Luyện tập lập luận giải thích

• Làm một bài văn giải thích phải theo trình tự hợp lí: tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài, viết bài và kiểm tra lại bài viết.
• Bài văn giải thích có bố cục 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài.
• Bài văn lập luận giải thích phải mạch lạc, dễ hiểu.

• Đề bài: Một nhà văn có nói "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người". Hãy giải thích nội dung câu nói đó.

a. Tìm hiểu đề và tìm ý

• Kiểu bài: Giải thích.
• Nội dung: Giải thích vai trò của sách đối với trí tuệ con người.

b. Lập dàn ý

• Mở bài
  • ​Dẫn dắt vào vấn để: Hướng vào vai trò của sách.
  • Nêu vấn đề cần giải thích, trích dẫn câu nói "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người".
• Thân bài: Trình bày các nội dung giải thích
  • ​Giải thích ý nghĩa của câu nói:
    • ​Sách chứa đựng trí tuệ - tinh túy, tinh hoa sự hiểu biết của nhân loại.
    • Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Soi đường đưa con người ra khỏi chốn tối tăm của sự không hiểu biết và ngọn đèn ấy không bao giờ tắt.
    • → Sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ của con người.
  • Giải thích cơ sở chân lí của câu nói:
    • ​Không phải mọi cuốn sách đều là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người.
    • Chỉ có những cuốn sách nào có giá trị mới đúng như thế vì:
      • ​Sách ghi lại những hiểu biết quý giá nhất trong sản xuất, trong chiến đấu, trong các mối quan hệ xã hội. Vì vậy, sách là ngọn đèn sáng của trí tuệ.
      • Những hiểu biết được sách ghi lại có ích cho mọi thời đại, truyền lại cho các đời sau. Vì vậy, sách là "ngọn đèn sáng bất diệt".
    • Ví dụ:
      • ​Sách văn học: ca dao, thơ văn, truyện kí...
      • Sách khoa học: Toán học, Vật lí, Hóa học... là kho kiến thức về các bộ môn khoa học tự nhiên, tiếp cận với khoa học hiện đại.
  • Giải thích sự vận dụng câu nói
    • ​Cần phải chăm đọc sách để hiểu biết nhiều, sống tốt.
    • Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc → tránh đọc sách dở, sách có hại.
    • Cần tiếp cận ánh sáng trí tuệ trong sách và vận dụng trong cuộc sống.
• Kết bài: Khẳng định tác dụng của câu nói → Liên hệ bản thân.

Để hiểu sâu thêm về phương pháp lập luận giải thích, các em có thể tham khảo

bài soạn Luyện tập lập luận giải thích.