A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
B. Dàn ý chi tiết
a. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về đoạn trích Mtao – Mây
- Dẫn dắt vào vấn đề cần phân tích
- Những nét khái quát:
- Có 2 loại sử thi: sử thi thần thoại và sử thi anh hùng. Sử thi Đăm săn là sử thi anh hùng của dân tộc Ê-đê
- Đoạn trích Mtao – Mây trích từ sử thi Đăm săn, nằm ở phần thứ hai của sử thi Đăm Săn
- Nội dung: Miêu tả cuộc chiến đấu của Đăm Săn và kẻ thù Mtao Mxây, cuối cùng Đăm Săn thắng. Đồng thời thể hiện niềm tự hào của buôn làng về người anh hùng của mình.
- Phân tích đoạn trích
- Cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxây:
- Nguyên nhân: Cướp vợ và cứu vợ là nguyên nhân trực tiếp xảy ra hai cuộc chiến tranh bộ tộc được nói đến trong sử thi Đăm Săn. Những cuộc chiến tranh giữa các thị tộc, bộ tộc trong xã hội chiếm hữu nô lệ xa xưa, thực chất là những cuộc chiến để bảo vệ lãnh thổ, bắt tù binh, chiếm của cải, khẳng định uy thế và sự lớn mạnh, hùng cường của thủ lĩnh, vị tù trưởng của bộ tộc.
- Nhân vật Mtao Mxây: là một trong những tù trưởng giàu mạnh, cho nên y mới dám cướp vợ của Đăm Săn, y that bại vì không đủ mạnh và thông minh bằng Đăm Săn, y cũng không được ông trời ủng hộ. (Theo quan niệm của người Ê-đê, người anh hùng luôn được trời ủng hộ)
- Đăm Săn: là nhân vật trung tâm, là người anh hùng của dân tộc Ê-đê.
- Khi biết Mtao Mxây thừa lúc chàng vắng nhà đến cướp Hơ Nhị, Đăm Săn đã dẫn cả bộ tộc đến tận nhà Mtao Mxây thách thức. Mặc dù Mtao MXây chiến đấu quyết liệt và cũng tỏ ra là một đối thủ mạnh nhưng Đăm Săn nhờ có tài trí hơn người và được ông trời giúp đỡ nên đã chiến thắng Mtao Mxây. Chiến thắng này đã làm nổi bật tầm vóc của người anh hùng Đăm Săn.
- Đăm Săn là người biết đoàn kết hai bộ tộc, không phải chiến đấu vì sự thù hằn hay vì mục đích cá nhân đơn thuần. Sau chiến thắng, chàng đã thuyế phục được tôi tớ của Mtao Mxây theo chàng “… Hỡi anh em trong nhà, hỡi bà con trong làng, xin mời tất cả đến với ta”. Đăm Săn mở tiệc linh đình để cúng tế thần linh và thết đãi mọi người
- → Trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc – đó là những tình cảm cao cả nhất thôi thúc Đăm Săn chiến đấu và chiến thắng kẻ thù.
- Đăm Săn tổ chức lễ mừng chiến thắng vô cùng rầm rộ, trong thể: tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng còng hlong âm vang; bảy trâu to, bảy lợn thiến, bảy ché rượu để cúng thần, để cáo tổ tiên; thịt trâu, thịt bò treo đầy nhà; khách khứa tôi tớ chật ních cả nhà. . .
- Đăm Săn được miêu tả tuyệt đẹp “uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán”… “Cả miền Ê-đê Ê-ga ca ngợi Đăm Săn là một dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước”… Những hình ảnh so sánh phóng đại thật oai phong lẫm liệt với bao ngưỡng mộ, tự hào.
- → Cách tả buổi lễ ăn mừng chiến thắng tưng bừng thể hiện khát vọng hướng về cuộc sống thịnh vượng, no đủ, giàu có, sự đoàn kết thống nhất và lớn mạnh của cộng đồng người. Người anh hùng sử thi trở thành trung tâm miêu tả của bức tranh hoành tráng về lễ mừng chiến thắng
- Nghệ thuật của đoạn trích:
- Các tình tiết được sắp xếp theo trình tự hợp lí, thuyết phục.
- Hệ thống nhân vật phù hợp với từng vai trò, tham gia vào quá trình diễn biến của các sự kiện.
- Ngôn ngữ trong đoạn trích giàu hình ảnh nhịp điệu.
- Biện pháp nghệ thuật chủ yếu là so sánh (so sánh tương đồng, so sánh tăng cấp so sánh tương phản..) và cách nói phóng đại, tạo ấn tượng cho người nghe.
- Cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxây:
c. Kết bài
- Nhấn mạnh, nhận xét và đánh giá những đặc sắc của đoạn trích
- Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng của cá nhân
Bài văn mẫu
Đề bài: Phân tích đoạn trích Chiến thắng Mtao – Mxây
Gợi ý làm bài
Bài văn mẫu 1
Đăm Săn là tác phẩm sử thi nổi tiếng nhất của dân tộc Ê Đê, đồng thời đây cũng là tác phẩm chứa đựng nhiều giá trị bậc nhất của nền văn học Việt Nam. Sử thi Đăm Săn là sử thi anh hùng hào hùng, đẹp đẽ nhất của núi rừng Tây Nguyên được lưu truyền đến bây giờ. Đoạn trích Chiến thắng Mtao – Mxây là một trong những đoạn trích tiêu biểu nhất của tác phẩm này.
Đoạn trích Chiến thắng Mtao – Mxây kể về cuộc giao đấu của Mtao – Mxây và Đăm Săn. Vợ của Đăm Săn bị Mtao – Mxây cướp mất, để giành lại vợ và trả thù hành động của Mtao – Mxây thì Đăm Săn đã quyết định đến nhà Mtao – Mxây để khiêu chiến.
Trong xã hội xưa, người dân Ê- đê theo chế độ mẫu hệ, vai trò của người phụ nữ, người vợ có vai trò vô cùng quan trọng, bởi vậy mà hành động bị cướp mất vợ không chỉ là việc cá nhân, gia đình mà đó còn là nỗi nhục của cả cộng đồng. Đây cũng là nguyên nhân mà Đăm Săn quyết khiêu chiến để giành lại vợ và chứng tỏ được sức mạnh và tài năng của bản thân.
---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---
Trong bối cảnh nhộn nhịp tưng bừng ấy, hình tượng Đăm Săn hiện lên như một vị thần: oai phong về ngoại hình và đầy sức sống tiền tàng nội lực. Lúc Đăm Săn nằm trên võng nghỉ ngơi "tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa". Còn khi xuất hiện trước đám đông thì rực rỡ với "Ngực quấn chéo một tấm mên chiến, mình khoác một tấm áo chiến, tai đeo nụ, sát bên minh nghênhngang đủ giáo gươm, đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch ăn hoa tre". Đăm Săn, trong con mắt của tôi tớ, dân làng, khách khứa là một sức mạnh vô địch, "một trang tù trưởng mới giàu lên, đang tràn đầy sức trai, tiếng tăm lừng lẫy".
Về nghệ thuật kể chuyện trong đoạn văn có những đặc điểm nổi bật như kể chuyện kết hợp với miêu tả tạo nên hứng thứ của cảm giác liền mạch nhưng lại có điểm dừng, vừa bao quát vừa đi sâu vào từng chi tiết. Ở đây còn một sự kết hợp thứ hai giữa câu chuyên được kể và người kể nhằm cá thể hóa vai trò chủ quan vừa tạo không khí đang diễn ra vừa gây được sự đồng cảm của những người nghe trong hình thức diễn xướng. Riêng ngôn ngữ sử thi thì đoạn văn là một ví dụ điển hình. Ngôn ngữ ấy vừa giàu chất hội họa (thông qua hình ảnh) vừa giàu chất âm nhạc (thông qua nhịp điệu). Hình ảnh thì có khi là tả thực, có khi là phóng đại, cường điệu, khoa trương. Riêng về âm nhạc thì tuy đoạn văn được kể dưới hình thức văn xuôi nhưng rất gần với thơ ở nhịp điệu, tiết tấu cân xứng, hài hòa, du dương trầm bổng. Để chứng minh những điều nhận định trên đây không khó. Có điều chắc chắn là với cách kể ấy, với ngôn ngữ ấy, ta được lắng nghe một thứ phối hợp của nhiều thể loại, một thứ hòa thanh của nhiều nhạc cụ, làm thức dậy nhiều giác quan. Sức hấp dẫn của nó là không thể nào cưỡng nổi. Đó là dấu hiệu của một tác phẩm sử thi đạt tới đỉnh cao trong sự sáng tạo tuyệt vời..
Chúng tôi hi vọng rằng, với tài liệu này, các em sẽ có thêm những kiến thức hay và bổ ích về bài học Chiến thắng Mtao – Mxây. Hơn nữa, với sơ đồ tư duy, dàn ý chi tiết cũng như bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chiến thắng Mtao – Mxây trên, mong các em gặt hái thêm những kĩ năng cần thiết trong việc viết văn. Chúc các em học tốt hơn văn bản Chiến thăng Mtao – Mxây với tài liệu này.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm phần soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây hay bài giảng Chiến thắng Mtao Mxây để ôn tập và củng cố những kiến thức cơ bản nhất của bài học. Hơn thế, các em có thể tham khảo thêm một số bài văn mẫu khác để nâng cao kĩ năng viết văn cũng như những kiến thức trọng tâm của bài học Chiến thắng Mtao Mxây:
--MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)
