Soạn bài Một số thể loại văn học: kịch, văn nghị luận

• Khái lượt về kịch
  • Khái niệm
  • Đặc trưng
  • Kiểu loại
  • Yêu cầu khi đọc kịch bản văn học

• Khái lượt về văn nghị luận
  • Khái niệm
  • Đặc điểm
  • Phân loại
  • Yêu cầu

Câu 1: Hãy nêu đặc trưng, các kiểu loại và yêu cầu về cách đọc kịch bản văn học.

a. Đặc trưng

• Xung đột và cách giải quyết xung đột kịch:
  • Đối tượng mô tả của kịch là những xung đột trong đời sống. Ở đó, những vấn đề thuộc bản chất của hiện thực được dồn nén, quy tụ, nổi bật.
  • Xung đột kịch được giải quyết, cụ thể hoá bằng hành động kịch -> được thực hiện bởi các nhân vật kịch.
• Nhân vật kịch bộc lộ đặc điểm, tính cách của mình qua ngôn ngữ kịch (lời thoại).
  • Có 3 loại : đối thoại, độc thoại và bàng thoại .
• Ngôn ngữ kịch mang tính hành động và tính khẩu ngữ cao.

b. Các kiểu loại kịch

• Xét theo nội dung và ý nghĩa của xung đột: bi kịch, hài kịch, chính kịch.
• Xét theo hình thức ngôn ngữ: kịch thơ, kịch nói, ca kịch.

c. Yêu cầu

• Đọc kĩ lời giới thiệu, tiểu dẫn ⇒ Hiểu tác giả, tác phẩm, thời đại và vị trí đoạn trích.
• Tập trung vào lời thoMời các em đến với phần hướng dẫn soạn bài Dọn về làng sau đây để biết cách trả lời các câu hỏi trong SGK thông qua những gợi ý chi tiết, rõ ràng; dễ dàng và thuận tiện hơn trong quá trình chuẩn bị bài học.ại ⇒ Xác định mối quan hệ, hiểu đặc điểm, tính cánh nhân vật.
• Phân tích hành động kịch ⇒ Xác định xung đột, phân tích diễn biến, kết quả các xung đột.
• Dựa vào xung đột và nhân vật ⇒ Chủ đề tư tưởng, ý nghĩa xã hội của tác phẩm.

Câu 2: Tóm lược đặc trưng của văn nghị luận, các kiểu loại văn nghị luận và yêu cầu về đọc văn nghị luận.

a. Đặc trưng 

• Trình bày trực tiếp tư tưởng, quan điểm, tình cảm về những vấn đề mà xã hội quan tâm bằng lí lẽ, chứng cứ có sức thuyết phục.

b. Phân loại

• Căn cứ vào nội dung: nghị luận xã hội-chính trị (chính luận), nghị luận văn học.

  • Ví dụ: Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác (Ăng-ghen).

• Căn cứ vào thời đại: nghị luận dân gian (tục ngữ), nghị luận trung đại (chiếu, hịch, cáo...), nghị luận hiện đại (bình giảng, phân tích, phê bình...)
  • Ví dụ: Một thời đại trong thi ca (Hoài Thanh)

c. Yêu cầu

• Tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh ra đời tác phẩm
• Chú ý đến luận đề, luận điểm, luận cứ và lập luận của bài nghị luận.
• Phân tích nghệ thuật lập luận, nêu chứng cứ, dùng ngôn ngữ và các biện pháp tu từ.
• Khái quát giá trị tác phẩm về nội dung và hình thức; rút ra bài học và tác dụng của tác phẩm với cuộc sống.

Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Một số thể loại văn học: kịch, văn nghị luận để nắm vững kiến thức về bài học này hơn.

Câu 1: Phân tích xung đột kịch trong đoạn trích Tình yêu và thù hận (Trích kịch Rô-mê-ô Giu-li-ét của Sếch-xpia).

• Xung đột kịch là sự va chạm gay gắt giữa những lực lượng đối địch, những quan điểm, thái độ khác nhau trước một vấn đề... xung đột có thể diễn ran gay trong lòng người.
• Trong vở kịch Rô-mê-ô Giu-li-ét có xung đột giữa tình yêu của đôi nam nữ thanh niên với mối hận thù giữa hai dòng họ, xung đột ấy căng thẳng, khốc liệt dẫn tới kết cục bi thảm (hai người yêu nhau phải chết). Ở đoạn trích Tình yêu và thù hận xung đột này không gay gắt bằng những cảnh ở phần sau nhưng mối thù hận giữa hai dòng họ vẫn là sự cản trở lớn đối với tình yêu mới bắt đầu nhưng vô cùng mãnh liệt, thiết tha của Rô-mê-ô và Giu-li-ét.

Câu 2: Phân tích nghệ thuật lập luận trong văn bản Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác.

• Trong tác phẩm này Ăng-ghen đã sử dụng sáng tạo nghệ thuật so sáng tầng bậc nhằm làm nổi bật ba cống hiến vĩ đại của Các-mác với xã hội loài người.
• Trong bài hệ thống luận điểm rõ ràng và quan hệ chặt chẽ với nhau.Thông báo về sự qua đời của Các-mác,đánh giá sự nghiệp của ông và bày tỏ sự tiếc thương đối với người đã khuất.
• Giọng điệu vừa xót thương, vừa kính trọng
• Sử dụng nghệ thuật diễn giải nhằm giải thích rõ những đóng góp của người đối với giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn Chúng tôi sẽ sớm trả lời cho các em.