Dấu gạch ngang

Trong các trường hợp sau, dấu gạch ngang có tác dụng gì?

a) Đẹp quá đi, mùa xuân ơi – mùa xuân của Hà Nội thân yêu [...].

(Vũ Bằng)

• Dấu gạch ngang trong ý a có tác dụng: đánh dấu ranh giới giữa bộ phận chú giải với các bộ phận khác trong câu. (dấu ngoặc đơn và dấu phẩy cũng có công dụng này)

b) Có người khẽ nói:

– Bẩm, dễ có khi đê vỡ!

Ngài cau mặt, gắt rằng:

 – Mặc kệ!

(Phạm Duy Tốn)

• Dấu gạch ngang trong ý b có tác dụng: đánh dấu lời thoại trực tiếp

c) Dấu chấm lửng được dùng để:

–  Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng chưa liệt kê hết;

–  Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;

– Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.

(Ngữ văn 7, tập 2)

Dấu gạch ngang trong ý c có tác dụng: đánh dấu đầu dòng trong thao tác liệt kê

d) Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren – Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren; cái đó thì cũng có thể.

(Nguyễn ái Quốc)

• Dấu gạch ngang trong ý d có tác dụng: nối các bộ phận thành cặp.

a. Trong ví dụ câu d ở mục I, dấu gạch ngang nối giữa các tiếng trong từ Va - ren được dùng làm gì?

• Dấu gạch nối thường dùng để đánh dấu ranh giới giữa các tiếng khi phiên âm tên nước ngoài, ví dụ: Va-ren, A-lếch-xăng, A-ri-xtít,...

b. Cách viết dấu gạch nối có gì khác với dấu gạch ngang

• Dấu gạch nối không phải là dấu câu như các dấu: chấm, phẩy, chấm lửng, chấm phẩy, gạch ngang,... Khi viết, dấu gạch nối viết ngắn hơn dấu gạch ngang.

• Dấu chấm gạch ngang được dùng để:
  • Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.
  • Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê.
  • Nối các từ nằm trong một liên danh.
• Cần phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối:
  • Dấu gạch nối không phải là một dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
  • Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.

Để nắm được những nội dung bài học, các em có thể tham khảo bài soạn Dấu gạch ngang.