Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự Biểu hiện của gen

•  Sự biểu hiện của gen qua nhiều bước như vậy nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong cũng như bên ngoài cơ thể chi phối

• Kiểu gen, môi trường và kiểu hình có mối quan hệ mật thiết với nhau. Kiểu gen qui định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường. Môi trường tham gia vào sự hình thành kiểu hình cụ thể. Kiểu hình là kết quả tương tác của kiểu gen và môi trường
  • Ví dụ:

• Ví dụ: sự thay đổi màu sắc của lông thỏ Hymalaya phụ thuộc vào nhiệt độ, màu sắc hoa cẩm tú cầu phụ thuộc pH của đất. ⇒ Kiểu hình bị chi phối bởi môi trường
• Ví dụ: Năng suất (kiểu hình) của một giống lúa bất kỳ bị chi phối bởi cả giống (kiểu gen) và kỹ thuật canh tác, chế độ chăm sóc (môi trường)
• Những biến đổi ở kiểu hình trong đời cá thể do ảnh hưởng của môi trường, không do biến đổi trong kiểu gen được gọi là thường biến. Tuy thường biến không được di truyền nhưng nhờ nó mà cơ thể có khả năng thích ứng với những biến đổi của môi trường
  • Ví dụ: những cây môn, cây ráy nếu trồng ở nơi ít nước, khô hạn thì lá sẽ nhỏ còn nếu trồng nơi mát mẻ ẩm ướt thì lá và thân sẽ rất to → thường biến

1. Khái niệm mức phản ứng của kiểu gen

• Là Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 KG tương ứng với các môi trường khác nhau gọi là mức phản ứng của một KG
• Ví dụ: Tập hợp những kiểu hình của một con tắc kè tương ứng với các chế độ môi trường được gọi là mức phản ứng

2. Đặc điểm của mức phản ứng

• Do gen quy định, trong cùng 1 KG mỗi gen có mức phản ứng riêng
• Di truyền được vì do KG quy định
• Thay đổi theo từng loại tính trạng

3. Phương pháp xác định mức phản ứng

• Để xác định mức phản ứng của 1 kiểu gen cần phải tạo ra các cá thể SV có cùng 1 kiểu gen, theo dõi đặc điểm của chúng trong những điều kiện môi trường khác nhau

4. Sự mềm dẻo về kiểu hình

• Hiện tượng một KG có thể thay đổi KH trước những điều kiện môi trường khác nhau gọi là sự mềm dẻo về KH (hay còn gọi là thường biến)
  • Ví dụ:

• Nguyên nhân: Do sự tự điều chỉnh về sinh lí giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của MT
• Mỗi KG chỉ có thể điều chỉnh kiểu hình của mình trong 1 phạm vi nhất định
• Đặc điểm: Có tính đồng loạt, theo hướng xác định tương ứng với điều kiện môi trường, không di truyền

5. Ý nghĩa của mức phản ứng

Giống → kỹ thuật → năng suất

• Đẩy mạnh việc thực hiện: chọn, cải tạo và lai giống
• Tăng cường các biện pháp kỹ thuật xử lí, chăm sóc, phòng trừ bệnh,...
• Xác định thời gian thu hoạch

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Nêu được những ảnh hưởng của điều kiện môi trường trong và ngoài đến sự biểu hiện của gen và mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình thông qua một ví dụ
• Nêu khái niệm mức phản ứng
• Giải thích được mối quan hệ giữa KG và môi trường trong việc hình thành KH

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 12 Bài 13 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Sự mềm dẻo về kiểu hình của một kiểu gen có được là do

  • A. Sự tự điều chỉnh của kiểu gen trong một phạm vi nhất định
  • B. Sự tự điều chỉnh của kiểu gen khi môi trường thấp dưới giới hạn
  • C. Sự tự điều chỉnh của kiểu hình khi môi trường vượt giới hạn
  • D. Sự tự điều chỉnh của kiểu hình trong một phạm vi nhất định

• Câu 2:

  Khả năng phản ứng của cơ thể sinh vật trước những thay đổi của môi trường do yếu tố nào qui định?

  • A. Tác động của con người.
  • B. Điều kiện môi trường
  • C. Kiểu gen của cơ thể
  • D. Kiểu hình của cơ thể

• Câu 3:

  Kiểu hình của cơ thể sinh vật phụ thuộc vào yếu tố nào?

  • A. Kiểu gen và môi trường
  • B. Điều kiện môi trường sống
  • C. Quá trình phát triển của cơ thể
  • D. Kiểu gen do bố mẹ di truyền

Câu 3- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 12 Bài 13 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 4 trang 72 SGK Sinh học 12 Nâng cao

Bài tập 9 trang 25 SBT Sinh học 12

Bài tập 51 trang 38 SBT Sinh học 12

Bài tập 52 trang 38 SBT Sinh học 12

Bài tập 53 trang 38 SBT Sinh học 12

Bài tập 54 trang 38 SBT Sinh học 12

Bài tập 55 trang 38 SBT Sinh học 12

Bài tập 57 trang 39 SBT Sinh học 12

Bài tập 58 trang 39 SBT Sinh học 12

Bài tập 56 trang 39 SBT Sinh học 12

Bài tập 59 trang 39 SBT Sinh học 12

Bài tập 60 trang 39 SBT Sinh học 12

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!