HIỆN TƯỢNG NGÀY ĐÊM DÀI NGẮN KHÁC NHAU
A. Lý thuyết trọng tâm
- Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, nếu trục Trái Đất thẳng đứng thì ta sẽ có đường vòng tròn phân chia sáng tối đi qua địa cực, điều này sẽ làm cho thời gian ở mọi nơi trên Trái Đất (trừ hai địa cực) dài bằng nhau và bằng 12 giờ. Tuy nhiên, do trục Trái Đất nghiêng so với mặt phẳng Hoàng đạo 66033’ và không đổi phương trong không gian nên khi chuyển động tịnh tiến quanh Mặt Trời nên vòng phân chia sáng tối luôn thay đổi.
- Từ 22/3-22/9, nửa cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, trục Trái Đất ở Bắc bán cầu nghiêng hẳn về phía Mặt Trời. Vòng tròn phân chia sáng tối sẽ nằm sau địa cực Bắc nhưng lại nằm trước địa cực Nam, ngày của bán cầu Bắc sẽ dài hơn ngày của bán cầu Nam. Đây là thời gian Bắc bán cầu nghiêng về phía Mặt Trời nên vị trí của Mặt Trời trên đường chân trời cao đã làm cho thời gian Mặt Trời lặn muộn nhưng lại mọc sớm làm cho thời gian chiếu sáng trong ngày dài ra tức thời gian ngày dài hơn thời gian đêm. Thời gian này càng kéo dài khi càng đi về cực.
- Ngược lại, từ 24/9 đến 20/3, nửa cầu Nam ngả về phía Mặt Trời nên bán cầu Nam có ngày dài hơn bán cầu Bắc. Thời gian ngày ở bán cầu Nam dài hơn đêm, càng đi về cực Nam ngày càng dài.
- Vào ngày hạ chí 22/6, Mặt Trời lên thiên đỉnh ở chí tuyến Bắc lúc 12 giờ trưa. Trong ngày này tất cả mọi điểm ở bán cầu Bắc sẽ có ngày dài nhất trong năm còn ngược lại vào ngày đông chí 22/12 thì mọi điểm ở bán cầu Nam đều có ngày dài nhất.
- Vào ngày xuân phân 21/3 và thu phân 23/9, Mặt Trời lên thiên đỉnh ở xích đạo, vòng tròn phân chia sáng tối đi qua hai địa cực của Trái Đất nên trong hai ngày này, thời gian ngày đêm dài bằng nhau và bằng 12 giờ tại mọi địa điểm trên Trái Đất
- Ở Xích đạo, quanh năm có thời gian ngày bằng đêm và bằng 12 giờ. Từ vòng cực Bắc về cực Bắc trong thời gian từ 22/3 đến 22/9 là khu vực nằm trước đường phân chia sáng tối nên suốt thời gian này chỉ có ngày không có đêm. Ngược lại, trong thời gian này từ vòng cực Nam về cực Nam trong thời gian này là khu vực nằm sau đường phân chia sáng tối nên suốt thời gian này chỉ có đêm không có ngày.
- Từ vòng cực Bắc về cực Bắc trong thời gian từ 24/9 đến 20/3 là khu vực nằm sau đường phân chia sáng tối nên suốt thời gian này chỉ có đêm không có ngày. Ngược lại, , trong thời gian này từ vòng cực Nam về cực Nam trong thời gian này là khu vực nằm trước đường phân chia sáng tối nên suốt thời gian này chỉ có ngày không có đêm.
B. Bài tập
Câu 1: Từ hai cực đi về Xích đạo, chênh lệch giữa ngày và đêm:
A. Càng giảm.
B. Tùy theo mỗi nửa cầu.
C. Càng tăng.
D. Khác nhau theo mùa.
Đáp án A.
Giải thích: Theo vĩ độ: Ở xích đạo quanh năm ngày bằng đêm; Càng xa Xích đạo thời gian ngày và đêm càng chênh lệch; Tại vòng cực đến cực ngày hoặc đêm bằng 24 giờ và ở cực coó 6 tháng ngày và 6 tháng đêm. Như vậy, từ hai cực về Xích đạo, chênh lệch ngày và đêm càng nhỏ và ngược lại.
