Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu - Nguyễn Ái Quốc

• Nguyễn Ái Quốc (1890 - 1969) là tên gọi cảu Chủ tịch Hồ Chí Minh.
• Quê: Ở Nam Đàn - Nghệ An.
• Cuộc đời:
  • Bác ra đi tìm đường cứu nước, đi sang Pháp và một số nước Châu Âu, Châu Phi, Châu Mĩ,...
  • Bút danh Nguyễn Ái Quốc có từ năm 1919 - 1945 gắn với tờ báo "Người cùng khổ", "Bản án chế độ thực dân Pháp" và một số truyện kí xuất sắc.

• Tác phẩm
  • Những trò lố của Va - ren và Phan Bội Châu là truyện ngắn trong tập Truyện kí Nguyễn Ái Quốc, viết bằng tiếng Pháp đầu những năm 20 của thế kỉ XX ở Pháp.
  • Đoạn trích kể về trò lố thứ tư, trò lố cuối cùng do toàn quyền Va - ren bày ra tưởng đề cao bản thân và nước Pháp nhưng ngược lại mua cười cho thiên hạ.
• Bố cục
  • Chia làm 3 phần
    • Phần 1. Từ đầu đến.... “Phan Bội Châu vẫn bị giam trong tù”: Va - ren với lời hứa chăm sóc cho Phan Bội Châu.
    • Phần 2. Tiếp theo đến "Không hiểu Phan Bội Châu": Cuộc chạm trán giữa Va - ren và Phan Bội Châu.
    • Phần 3. Phần còn lại: Thái độ của Va - ren với Phan Bội Châu.

• Y nhận chăm sóc cụ Phan Bội Châu nhưng đó lạo là một lời hứa không phải do Va - ren tự nguyện mà là do sức ép của công luận Pháp ở Đông Dương.
• Đó là một lời hứa rất đáng nghi ngờ vì:
• Mới "nửa chính thức hứa: cho nên có thể  dễ dàng thay đổi.
• Tác giả nghi ngờ về thời gian và nội dung thực hiện: "Chăm sóc vụ ấy vào lúc nào, và ra làm sao?".
• Hắn "Chỉ muốn chăm sóc khi nào yên vị." → Coi lời hứa không quan trọng bằng việc ổn định của mình.
• Hơn nữa trước khi thực hiện lời hứa lại chẳng có gì đặc ân với Phan Bội Châu. → Giọng điệu mỉa mai, thái độ châm biếm sâu cay.

⇒ Trò lố đầu tiên và sự thâm hiểm, xảo quyệt của Va - ren.

• Nhân vật 

→ Nhân cách đối lập

• Hành động và thái độ của Va - ren
  • Vừa nói sẽ trả lại tự do vừa nâng cái gông đang xiết chặt Phan Bội Châu lên.

→ Vừa đấm vừa xoa, vừa đề cao và dụ dỗ, song lại dọa công việc của Phan Bội Châu sẽ thất bại.

• Đưa ra những lời hứa hão huyền.
• Lấy các tấm hương phản bội  mà không bị trừng phạt để mua chuộc Phạn Bội Châu.
• Công khai đưa tấm gương phản bội của mình ra để làm ví dụ: "Hãy nhìn tôi này...tôi làm toàn quyền".

→ Các chi tiết có chọn lọc, hình thức đối thoại đơn phương.

⇒ Va - ren một tên chính khách thực dân với nhân cách thấp hèn: một kẻ phản bội nhục nhã, một kẻ thực dụng đê tiện, một kẻ xảo quyệt và bịp bợm trắng trợn đang thực hiện những trò lố bịch đáng cười.

• Trong cuộc đối thoại
• Im lặng dửng dưng thái độ coi thường Va - ren.
• Bản lĩnh kiên cường không chịu khât phục trước kẻ thù.
• Sử dụng phương thức đối lập.

→ Khiến kẻ thù phải ngạc nhiên, sửng sốt.

