của đất nước
    • Bài cáo được công bố vào đầu năm 1428
  • Thể loại
    • Cáo là thể văn nghị luận có từ thời cổ ở Trung Quốc, thường được vua chúa và thủ lĩnh dùng để trình bày một chủ trương, sự nghiệp, tuyên ngôn một sự kiện để mọi người cùng biết.
    • Cáo có thể được viết bằng văn vần, văn xuôi nhưng chủ yếu là văn biền ngẫu
    • Lời lẽ đanh thép, lý luận sắc bén, kết cấu chặt chẽ, mạch lạc là đặc điểm quan trọng của bài cáo.
  • Chủ đề: Tác phẩm là bản tổng kết về cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, thể hiện niềm tự hào vô biên, niềm hân hoan vô hạn trước thắng lợi to lớn của chính nghĩa cứu nước, tài năng lãnh đạo của bộ phận tham mưu nghĩa quân, của khí phách anh hùng toàn dân tộc ta.
• Nội dung
  • Bình Ngô đại cáo được xem là bản tuyên ngôn độc lập lần 2 của nước Đại Việt ta.
    • Bài thơ Nam quốc sơn hà của Lí Thường Kiệt được đánh giá là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của nước ta
    • Tiếp theo bài thơ Nam quốc sơn hà, bài Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi chính là bản Tuyên ngôn Độc lập lần thứ hai trong lịch sử nước ta
    • Có thể nói “Bình Ngô đại cáo” dường như  đã thể hiện một nhận thức sâu sắc, toàn diện về quyền dân tộc, quốc gia, thể hiện ý thức tự cường, tự chủ của nước Đại Việt. Bình Ngô đại cáo trịnh trọng tuyên bố nền độc lập dân tộc sau chiến thắng oanh liệt quân Minh xâm lược, mở ra một thời đại mới cho dân tộc.
  • Bình Ngô đại cáo còn là một bản tuyên ngôn độc lập, có tính nhân đạo và hòa bình của nước Đại Việt
    • Bình Ngô đại cáo là một bản Tuyên ngôn Nhân đạo:
      • Có thể nói tư tưởng nhân nghĩa sáng ngời được nêu cao như là mục đích của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân…).
      • Tư tưởng nhân nghĩa còn được thể hiện sâu sắc trong bài Cáo. Nó trở thành phương châm chiến đấu của cuộc khởi nghĩa (Đem đại nghĩa để thắng hung tàn, Lấy chí nhân để thay cường bạo).
      • Tư tưởng nhân đạo còn được thể hiện sáng ngời: đau xót trước thảm họa của nhân dân. Lên án tội ác dã man, tàn bạo của quân xâm lược, mở đường hiếu sinh cho hàng chục vạn quân giặc khi đã bại trận, đầu hàng…
    • Bài Cáo là một bản Tuyên ngôn hòa bình:
      • Bài cáo như đã nêu cao khát vọng hòa bình của dân tộc Đại Việt, chủ trương hòa hiếu giữa hai dân tộc: Họ đã tham sống sợ chết, mà hòa hiếu thực lòng, Ta lấy toàn quân là hơn, để nhân dân nghỉ sức.
      • Kết thúc bằng việc tuyên bố mở ra một thời kì mới của đất nước trong hòa bình, độc lập, thể hiện một ước vọng và niềm tin tưởng vào tương lai tốt đẹp của đất nước (Muôn thuở nền thái bình vững chắc –  Xã tắc từ đây vững bền, Giang sơn từ đây đổi mới).

c. Kết bài

• Khẳng định lại ý nghĩa quan trọng của bài cáo
• Mở rộng vấn đề bằng những suy ngẫm và cảm nhận của mỗi cá nhân

Bài văn mẫu

​Đề bài:  Phân tích giá trị tuyên ngôn độc lập của Bình Ngô đại cáo

Gợi ý làm bài​

Bài văn mẫu 1

Người anh hùng Nguyễn Trãi viết Bình Ngô đại cáo với cảm hứng chính trị và cảm hứng nghệ thuật. Cảm hứng chính trị để làm nên bản Tuyên ngôn Độc lập lần thứ hai sau Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt. Cảm hứng nghệ thuật để làm nên một kiệt tác văn chương. Hai cảm hứng ấy hoà quyện làm một trong Bình Ngô đại cáo như góp phần khẳng định độc lập chủ quyền của dân tộc và nêu cao ý nghĩa chiến thắng.

Với một dân tộc, độc lập chủ quyền là cái gốc của dân tộc, là nền của quốc gia. Trong Bình Ngô đại cáo, Nguyễn Trãi khẳng định nền thái bình của dân tộc một cách rất sâu sắc. Nhà văn đã xây dựng được hình ảnh đất nước hoàn chỉnh:

Như nước Đại Việt ta từ trước

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu

Quay trở lại với Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt:

Sông núi nước Nam vua Nam ở

Rành rành định phận ở sách trời

---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---

Âu cũng nhờ trời đất, tổ tông khôn thiêng

Ngầm giúp đỡ mới được như vậy

Chúng ta nhận thấy một sự khiêm tốn rất tinh tế. Độc lập, chủ quyền của đất nước ta có được là nhờ cha ông, tổ tiên ở trên trời linh thiêng giúp đỡ, tạo ban phước lành. Đây chính là đạo lý uống nước nhớ nguồn, một truyền thống rất sâu sắc của đất nước ta từ bao nhiêu đời nay.

Với những lý trên “Bình ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi thực sự là bản tuyên ngôn độc lập khẳng định chủ quyền dân tộc và sự thái bình thịnh vượng đáng được hưởng của một quốc gia

Chúng tôi hi vọng rằng, với tài liệu phân tích giá trị tuyên ngôn độc lập của Bình Ngô đại cáo trên, các em đã hiểu thêm thật sâu sắc về giá trị của bài cáo đối với dân tộc ta, hiểu hơn bài học và cảm nhận thật tốt về bài cáo này. Chúc các em có thêm tài liệu văn mẫu hay và thú vị.

--MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)