Bài 1: Lịch sử phát triển của MS Word và Bộ xử lí văn bản MS Word

Nội dung mục này dịch từ bài báo: “Short History of Microsoft Word ” của Lou Martin

Kể từ khi ra mắt công chúng vào năm 1983, ứng dụng xử lí văn bản MS Word (Microsoft Word) đã được nâng cấp qua 13 phiên bản và phiên bản thứ 13 cùa nó là Microsoft Word 2010. Trong bộ Microsoft Office 2010, Word được đóng gói cùng với các phần mềm khác như Publisher, Excel và PowerPoint.

• Năm 1980: Bắt nguồn từ ứng dụng với tên gọi ‘'Bravo”, nền tảng cho phần mềm Word đã được đưa đến công ty Microsoft vào năm 1981 từ Trung tâm nghiên cứu Xerox Palo Alto Charles Simonyi. Năm 1982, Microsoft đã thành lập nhóm phát triển Word và vào năm 1983, phiên bàn đầu tiên của Word dành cho hệ điều hành DOS đã được phát hành. Trong phiên bản ban đầu, chương trình được xây dựng dựa trên triết lí “Những gì bạn thay là những gì bạn nhận được" nghĩa là người sử dụng được hứa hẹn rằng những gì xuất hiện trên màn hình sẽ xuất hiện trong in ấn. Sau hai phiên bàn nữa được phát hành, Word cho Windows 1.0 được công bổ vào năm 1989.
• Năm 1990: Microsoft Word 2.0 cho Windows được phát hành vào năm 1991, và vào năm 1993, Word 6.0 cho Windows được tung ra thị trường, số hiệu phiên bản Word là 6.0 được chọn để phù hợp với trình tự của các phiên bản của hệ điều hành DOS ban đầu. Năm 1995, Microsoft đã tạo ra bộ phần mềm Office trong đó có Word 7.0, rồi đổi tên là Word 95. Điều này bắt đầu đánh dấu một xu hướng về cách đặt tên của các phiên bản Word gắn với năm mà nó ra đời thay vì số thứ tự phiên ban trong biệt danh chính thức của nó. Vì thế, Word 97, Word 2000 tương ứng đã được phát hành vào năm 1997 và 1999.
• Năm 2000: Bước sang thế kỉ XXI, ứng dụng Microsoft Word đã được nâng cấp và phát hành liền bốn phiên bản: Word 2002 - còn được gọi là Word XP bơi vì nhãn cua bộ công cụ phần mềm là Office XP, Word 2003, Word 2007 và Word 2010. ứng dụng Word 2007 đánh dấu một bước ngoặt lớn về sự thay đồi giao diện người dùng, trong đó hệ thống “bàng chọn” (menu) và các thanh công cụ (tools) được thay thê bời một dải “ruy băng” (ribbon) chứa các lệnh thường xuyên dùng đến. Nhiều ứng dụng tiên tiến cũng bẳt đầu xuất hiện vởi Word 2007, bao gồm Ngôn ngừ đánh dấu mơ rộng (XML), khả năng chinh sửa ngừ pháp và kiểm tra chính tả cho các ngôn ngữ của các nước không nói tiếng Anh.
• Năm 2010: Phát hành vào năm 2009, Microsoft Word 2010 đi kèm với một loạt các nâng cấp, chẳng hạn hiệu ứng văn bản, khả năng kết hợp và các công cụ điểu hướng (navigational tools) nâng cao. Word 2010 cho phép người dùng tạo ra nội dung văn bản bat mắt thông qua một sô hiệu ứng, như hiệu ứng chuyên màu (gradient) và phản xạ màu. Đây là phiên bản Word đầu tiên cho phép nhiều người dùng đồng thời truy cập, viết và chình sửa cùng một tệp từ các địa điểm khác nhau. Word 2010 cũng cho phép người dùng tồ chức và duyệt nội dung của một tài liệu từ một cửa sồ duy nhất, tiết kiệm thời gian và công sức phải sàng lọc từ các vị trí khác nhau đê tìm thông tin mong muôn.

Phần kiến thức cơ bản về MS Word đã được dạy chính thức trong chương trình Tin học lớp 10 Trung học phổ thông với thời lượng 20 tiết, trong đó có 8 tiết lí thuyết, 8 tiết thực hành trên máy và 4 tiết bài tập. Với mục đích củng cố và nối tiếp chương trình MS Word ở bậc học phổ thông, cuốn giáo trình này trước hết hệ thống lại một số nội dung cơ bản và quan trọng cần phải nắm vững, sau đó giới thiệu các chức năng nâng cao của một hệ soạn thảo chuyên nghiệp mà ở đây là MS Word 2010. Các nội dung cơ bản sau đây sẽ được đề cập:

• Nhập và định dạng văn bàn (chừ, đoạn, chi mục, trang).
• Định dạng nâng cao (chia cột, đánh số trang, header, footer, footnote).
• Bảng biểu.
• Tạo mục lục và tham chiếu tự động.
• Trộn văn bản.

Tuy không được liệt kê trong các mục trên, nhưng một sô nội dung khác cần lưu ý như giới thiệu giao diện chươmg trình MS Word 2010, vấn đề gõ tiếng Việt, cách chèn và trình bày các đối tượng phi vãn bản trong MS Word và một số nội dung khác cũng sẽ được giới thiệu.

Có thể nói rằng, bất kì một phiên bản MS Word nào nói riêng, hay bất kì một bộ xử lí văn bản chuyên nghiệp nào nói chung cùng đêu thoả mãn một sô chức năng cơ bản và mỗi chức năng đó có một nguyên tăc chung đê thực hiện.

Ví dụ, đế sao chép một khối văn bản, cần thực hiện ba bước: (1) chọn (selection), (2) gọi thực hiện lệnh sao chép (copy) và (3) gọi thực hiện lệnh “dán” (paste). Rõ ràng phiên bản nào của MS Word cũng đều tuân theo ba bước đó. Cách thực hiện cụ thề như thế nào lại phụ thuộc vào giao diện và cách tổ chức tương tác với người dùng của từng phien bản.

Tuy nhiên, nếu người dùng thành thạo cách thực hiện trên một phiên bản cụ thể thì sẽ dễ dàng suy đoán ra cách thực hiện tương tự trên các phiên bản khác. Bởi vậy, với mọi một chức năng của MS Word được nêu ra, giáo trình sẽ trình bày nguyên tắc chung để thực hiện và sau đó mới mô tả cách thực hiện như là ví dụ minh hoạ trên một phiên bản cụ thể là MS Word 2010. Với cách tiếp cận kiến thức như thế, cho dù sau này các phiên bản của MS Word tiếp tục được nâng cấp thì phần chính nội dung của giáo trình vẫn có tác dụng và không bị lạc hậu.