Câu 2: Nơi nào trên Trái Đất có ngày hoặc đêm bằng 24 giờ?
A. Ở hai cực.
B. Vùng nội chí tuyến.
C. Tại vòng Cực đến cực.
D. Các địa điểm nằm trên 2 chí tuyến.
Đáp án C.
Câu 3: Ở bán cầu Bắc, hiện tượng ngày dài hơn đêm diễn ra trong khoảng thời gian
A. Từ 21 – 3 đến 23 – 9.
B. Từ 22 – 6 đến 22 – 12.
C. Từ 23 – 9 đến 21 – 3.
D. Từ 22 – 12 đến 22 – 6.
Đáp án: A
Câu 4: Ở bán cầu Nam, hiện tượng ngày dài hơn đêm diễn ra trong khoảng thời gian
A. Từ 21 – 3 đến 23 – 9.
B. Từ 22 – 6 đến 22 – 12.
C. Từ 23 – 9 đến 21 – 3.
D. Từ 22 – 12 đến 22 – 6.
Đáp án: C
Câu 5: Những này nào trong năm ở mọi địa điểm trên bề mặt trái đất đều có ngày và đêm dài như nhau ?
A. Ngày 21 – 3 và ngày 22 – 6.
B. Ngày 21 – 3 và ngày 23 – 9.
C. Ngày 22 – 6 và ngày 23 – 9.
D. Ngày 22 – 6 và ngày 22 – 12.
Đáp án: B
Câu 6: Nơi nào trên trái đất quanh năm có ngày và đêm dài như nhau ?
A. Ở 2 cực.
B. Các địa điểm nằm trên 2 vòng cực.
C. Các địa điểm nằm trên 2 chí tuyến.
D. Các địa điểm nằm trên xích đạo.
Đáp án: D
Câu 7: Ở bán cầu Bắc, ngày nào có sự chênh lệch thời gian ban ngày và thời gian ban đêm lớn nhất trong năm ?
A. Ngày 21 – 3. B. Ngày 22 – 6.
C. Ngày 23 – 9. D. Ngày 22 – 12 .
Đáp án: B
Câu 8: Ở bán cầu Nam, ngày nào có sự chênh lệch thời gian ban ngày và thời gian ban đêm lớn nhất trong năm ?
A. Ngày 21 – 3. B. Ngày 22 – 6.
C. Ngày 23 – 9. D. Ngày 22 – 12.
Đáp án: D
Câu 9: Mùa nào trong năm có ngày dài hơn đêm và xu hướng ngày căng dài ra , đêm căng ngắn lại ?
A. Mùa hạ. B. Mùa đông. C. Mùa xuân. D. Mùa thu.
Đáp án: C
Câu 10: Mùa nào trong năm có ngày dài hơn đêm và xu hướng ngày căng ngắn lại , đêm căng dài ra ?
A. Mùa hạ. B. Mùa đông. C. Mùa xuân. D. Mùa thu.
Đáp án: A
Câu 11: Mùa nào trong năm có ngày ngắn hơn đêm và xu hướng ngày càng ngắn dần , đêm càng dài dần?
A. Mùa hạ. B. Mùa đông. C. Mùa xuân. D. Mùa thu.
Đáp án: D
Câu 12: Mùa nào trong năm có ngày ngắn hơn đêm và xu hướng ngày càng dài ra , đem càng ngắn lại ?
A. Mùa hạ. B. Mùa đông. C. Mùa xuân. D. Mùa thu.
Đáp án: B
Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Lý thuyết và bài tập ôn tập Hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau Địa lí 10. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
- Tổng ôn Sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất Địa lí 10
- Lý thuyết ôn tập Hệ quả địa lí của vận động tự quay quanh trục của Trái Đất Địa lí 10
Chúc các em học tập tốt !