Soạn bài Phương pháp thuyết minh

• Muốn có tri thức để làm một bài văn thuyết minh người viết cần quan sát, tìm hiểu hiện tượng thuyết minh.
• Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, dễ hiểu, sáng rõ, người viết có thể phối hợp nhiều phương pháp như: nêu định nghĩa,  giải thích, liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liệu, so sánh, phân tích, phân loại,...

Câu 1. Tác giả bài Ôn dịch, thuốc lá đã nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều để nêu lên yêu cầu chống nạn hút thuốc lá. Em hãy chỉ ra phạm vi tìm hiểu vấn đề thể hiện trong bài viết.

• Để thuyết minh về tác hại của hút thuốc lá, người viết đã phải nghiên cứu, tìm hiểu nhiều vấn đề:
  • Tác hại của việc hút thuốc lá đối với người hút (khói thuốc lá vào phổi như thế nào, tác động tới hồng cầu và động mạch ra sao, tỉ lệ người hút thuốc lá rất cao ra sao...), đối với người không hút (kể cả cái thai trong bụng mẹ!), đối với cộng đồng. 
  • Tỉ lệ hút thuốc lá ở Việt Nam so với các nước Âu - Mĩ. 
  • Hút thuốc lá và hành vi văn hóa. 
  • Việc chống hút thuốc lá ở các nước phát triển. 
  • Thực trạng sức khỏe cộng đồng ở Việt Nam. Bài viết đã thể hiện kiến thức của bác sĩ, kiến thức của người quan sát đời sống xã hội, của một người có tâm huyết đối với vấn đề bức xúc của xã hội - tệ hút thuốc lá.

Câu 2. Bài viết đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá?

• Các phương pháp được sử dụng trong bài viết: dùng số liệu, nêu ví dụ, so sánh đối chiếu, phân tích từng tác hại của thuốc lá. 

Câu 3. Đọc văn bản thuyết minh sau và trả lời câu hỏi: Thuyết minh đòi hỏi những kiến thức như thế nào ? Văn bản Ngã ba Đồng Lộc (trang 129) đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào? 

• Kiến thức đưa ra trong văn bản thuyết minh trên chính xác, cụ thể, khách quan. 

• Văn bản này đã sử dụng những phương pháp dùng số liệu, sự kiện cụ thể để thuyết minh.

Câu 4.  Hãy cho biết cách phân loại sau đây của bạn lớp trưởng đối với những bạn học yếu trong lớp có hợp lí không: “Lớp ta có nhiều bạn học chưa tốt. Trong đó có những bạn có điều kiện học tốt nhưng ham chơi, nên học yếu. Có những bạn học được nhưng do hoàn cảnh gia đình khó khăn, thường bỏ học, đến chậm nên học yếu. Lại có những bạn vốn kiến thức cơ sở yếu từ lớp dưới, tiếp thu chậm, nên học yếu. Đối với ba nhóm học sinh đó, chúng ta nên có những biện pháp khác nhau để giúp đỡ họ”. 

• Cách phân loại của bạn lớp trưởng đối với những bạn học yếu trong lớp là đầy đủ, chính xác nhưng chưa rõ ràng.
• Cần xác định tiêu chí phân loại để văn bản rõ ràng hơn. Có thể căn cứ vào tiêu chí: giới tính, nơi cư trú, nguyên nhân... Chẳng hạn, tiêu chí nguyên nhân: do ham chơi, do hoàn cảnh khó khăn, do kiến thức cơ sở yếu.

Để chuẩn bị cho bài học được tốt hơn và nắm bài kĩ hơn các em tham khảo bài giảng Phương pháp thuyết minh.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn Chúng tôi sẽ sớm trả lời cho các em.