Hành trình ngàn dặm bắt đầu từ những bước đi nhỏ bé đầu tiên

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn ý chi tiết

1. Mở đoạn

• Triển khai vấn đề cần nghị luận
  • Giải quyết vấn đề nên bắt đầu từ lúc mà nó chưa xảy ra, trị quốc nên bắt đầu từ lúc trước khi bạo loạn, cũng như cây to trưởng thành từ một ngọn nhỏ, tháp cao chín tầng hình thành từ từng giỏ từng giỏ bùn đắp nên, nghìn dặm đường đi cũng bắt đầu từ một bước chân.
     

2. Phát triển đoạn

a. Giải thích

• “Hành trình ngàn dặm”: Đường đi dài (nghĩa đen), thành công lớn (nghĩa bóng).
• “Bước đi nhỏ bé”: Việc làm, hành động nhỏ bé, cụ thể.

→ Nội dung câu châm ngôn đúc kết một chân lí đơn giản, có tính quy luật: Muốn có được thành công thì phải có bắt đầu; làm tốt việc nhỏ mới có được thành công lớn.

⇒ Câu nói này nêu lên một đạo lí đơn giản, một con đường chỉ có thể từng bước từng bước đi tới mới có thể đến đích. Khó khăn có to lớn hơn đi chăng nữa, chỉ cần cẩn thận làm từng chút một đều có thể giải quyết ổn thỏa.

b. Phân tích - Bàn luận

• Phân tích biểu hiện
  • Trong đời sống tự nhiên, cũng như xã hội của con người, những điều lớn lao đều được tạo ra bởi những gì nhỏ bé: Biển cả mênh mông được tạo ra từ vô số giọt nước; cây đại thụ trưởng thành từ hạt mầm; kì tích của nhân loại có được nhờ những nỗ lực từng bước của con người.
• Bàn luận
  • Khẳng định tính đúng đắn của câu châm ngôn: Tất cả mọi điều vĩ đại trên thế giới này đều bắt đầu từ những thứ nhỏ bé ở đâu đó, ở một khoảnh khắc nào đó trong quá khứ. Thực tế cho thấy chẳng mấy ai hoàn thành việc lớn trong đời khi cứ ngồi một chỗ, chẳng làm gì cả. Những người thành đạt là người luôn làm việc, luôn hành động
  • Không phải cứ “bước đi” là sẽ vượt được “hành trình ngàn dặm” (tức là có được thành công) nhưng muốn thành công thì nhất thiết phải có những “bước đi nhỏ bé đầu tiên”. 
  • Việc làm, hành động có thể dẫn đến thành công hay thất bại song điều quan trọng là phải biết rút ra những bài học kinh nghiệm từ những thành công hay thất bại đó.
  • Trong cuộc sống có những người biết ước mơ, dám nghĩ, dám làm và đi đến đích của cuộc hành trình rất đáng ngợi ca; bên cạnh đó, cũng cần phê phán những người không làm gì cả, không đi một bước nào hết, vì thế, không có được thành công thực sự.

3. Kết đoạn

• Bài học nhận thức và hành động
  • Có rất nhiều đạo lý ở đời mà ai ai cũng biết, nhưng cũng có những bài học lớn chỉ được rút ra từ những va vấp nhỏ nhặt trong đời sống thường ngày, có nhỏ mới thành lớn, biết gom góp để từ đó có thể thu được thành công thật sự.

Đoạn văn mẫu

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về vấn đề: “Cuộc hành trình ngàn dặm nào cũng phải bắt đầu bằng một bước đi nhỏ bé đầu tiên”.

Gợi ý làm bài

           Lão tử có câu rằng: “Cuộc hành trình ngàn dặm nào cũng phải bắt đầu bằng một bước đi nhỏ bé đầu tiên”. Câu nói ngắn gọn, hàm nghĩa sâu xa xuất phát từ chương 64 sách “Lão tử”: “Hợp bao chi mộc, sinh vu hào mạt; cửu tằng chi thái, khỏi vu lũy thổ; thiên lí chi hành, thủy vu túc hạ”, nghĩa là các vòng vân gỗ manh nha từ những vòng rất mỏng, đài cao chín tầng được xây lên từ đống đất nhỏ, đường đi ngàn dặm bắt đầu từ bước đầu tiên. Câu nói này theo nghĩa đen thì nghĩa là: Con đường dù dài đến đâu thì cũng có bước chân đầu tiên và nếu bạn đủ quyết tâm, bạn sẽ đi hết con đường. Suy theo nghĩa bóng thì nghĩa là: Dù làm bất cứ việc gì cũng có giai đoạn khởi đầu. Đầu tiên là suy nghĩ, hãy nghĩ về những giá trị mà bạn sống vì chúng. Không phải cứ “bước đi” là sẽ vượt được “hành trình ngàn dặm”, nhưng muốn thành công thì nhất thiết phải có những “bước đi nhỏ bé đầu tiên”. Thứ hai là tự tin, hãy tin tưởng bản thân bằng cách dựa vào những giá trị bạn nghĩ rằng vì chúng mà bạn sẽ sống. Việc làm, hành động có thể dẫn đến thành công hay thất bại song điều quan trọng là phải biết rút ra những bài học kinh nghiệm từ những thành công hay thất bại đó. Thứ ba là mơ ước, mơ ước những gì có thể thành hiện thực dựa vào sự tự tin và những giá trị mà ta sẽ theo đuổi trong cuộc sống. Và cuối cùng là dám làm. Hãy dám thực hiện để biến ước mơ thành sự thật bằng chính niềm tin và giá trị của chúng ta. Mình không nghĩ là bạn không sáng tạo, không thông minh, không đủ cần mẫn mà điều quan trọng là bạn có dám làm không, có dám đi hết con đường mà bạn đã chọn không? Hành động mới tạo ra kết quả dù kết quả đó tốt hay chưa tốt nó chưa quan trọng, mà quan trọng là bạn đã dám làm. Có rất nhiều đạo lý ở đời mà ai ai cũng biết, nhưng cũng có những bài học lớn chỉ được rút ra từ những va vấp nhỏ nhặt trong đời sống thường ngày, có nhỏ mới thành lớn, phải biết gom góp để từ đó có thể thu được thành công thật sự.

Trên đây là sơ đồ tư duy, dàn ý chi tiết và đoạn văn mẫu bàn về bước đi đầu tiên trong hành trình ngàn dặm. Để củng cố lại kiến thức và kĩ năng viết nghị luận về một tư tưởng, đạo lý các em có thể tham khảo thêm bài giảng nghị luận về một tư tưởng, đạo lý. Chúc các em ôn thi thật tốt và đạt kết quả thật cao trong kì thi sắp tới.

-- MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)