Bài 21: Ôn tập chương IV

Nội dung

Lý –Trần

Lê sơ

Tổ chức bộ máy nhà nước trung ương 

Đã hoàn chỉnh , nhưng còn đơn giản

Thời lê Thánh Tông đã hòan chỉnh và chặt chẽ hơn.

Nhận xét: Vua Lê Thánh Tông  bỏ chức tướng quốc, đại tổng quản, đại hành khiển; vua trực tiếp chỉ huy quân đội; tăng cường hệ thống thanh tra giám sát 

Hệ thống các đơn vị hành chánh 

-Thời Lý cả nước chia thành 24 lộ phủ, dưới là  huyện , hương, xã.

- Thời Trần cảnước chia thành 12 lộ, dưới là phủ, châu  huyện, xã

-Lê Thánh Tông  chia làm 13 đạo thừa tuyên; mỗi đạo do 3 ty phụ trách là Đô ty- Hiến ty-Thừa ty.

-Dưới là phủ, châu, huyện

Cách đào tạo tuyển chọn quan lại 

Xuất thân từ đẳng cấp quý tộc .

Phải có học mới được tuyển dụng để làm quan .

Đặc điểm nhà nước 

Nhà nước quân chủ  quý tộc .

Nhà nước quân chủ quan liêu chuyên chế

Nội dung

Thời Lý

Thời Trần

Thời Lê sơ

Văn học

• Nam Quốc Sơn Hà của Lý Thường Kiệt

• Hịch Tướng Sĩ của Trần Quốc Tuấn.
• Phú Sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu.
• Tụng giá hòan kinh sư của  Trần Quang Khải

• Quân Trung từ mệnh tập; Bình Ngô đại cáo; Phú núi Chí Linh của Nguyễn Trãi.
• Hồng Đức Quốc Âm thi tập,Quỳnh Uyển cửu ca, Cổ tâm bách vịnh của Lê Thánh Tông

Sử học

• Đại Việt sử ký của Lê văn Hưu

• Đại Việt sử ký Toàn thư của Ngô Sĩ Liên.
• Lam Sơn Thực lục. Hoàng Triều Quan Chế

Kiến trúc và điêu khắc :

• Kiến trúc phát triển:Tháp Báo Thiên, Chùa Một Cột
• Điêu khắc:
• Tượng Phật Adiđà
• Tượng Rồng mình trơn, toàn thân uốn khúc , uyển chuyển  như một ngọn lửa .

• Kiên trúc có Cung Thái Thượng Hoàng, tháp Phổ Minh, tháp Bỉnh Sơn, Thành Tây Đô (Thành Nhà Hồ).
• Điêu khắc tượng hổ, sư tử, trâu, tượng rồng

• Kiến trúc: cung điện Lam Kinh … phong cách đồ sộ, kỹ thuật điêu luyện.

Khoa học khác

• Quân sự: Binh Thư Yếu Lược của Trần Hưng Đạo
• Thiên văn có Đăng Lộ, Trần Nguyên Đán
• Y học với Tuệ Tĩnh nghiên cứu thuốc nam.
• Chế tạo súng thần cơ và thuyền chiến có Hồ Nguyên Trừng

• Địa lý: Hồng Đức bản đồ của Lê Thánh Tông; Dư Địa Chí của Nguyễn Trãi, An Nam hình thăng đồ...
• Y học: Bản thảo thực vật toát  yếu của Phan Phu Tiên
• Tóan học: Đại Thành tóan pháp của Lương Thế Vinh; Lập thành tóan pháp của Vũ Hữu

Nội dung

Lý Trần

Lê sơ

Nông nghiệp

• Ruộng tư, điền trang, thái ấp

• Phép quân điền
• Cơ quan chuyên trách như Khuyến nông sứ, Hà đê sứ, Đồn điền sứ
• Cấm giết trâu bò, cấm điều phu vào lúc gặt, cấy

Thủ công nghiệp

• Xuất hiện gốm Bát Tràng

• Nhiều làng thủ công chuyên nghiệp.
• Xưởng thủ công nhà nước Nghề thủ công truyền thống phát triển như kéo tơ, dệt lụa, làm đồ gốm, rèn sắt, nhiều làng thủ công ra đời. Thăng Long có 36 phường thủ công .
• Các làng thủ công chuyên nghiệp, và phường thủ công chuyên nghiệp ra đời như đồ gốm Bát Tràng; đúc đồng ở Đại Bái; rèn sắt ở Văn Chàng; dệt vải lụa ở Nghi Tàm; làm giấy ở Yên Thái; phường Hàng Đào nhuộm điều.
• Xưởng thủ công nhà nước gọi là Bách tác sản xuất đồ dùng cho nhà vua, vũ khí, đóng thuyền, đúc tiền đồng .

Thương nghiệp

• Đẩy mạnh ngoại thương
• Thăng Long là trung tâm buôn bán

• Buôn bán: khuyến khích lập chợ mới, buôn bán với người nước ngòai ở Vân Đồn, Vạn Ninh (Quảng Ninh), Hội Thống (Nghệ An), Lạng Sơn, Tuyên Quang