Bài 10: Giảm phân

Khác với nguyên phân, giảm phân là quá trình phân bào chỉ xảy ra ở các tế bào sinh dục chín (tế bào sinh tinh và sinh trứng), kết quả của giảm phân là tạo ra các giao tử (tinh trùng hoặc trứng) mang một nửa bộ nhiễm sắc thế của tế bào mẹ ban đầu.

• Với cơ thể lưỡng bội (2n), tế bào sinh dục giảm phân bình thường thì sẽ tạo ra giao tử có bộ NST đơn bội n 
• Với trường hợp cơ thể đa bội (4n) giảm phân binh thường sẽ tạo ra giao tử có bộ NST (2n ) 
• Với cơ thể đa bội lẻ thường bất thụ và không tạo ra giao tử.

Kì trung gian I:  ADN nhân đôi ở pha S, pha G2 tế bào chuẩn bị các chất cần thiết cho quá trình phân bào. Kết thúc kì trung gian tế bào có bộ NST 2n kép.
Kì	Giảm phân 1	Hình minh họa
Kì đầu 1	NST kép bắt đầu đóng xoắn, co ngắn. Các cặp NST thể kép trong cặp tương đồng bắt cặp theo chiều dọc, tiếp hợp với nhau và trao đổi chéo xảy ra giữa hai cromatit không cùng chị em. Cuối kì đầu hai NST kép tách nhau ra. Màng nhân và nhân con tiêu biến
Kì giữa 1	NST tiếp tục co xoắn cực đại, NST có hình thái đặc trưng cho loài. Thoi vô sắc đính vào tâm động ở một bên của NST. Các cặp NST tương đồng tập trung và thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
Kì sau 1	Các cặp NST kép tương đồng di chuyển độc lập về hai cực của tế bào và chúng phân li độc lập với nhau.
Kì cuối 1	Sau khi di chuyển về hai cực của tế bào NST bắt đầu dãn xoắn , màng nhân và nhân con hình thành Thoi vô sắc tiêu biến, màng nhân và nhân con xuất hiện
Kết quả	Từ 1 tế bào mẹ có 2n NST kép sinh ra 2 tế bào con có bộ NST n kép
Kì trung gian II: Sau khi kết thúc giảm phân  tế bào con tiếp tục đi vào giảm phân 2 mà không nhân đôi NST. Trong tế bào có n NST kép
Giảm phân 2		Hình minh họa
Kì đầu 2	NST bắt đầu đóng xoắn Màng nhân và nhân con tiêu biến Thoi vô sắc xuất hiện
Kì giữa 2	NST kép co xoắn cực đại và  tập trung 1 hàng  trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc. Thoi vô sắc dính vào 2 phía của NST kép
Kì sau 2	NST tách nhau tại tâm động trượt trên thoi vô sắc di chuyển về  hai cực tế bào.
Kì cuối 2	NST dãn xoắn. Màng nhân và nhân con xuất hiện, màng tế bào hình thành. Tạo ra hai tế bào con.
Kết quả	Từ 1 tế bào có n NST kép tạo ra 2 tế bào mang bộ NST n đơn

• Kết quả của giảm phân:

Từ 1 tế bào mẹ có 2n NST kép tạo ra 4 tế bào con có bộ NST n đơn .

• Ở giới đực:
  • Không xảy ra hoán vị gen thì 1 tế bào sinh tinh giảm phân bình thường sẽ tạo ra 4 tinh trùng (n) trong đó có 2 loại tinh trùng có kiểu gen khác nhau.
  • Hoán vị gen thì 1 tế bào sẽ tạo ra 4 loại tinh trùng có kiểu gen khác nhau.
• Ở giới cái: Tế bào sinh trứng luôn chỉ tạo ra 1 tế bào trứng (n) và 3 thể định hướng (n)

• Ý nghĩa của giảm phân:

  • Nhờ sự phân li độc lập , tổ hợp tự do của các NST, hiện tượng trao đổi đoạn và hoán vị gen đã tạo ra tính đa dạng và phong phú cho giao tử , từ đó xuất hiện các biến dị tổ hợp ở thế hệ sau.

Quá trình giảm phân

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Trình bài được những diễn biến cơ bản của NST qua các kì.
• Trạng thái NST ở lần giảm phân I và giảm phân II.      
• Nêu được ý nghĩa của giảm phân và thụ tinh.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 9 Bài 10 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Giảm phân là hình thức phân bào xảy ra ở:

  • A. Tế bào sinh dưỡng
  • B. Tế bào sinh dục vào thời kì chín
  • C. Tế bào mầm sinh dục
  • D. Hợp tử và tế bào sinh dưỡng

• Câu 2:

  Điều đúng khi nói về sự giảm phân ở tế bào là:

  • A. NST nhân đôi 1 lần và phân bào 2 lần
  • B. NST nhân đôi 2 lần và phân bào 1 lần
  • C. NST nhân đôi 2 lần và phân bào 2 lần
  • D. NST nhân đôi 1 lần và phân bào 1 lần

• Câu 3:

  Hiện tượng xảy ra trong giảm phân nhưng không có trong nguyên phân là:

  • A. Nhân đôI NST 
  • B. Tiếp hợp giữa 2 NST kép trong từng cặp tương đồng
  • C. Phân li NST về hai cực của tế bào
  • D. Co xoắn và tháo xoắn NST

Câu 2- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 9 Bài 10 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 3 trang 27 SBT Sinh học 9

Bài tập 21 trang 30 SBT Sinh học 9

Bài tập 22 trang 30 SBT Sinh học 9

Bài tập 23 trang 31 SBT Sinh học 9

Bài tập 24 trang 31 SBT Sinh học 9

Bài tập 25 trang 31 SBT Sinh học 9

Bài tập 26 trang 31 SBT Sinh học 9

Bài tập 27 trang 31 SBT Sinh học 9

Bài tập 29 trang 31 SBT Sinh học 9

Bài tập 30 trang 32 SBT Sinh học 9

Bài tập 31 trang 32 SBT Sinh học 9

Bài tập 32 trang 32 SBT Sinh học 9

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!