Chúng tôi giới thiệu đến các em bài học: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (từ thế kỉ II TCN đến đầu thế kỉ X) (Tiếp theo)
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Cuộc đấu tranh giành độc lập (Thế kỉ I đến thế kỉ X)
1. Khái quát phong trào đấu tranh từ thế kỷ I đến đầu thế kỷ X
| Thời gian | Tên cuộc khởi nghĩa | Địa bàn |
| 40 | Hai Bà Trưng | Hát Môn |
| 100, 137, 144 | Nhân dân Nhật Nam | Quận Nhật Nam |
| 157 | ND Cửu Chân | Quận Cửu Chân |
| 178, 190 | ND Giao Chỉ | Quận Cửu Chân |
| 248 | Bà Triệu | Quận Giao Chỉ |
| 542 | Lý Bí |
|
| 687 | Lý Tự Tiên |
|
| 722 | Mai Thúc Loan |
|
| 776- 791 | Phùng Hưng |
|
| 819- 820 | Dương Thanh |
|
| 905 | Khúc Thừa Dụ |
|
| 938 | Ngô Quyền |
|
a. Nhận xét
- Trong suốt 100 năm Bắc thuộc, dân Âu Lạc liên tiếp vùng dậy đấu tranh giành độc lập dân tộc.
- Các cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tiếp, rộng lớn, nhiều cuộc khởi nghĩa có nhân dân cả ba quận tham gia.
b. Kết quả
- Nhiều cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi lập được chính quyền tự chủ (Hai Bà Trưng, Lý Bí, Khúc Thừa Dụ).
c. Ý nghĩa
- Thể hiện tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm, ý chí tự chủ và tinh thần dân tộc của nhân dân Âu Lạc.
1.2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
a. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40 chống nhà Đông Hán
- Tháng 3 - 40 Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa ở Hát Môn (Phúc thọ - Hà Tây) được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng .
- Hát Môn → Mê Linh→ Cổ Loa→ Luy Lâu
- Chiếm được Cổ Loa, Luy Lâu buộc thái thú Tô Định trốn về Trung Quốc.
- Khởi nghĩa thắng lợi, Trưng Trắc lên làm vua xây dựng chính quyền tự chủ.
- Năm 42 Nhà Hán sai Mã Viện đưa hai vạn quân sang xâm lược.
- Hai Bà quyết chiến ở Lãng Bạc, rút về Cổ Loa, rồi về Hạ Lôi và Hy sinh tại Cấm Khê (Ba Vì - Hà Tây).
- Hai Bà Trưng tổ chức kháng chiến anh dũng nhưng do chênh lệch về lực lượng, kháng chiến thất bại Hai Bà Trưng hi sinh.
b. Cuộc khởi nghĩa của Lý Bí và sự thành lập nước Vạn Xuân 542-603
- Năm 542 Lý Bí liên kết với các hào kiệt thuộc các châu ở miền Bắc khởi nghĩa. Nghĩa quân chiếm được thành Long Biên (Bắc Ninh). Lật đổ chế độ đô hộ của nhà Lương.
- Năm 544 Lý Bí lên ngôi lập nước Vạn Xuân.Dựng kinh đô ở sông Tô Lịch.
- Năm 544 nhà Lương đem quân xâm lược,Lý Nam đế phải rút quân về Vĩnh Phúc, rồi Phú Thọ. Lý Bí trao binh quyền cho Triệu Quang Phục tổ chức kháng chiến tại đầm Dạ Trạch – Hưng Yên
- Năm 550 thắng lợi. Triệu Quang Phục lên ngôi vua (Triệu Việt Vương)
- Năm 571 Lý Phật Tử cướp ngôi.
- Năm 603 nhà Tùy xâm lược, nước Vạn Xuân thất bại.
c. Cuộc khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ 905-938
- Năm 905, nhà Đường suy yếu, Khúc Thừa Dụ được nhân dân ủng hộ đánh chiếm Tống Bình, dành quyền tự chủ (giành chức Tiết độ sứ).
- Năm 907 Khúc Hạo lên thay thực hiện nhiều chính sách cải cách về các mặt để xây dựng chính quyền độc lập tự chủ.
- Ý nghĩa
- Lật đổ ách đô hộ của nhà Đường. giành độc lập tự chủ.
- Đánh dấu thắng lợi căn bản trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc.
d. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938
- Năm 931, Dương Đình Nghệ đánh bại quân Nam Hán giữ quyền tự chủ.
- Năm 937 Ông bị Kiều Công tiễn giết hại để đoạt chức Tiết Độ sứ.
- Tháng 10-938 Ngô quyền đem quân đánh Kiều Công Tiễn, Công Tiễn cầu cứu nhà Nam Hán.
- Năm 938 quân Nam Hán xâm lược nước ta, Ngô Quyền lãnh đạo nhân dân giết chết tên phản tặc Kiều Công Tiễn và tổ chức đánh quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, đập tan âm mưu xâm lược của nhà Nam Hán.
- Ý nghĩa
- Bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ của đất nước.
- Mở ra một thời đại mới thời đại độc lập tự chủ lâu dài cho dân tộc.
- Kết thúc vĩnh viễn 1 nghìn năm đô hộ của phong kiến phương Bắc.
2. Luyện tập và củng cố
Học xong bài này các em cần nắm: Nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của các cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta từ thế kỉ I đến thế kỉ X như thế nào?
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử 10 Bài 16 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
Câu 1:
Trưng Trắc đóng đô ở đâu?
- A. Mê Linh
- B. Thăng Long
- C. Huế
- D. Cổ Loa
-
- A. Lý Tiên Hoàng
- B. Lý Nam Đế
- C. Lý Việt Vương
- D. Lý Thái Tổ
Câu 3 - Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
2.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử 10 Bài 16 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 86 SGK Lịch sử 10
Bài tập 2 trang 86 SGK Lịch sử 10
Bài tập 3 trang 86 SGK Lịch sử 10
Bài tập 4 trang 86 SGK Lịch sử 10
Bài tập Thảo luận trang 83 SGK Lịch sử 10 Bài 16
Bài tập Thảo luận trang 86 SGK Lịch sử 10 Bài 16
Bài tập 1 trang 75 SBT Lịch sử 10 Bài 16
Bài tập 2 trang 78 SBT Lịch sử 10 Bài 16
Bài tập 3 trang 78 SBT Lịch sử 10 Bài 16
Bài tập 4 trang 78 SBT Lịch sử 10 Bài 16
Bài tập 5 trang 79 SBT Lịch sử 10 Bài 16
Bài tập 6 trang 79 SBT Lịch sử 10 Bài 16
3. Hỏi đáp Bài 16 Lịch sử 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
