ĐỀ CƯƠNG ÔN THI MÔN NGỮ VĂN LỚP 12
PHẦN 1: CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC
CHƯƠNG TRÌNH VĂN HỌC VIỆT NAM
Bài 1: Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài
1. Kiến thức trọng tâm
- Cảm nhận được tư tưởng nhân đạo của tác phẩm, thấy rõ số phận bi thảm của người nông dân Tây Bắc dưới chế độ cũ và tinh thần đấu tranh để tự giải phóng của họ.
- Thấy được những nét độc đáo trong nghệ thuật viết truyện của Tô Hoài: Kể chuyện lôi cuốn, miêu tả tinh tế diễn biến tâm trạng nhân vật, dựng cảnh sinh động gợi cảm, ngôn ngữ giàu chất tạo hình , chất trữ tình thơ mộng.
2. Nội dung cần nhớ
2.1 Khái quát chung
a. Tác giả: Tô Hoài
- Tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh năm 1920, quê nội ở Thanh Oai - Hà Đông.
- Viết văn từ trước Cách mạng. Số lượng tác phẩm đạt kỷ lục trong nền văn học Việt Nam hiện đại.
- 1996: Được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.
- Một số tác phẩm tiêu biểu: Dế mèn phiêu lưu kí (1941), O chuột (1942), Truyện Tây Bắc (1953), …
b. Tác phẩm
- In trong tập Truyện Tây Bắc – được tặng giải nhất giải thưởng Hội văn nghệ Việt Nam 1954-1955.
- Hoàn cảnh sáng tác: Trong chuyến đi thực tế cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc năm 1952.
2.2 Nội dung chính
a. Nhân vật Mị
- Sự xuất hiện của Mị: một cô gái lẻ loi, âm thầm, lúc nào cũng nhẫn nhục và u buồn => một cuộc đời cực nhục và đau khổ
- Trước khi làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra: Một cô gái trẻ đẹp, có tài thổi sáo; là người con hiếu thảo và có lòng tự trọng.
- Khi về làm dâu nhà thống lí:
- Lúc đầu: phản ứng quyết liệt, định ăn lá ngón tự tử
- Sau đó: vì lòng hiếu thảo, cố nén nỗi đau ở lại nhà thống lí
- Những ngày làm dâu: bị giam cầm trong căn phòng, bị biến thành công cụ lao động, chịu nỗi đau khổ về tinh thần => sống tủi cực, lầm lũi, đau khổ gần như đã chết
- Thái độ của Mị: thờ ơ, sống tăm tối, nhẫn nhục, đau khổ, tê liệt về tinh thần, buông xuôi theo số phận.
- Sức sống tiềm tàng của Mị
- Cảnh mùa xuân: đầy màu sắc và sự sống, Mị ngồi nhẩm bài hát của người đang thổi sáo
- Tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân: Uống rượu đón xuânà nghe tiếng sáo gọi bạn: nhớ lại kỉ niệm, quá khứ ngọt ngào, cảm thấy trong lòng vui sướngà ý nghĩ ăn lá ngón tự vẫn lại xuất hiện à hành động: lấy ống mỡ sắn một miếng bỏ thêm vào đĩa dầu; quấn lại tóc; với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách.
- Khi bị A Sử trói đứng: Mị đứng im lặng, như không biết mình bị tróià vùng bước đi à khócà lúc mơ lúc tỉnh, lúc bồi hồi, lúc da diết nhớ.
- Tâm trạng và hành động của Mị khi thấy A Phủ bị trói đứng:
- Lúc đầu: Mị thản nhiên thổi lửa hơ tay
- Khi nhìn thấy giọt nước mắt của A Phủ: Những kí ức trong Mị thức tỉnhà nhận ra tội ác nhà thống lí, thương cảm cho A Phủ à Mị cắt dây mây cứu A Phủ.
→ Hành của Mị là tất yếu: Đó là con đường giải thoát duy nhất, Mị cứu người cũng là tự cứu mình.
⇒ Tài năng của nhà văn trong miêu tả tâm lí nhân vật: Diễn biến tâm lí tinh tế được miêu tả từ nội tâm đến hành động.
a. Nhân vật A Phủ
- Số phận của A Phủ: mồ côi, cuộc sống cực khổ (10 tuổi bị bắt đem bánà trốn thoát: làm thuê, làm mướn, nghèo, không lấy được vợ); một chàng trai khỏe mạnh, tháo vát, thông minh.
- Tính cách của A Phủ: Gan góc; là con người của tự do; không sợ cường quyền, kẻ ác
→ A Phủ là người có tinh thần phản kháng cao trước mọi hoàn cảnh, đó cũng chính là cơ sở cho việc giác ngộ cách mạng sau này.
⇒ A Phủ có số phận và những nét tính cách tương đồng với Mị. Tuy nhiên, ở hai nhân vật này ta vẫn thấy những nét rất riêng thể hiện rõ cá tính của họ. Ở họ ta tìm thấy được sức manh của những con người biết vươn lên chống lại thần quyền và cường quyền hủ tục, ở họ ta tìm thấy sức mạnh bên trong, sư ham sống và khát vọng chính đáng đã giúp họ tìm được tự do, tự giải thoát cho bản thân.
c. Nghệ thuật
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc
- Miêu tả tâm lí nhân vật sinh động, có cá tính đậm nét
- Cách trần thuật uyển chuyển, linh hoạt, tự nhiên, sinh động, hấp dẫn
- Ngôn ngữ tinh tế, mang đậm màu sắc miền núi, miêu tả cảnh thiên nhiên, tập quan người dân miền núi đặc sắc.
{-- Xem đầy đủ nội dung ở phần xem online hoặc tải về --}
Trên đây là trích dẫn một phần của tài liệu ôn thi cuối kì môn văn 12 , năm 2017. Để tham khảo đầy đủ đề cương ôn thi các em vui lòng đăng nhập để tải trọn bộ tài liệu. Mong rằng đề cương trên không chỉ là tài liệu có ích cho quá trình thi học kì 2 mà còn có thể giúp cho các em nắm vững kiến thức để tham dự kì thi tốt nghiệp THPT tốt hơn! Ngoài ra, các em có thể thử sức cùng với đề thi cuối kì 2 văn 12 trường THPT Đa Phúc năm 2016 và bộ 7 đề thi HK 2 Ngữ văn 12 năm 2016. Chúc các em có một kì thi thành công!
-- MOD NGỮ VĂN Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)
