Soạn bài Luyện tập lập luận giải thích

• Thống kê các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam
• Đặc điểm của truyện hiện đại Việt Nam

Cho đề văn: "Một nhà văn có nói: "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người". Hãy giải thích nội dung câu nói đó.

Câu 1: Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì? Hãy tìm những từ then chốt trong đề và chỉ ra các ý quan trọng cần được giải thích. 

• Vấn đề cần giải thích: Sách mãi mãi là nơi lưu giữ trí tuệ con người.
• Các từ then chốt cần giải thích:
  • Sách là gì?
  • Hình thức của nó?
  • Nội dung của nó.

Câu 2: Em hãy suy nghĩ về hình ảnh "ngọn đèn sáng bất diệt", tìm ra nghĩa bóng của nó và cho biết vì sao sách lại là ngọn đèn sáng bất diệt.

• Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Soi sáng mãi mãi cho trí tuệ con người.

Câu 3: Vì sao nói đến sách người ta nghĩ đến trí tuệ con người?

• Nói tới sách là nói tới trí tuệ con người.

  • Đây là hình thức lưu giữ tri thức từ xưa tới nay.

  • Nội dung của nó là tri thức phong phú và sâu sắc của con người.

Câu 4: Hãy tìm ví dụ cho thấy sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ.

• Những dẫn chứng cho thấy sách là trí tuệ bất diệt:
  • Những tác phẩm ghi lại truyện ở dân gian, ca dao dân ca của nhân dân ta.
  • Những tác phẩm khoa học vô giá của các nhà khoa học, nhừng tác phẩm văn chương của các nhà văn
  • Sách giáo khoa là sự kết tinh những cuốn sách mang trí tuệ con người.

Câu 5. Câu nói trên có phải là lời ca ngợi sách, tôn vinh sách hay không? Thử tìm thêm những câu nói hay khác về sách để hiểu sâu vấn đề?

• Hiểu sâu thêm câu nói thông qua những câu nói khác về sách.

• Chẳng hạn: “Sách mở ra những chân trời mới cho mọi người”.

Câu 6. Tình cảm, thái độ của em đối với sách và với câu nói đó?

• Quí trọng nâng niu sách.
• Giữ gìn và bảo vệ sách cẩn thận.

a. Mở bài

•  Nhận xét khái quát về vai trò quan trọng của sách trong đời sống của con người 
• Trích dẫn câu nói 

b. Thân bài

• Giải thích ý nghĩa câu nói: 
  • Sách là gì?
  • Là kho tàng tri thức:
    • Về thế giới tự nhiên 
    • Về đời sống con người 
    • Về kinh nghiệm sản xuất 
  • Là sản phẩm tinh thần: 
    • Sản phẩm của nền văn minh nhân loại 
    • Kết quả của quá trình lao động trí tuệ lâu dài 
    • Hàng hóa có giá trị đặc biệt 
  • Là người bạn tâm tình gần gũi:
    • Giúp ta hiểu điều hay lẽ phải trong đời 
    • Làm cho cuộc sống tinh thần thêm phong phú 
• Tại sao sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người: 
  • Sách giúp ta hiểu biết về mọi lĩnh vực: 
    • Khoa học tự nhiên 
    • Khoa học xã hội 
  • Sách giúp ta vượt khoảng cách của không gian, thời gian:
    • Hiểu quá khứ, hiện tại, tương lai
    • Hiểu tình hình trong nước, ngoài nước 
• Bình luận về tác dụng của sách 
  • Sách tốt:
    • Mở mang trí óc, nâng cao tầm hiểu biết 
    • Giúp con người khám phá giá trị của bản thân 
    • Chắp cánh cho ước mơ và khát vọng sáng tạo 
  • Sách xấu:
    • Tuyên truyền lối sống ích kỷ , thực dụng 
    • Gieo rắc những tư tưởng, tình cảm tiêu cực, ảnh hưởng xấu đến việc hình thành nhân cách.
• Thái độ đối với việc đọc sách:
  • Tạo thói quen và duy trì hứng thú đọc sách lâu dài 
  • Cần chọn sách tốt để đọc 
  • Phê phán và lên án sách có nội dung xấu 

• Kết bài

  • Khẳng định lại tác dụng to lớn của sách 
  • Nêu phương hướng hành động của cá nhân

Để hiểu bài hơn, các em tham khảo bài giảng Luyện tập lập luận giải thích.

Câu hỏi: Viết đoạn mở bài và kết bài cho đề văn: "Một nhà văn có nói: "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người". Hãy giải thích nội dung câu nói đó.

Gợi ý:

Mở bài: Đã từ lâu, sách là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Sách là kho tàng lưu giữ khối kiến thức khổng lồ của nhân loại được tích lũy qua mấy ngàn năm. Sách là chiếc chìa khóa vàng mở cửa tòa lâu đài tráng lệ chứa vô vàn điều kì diệu. Nhận định về giá trị của sách, một nhà văn có nói: "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người". Câu nói đó có ý nghĩa như một chân lí khẳng định vai trò quan trọng của sách, đồng thời là lời khuyên mọi người nên tạo cho mình thói quen đọc sách.

Kết bài: Hàng ngàn năm qua, con người đã sáng tạo ra sách và ham mê đọc sách. Xưa kia, đọc sách chỉ là đặc quyền của một số ít người. Ngày nay, thú đọc sách là của mọi người. Trong thời đại khoa học phát triển mạnh mẽ, xuất hiện nhiều phương tiện học tập và giải trí hiện đại nhưng không thể thay thế được vai trò của sách. Sách vẫn tiếp tục phát huy khả năng kì diệu của nó. Và một điều chắc chắn là nền văn minh của nhân loại sẽ dần tàn lụi nếu không có sách.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn Chúng tôi sẽ sớm trả lời cho các em.