Nghị luận xã hội về vai trò của lí tưởng đối với cuộc sống của mỗi người

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn bài chi tiết

a. Mở bài

• Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần nghị luận: vai trò của lý tưởng đối với con người.

• Giải thích
  • Lí tưởng là gì?
    • Lí tưởng là niềm tin, lòng ao ước mong mỏi của mỗi người đặt ra trong cuộc sống.
    • Lí tưởng chính là cái mục tiêu phấn đấu.
    • Lí tưởng trở thành một phần của cuộc sống, và ví thế cuộc sông sẽ vô vị biết bao nếu thiếu đi “lí tưởng”.
  •  “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường”: nhấn mạnh vai trò soi sáng, định hướng cho mỗi người mang trong mình lý tưởng sống tốt đẹp.
• Phân tích – chứng minh:
  •  Tại sao cần phải có lí tưởng sống?
    •  Nếu không có lí tưởng thì ta không thể xác định được cho mình một phương hướng kiên định: chúng ta không thể biết ta sống để đạt được điều gì và sẽ làm gì? Hướng đi chính trong cuộc đời là con đường nào?
    •  Nếu một khi không có phương hướng kiên định thì cuộc sống sẽ không còn ý nghĩa đối với ta nữa: chúng ta không có động lực để phấn đấu và không đạt được điều gì trong cuộc sống.
  • Ngược lại, cuộc sống không có lí tưởng sẽ dẫn đến một cuộc đời lặng lẽ, trôi qua một cách bình thản, trôi qua một cách vô vị.
  •  Vai trò của lí tưởng sống:
    • Lí tưởng sống có vai trò quyết định tương lai của mỗi người; tất yếu phải có lí tưởng để vươn lên;
    • Lí tưởng sống đẹp sẽ kích thích những hành động đẹp, tạo nên niềm say mê sáng tạo, tạo niềm vui trong cuộc sống:
      • Lý tưởng vì dân vì nước của các cha anh, tiêu biểu là Bác, Lý Tự Trọng, Nguyễn Văn Trỗi.
      • Lý tưởng vì cuộc sống của loài người, cả nhân loại: các nhà khoa học.
• Bàn luận, bình luận, mở rộng vấn đề nghị luận:
  • Đối với bản thân:
    • Đề ra cho mình một lí tưởng sống đúng đắn
    • Có ý thức phần đấu đề đạt được lí tưởng đó trong tương lai
  •  Đối với thanh niện hiện nay: Với lứa tuổi học sinh hiện nay lí tưởng gắn với chọn ngành nghề (đó là cuộc sống gắn với ta trong tương lai). Phải chọn ngành nghề như thế nào để nâng cao ý nghĩa cuộc sống của bản thân đối với đất nước, với gia đình và chính mình?
  •  Phê phán những ai sống không có lí tưởng, sống buông thả, sống dựa dẫm người khác…

c. Kết bài

• Khẳng định: câu nói của Lép Tôn-xtôi thể hiện quan niệm đúng đắn về vai trò quan trọng có tính quyết định của lí tưởng đối với cuộc sống con người, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

Bài văn mẫu

Đề bài: Nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi nói: "Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống". Anh (chị) hãy nêu suy nghĩ về vai trò của lí tưởng trong cuộc sống của con người.

Gợi ý làm bài:

Trong cuộc sống, mỗi con người từ khi sinh ra đã là một hành trình tư tưởng. Cha mẹ khắc khoải một lí tưởng là con sinh ra được khoẻ mạnh, lớn khôn con là đứa trẻ ngoan ngoãn, giỏi gian, mai kia con trở thành môt người thành đạt. Rồi khi con đủ lớn, đủ ý thức để sống cho những lí tưởng riêng của mình. Con sẽ trở thành một học sinh xúât sắc, lớn hơn nửa con sẽ là một danh nhân lớn hay là một bác sĩ tài ba, con có cuộc sống riêng cùng một gia đình hạnh phúc. Cuộc sống được nuôi dưỡng bằng những lí tưởng. Nói cách khác: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống” ( Lép Tôn -xtôi).