⇒ Phan Bội Châu là người yêu nước vĩ đại, hiên ngang, bất khuất. Một vị anh hùng có nhân cách cứng cỏi, kiêu hãnh, không chịu khuất phục trước kẻ thù.

• Tổng kết

  • Nghệ thuật

    • Giọng văn hóm hỉnh, sắc sảo và khả năng tưởng tượng, hư cấu độc đáo.

    • Khắc họa nhân vật bằng lời bình, bằng ngôn ngữ độc thoại, bằng miêu tả, thái độ, hành động.

    • Khắc họa nhân vật bằng nghệ thuật tương phản, đổi lập.

  • Nội dung

    • Va - ren là kẻ gian trá, lố bịch, đại diện cho thực dân Pháp phản động ở Đông Dương. Phan Bội Châu kiên cường, bất khuất, xứng đáng là bậc anh hùng, vị thiên sứ, đáng xả thân vì độc lập, tiêu biểu cho khí phách dân tộc Việt Nam.

Đề bài: Vì sao tấn trò mà Va - ren và Phan Bội Châu lại được Nguyễn Ái Quốc gọi là những trò lố?

Gợi ý làm bài

1. Mở bài

• Giới thiệu Nguyễn Ái Quốc?

• Nêu nội dung chính tạo sao tấn trò mà Va - ren bày ra với Phan Bội Châu lại được Nguyễn Ái Quốc gọi là những trò lố?

• Giới thiệu  sơ qua về văn bản, dẫn dắt đến vấn đề “ vì sao Nguyễn Ái Quốc lại gọi những tấn trò mà Va - ren bày ra với Phan Bội Châu là trò lố”.

2. Thân bài

• Giải thích từ ngữ :
  • Lố: là tính từ, chỉ sự không hợp lẽ thường của người đòi một cách quá đáng, đến mức đáng cười chê.
  • Trò lố : trò bày đặt ra, không hợp lẽ thường, đến mức đáng cười chê.
• Trình bày những trò mà Va - ren đã bày ra:
  • Hứa chăm sóc vụ Phan Bội Châu khi sang nhậm chức toàn quyền Đông Dương.
  • Va - ren nói với Phan Bội Châu: “Tôi đem tự do đến cho ông đây”.
  • Va - ren khuyên Phan Bội Châu phản bội lại lí tưởng của mình, để cộng tác với người Pháp…

→ Lời hứa này thực chất là một trò lố.

• Sự mơn trớn, vuốt ve và lời khuyên của Va - ren đối với Phan Bội Châu cũng đều là những trò lố bịch, đáng khinh bỉ.
• Giải thích vì sao những trò của Va - ren là trò lố (lố ở chỗ nào):
• Lời hứa của Va - ren thực chất là sự dối trá, hứa để ve vuốt, trấn an nhân dân Việt Nam đang đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu 

3. Kết bài

• Bài văn không những không làm người ta tôn trọng Va - ren hơn mà ngược lại đó chỉ là những trò gây cười nụ cười mỉa mai, châm biếm đối với 1 kẻ "miệng nam mô, bụng bồ dao găm", đó cũng là một trong những đặc điểm của ngòi bút châm biếm của Nguyễn Ái Quốc. Những trò Va - ren đã làm chẳng khác gì những trò cười lố bịch tự vạch mặt bản chất xảo trá, gian manh, nhưng vẫn ngu ngốc của hắn. Và Phan Bội Châu là một dẫn chứng tiêu biểu cho khí phách dân tộc Việt Nam.

Văn bản Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu không những không làm người ta tôn trọng Va - ren hơn mà ngược lại đó chỉ là những trò gây cười - nụ cười mỉa mai, châm biếm đối với 1 kẻ "miệng nam mô, bụng bồ dao găm", đó cũng là một trong những đặc điểm của ngòi bút châm biếm của Nguyễn Ái Quốc. Để nắm được những nội dung cần đạt khi học tiết văn này, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây: Bài soạn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.