Mỗi chúng ta khi vô tình chạm đến hai chữ “lí tưởng” thì cảm thấy như gặp một cái gì xa vời, không thực tại chút nào. Ta cứ nghĩ rằng lí tưởng là cái gì đó vĩ đại như lí tưởng cách mạng của Các Mác- Ăngghen, lí tưởng vô sàn của Lênin. Nhưng chúng ta lại không biết rằng lí tưởng lá thực tại, rất đời thường và gần gũi gắn bó bên cuốc sống mỗi chúng ta. Hoàn toàn có thể hiểu ”lí tưởng là một ngọn đèn”, nói dễ hiểu lí tưởng là niềm tin, lòng ao ước mong mõi của mỗi người đặt ra trong cuộc sống. Lí tưởng chính là cái mục tiêu phấn đấu. Lí tưởng trở thành một phần của cuộc sống, và ví thế cuộc sông sẽ vô vị biết bao nếu thiếu đi “lí tưởng”.

Theo cách nói của Lép Tôn-xtôi thí lí tưởng là ngọn đèn chí đường, và vì là ngọn đèn chỉ đường nên khi thiếu vắng nó con người ta sẽ dễ lầm lạc, đôi khi chậm trễ trên lô trình của cuộc sống: “Lí tường là ngọn đèn chị đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thí không có cuộc sống”.

---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---

Nhưng thử hỏi có mấy ai có đủ dũng cảm để sống hết mình, sống một cách trọn đấy cho lí tưởng. Chắc hẳn, chúng ta – những người con của dân tộc Việt Nam sẽ không bao giờ quên và cũng không bao giờ được quên người thiếu nữ đã chết cho “mùa hoa lê-ki-ma nở, ở quê ta vùng Đất Đỏ”, và chết cho đời sau. Nữ anh hùng Võ Thi Sáu đã dâng cả cuộc đời mình cho dân tộc, cho tổ quốc yêu thương và cũng cho riêng lí tưởng sống của chị, khi mới trọn đầy cái tuổi  16.

Tôi không so sánh bạn, cũng như không dám so sánh mình với lí tưởng cháy bỗng yêu thương của tâm hồn thi sĩ Xuân Diệu, với lí tưởng cách mạng cao cả của nữ anh hùng, liệt sỉ Võ Thị Sáu. Qua đó, tôi chỉ có thể khẳng định rằng mỗi chúng ta đều có thể gắng hết sức vì lí tưởng sống của bán thân mình để thật sự có một phương hướng sống, phương hướng để tồn tại. Cũng như từ đầu vẫn nói, lí tưởng khônh hề xa vời,lí tưởng l2 đoạn đường, là lối đi gắn bó với chúng ta trong suốt cuộc đời.

Một lần nữa xin chân thành cảm ơn L.Tôn-xtôi đã đem đến cho chúng ta cái nhìn tổng quát vế lí tưởng: ”Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng là không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng kiên định thì không có cuộc sống”. Con đường hôm qua, hôm kia của tôi, của bạn, của tất cả chúng ta đều đã lùi vào quá khgứ một cách mờ nhạt và tiếp tục nhạt nhoà. Nhưng con đường của hôm nay và của ngày mai còn tuỳ tôi, bạn, chúng ta đi như thế nào, chọn lựa “ngọn đèn lí tưởng ” nào, đi theo phương hướng nào, để tiếp tục phát triển và đi lên cùng với sự thăng hoa của “ánh sáng lí tưởng”.

-- MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)

Để đạt được điểm cao cho dạng đề này, các em cần nắm được khái niệm, yêu cầu và cách thức làm bài cho bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lý. Cùng ôn tập lại kiến thức qua bài giảng Nghị luận về một tư tưởng, đạo lý - Ngữ văn 12 sau đây. Chúc các em học tốt!