Lý thuyết Các vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển Địa lý 10

VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN

1. Các nước đang phát triển là nơi tập trung nhiều vấn đề môi trường và phát triển
Chiếm 1/2 diện tích các lục địa, 3/4 dân số thế giới, giàu tài nguyên, môi trường bị hủy hoại nghiêm trọng.

Bãi rác ở Ma-ni-la (Philippin)

2. Khai thác và chế biến khoáng sản ở các nước đang phát triển

– Khai thác và chế biến khoáng sản:là nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ.

– Sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật làm giảm chi phí sử dụng nguyên nhiên liệu, tìm được các nguyên nhiên liệu rẻ tiền thay thế, làm cho các nước đang phát triển giảm nguồn thu ngoại tệ,nợ tăng lên.

– Việc khai thác mỏ mà không chú ý đến bảo vệ môi trường, thì môi trường dễ bị ô nhiễm.

– Các nước phát triển lợi dụng khó khăn ở các nước đang phát triển để bóc lột tài nguyên.

3. Việc khai thác tài nguyên nông, lâm nghiệp ở các nước đang phát triển

– Tài nguyên rừng rất phong phú

– Việc đốt rừng làm nương rẫy, phá rừng lấy củi,lấy lâm sản xuất khẩu, mở rộng diện tích canh tác,… dẫn tới rừng bị suy giảm về diện tích, chất lượng, thúc đẩy quá trình hoang hoá ở vùng nhiệt đới.

Câu 1: Các nước đang phát triển gặp những khó khăn gì về mặt kinh tế- xã hội khi giải quyết vấn đề môi trường?

Hướng dẫn giải

– Các nước đang phát triển phần lớn là các nước nghèo, chậm phát triển về kinh tế- xã hội. Vì thế, để phát triển kinh tế các nước này đã đẩy mạnh việc khai thác các tài nguyên.

– Ba phần tư dân số thế giới sống ở các nước đang phát triển, tỉ lệ gia tăng dân số nhanh đã gây sức ép lớn đến tài nguyên và môi trường (làm tăng quy mô và tốc độ khai thác tài nguyên như đất, nước, sinh vật.., đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về môi trường).

– Việc ứng dụng các công nghệ sản xuất hiện đại trong sản xuất, tiết kiệm nguyên, nhiên liệu đã làm cho giá nguyên liệu nhiều loại khoáng sản giảm. Chính vì vậy, nhiều nước đang phát triển đã phải tăng cường khai thác khoáng sản xuất khẩu để bù lại giá thấp.

– Nông nghiệp còn tiến hành theo lối quảng canh, nên ờ các nước nhiệt đới còn phổ biến tình trạng đốt nương làm rấy phá rừng để lấy đất canh tác. Việc theo đuổi mục tiêu tự túc lương thực bằng mọi giá đã làm cho hàng triệu ha đất rừng bị mất đi, nhường chỗ cho các đồi núi trọc,…

– Được giải quyết việc làm, cải thiện cơ sở vật chất – kĩ thuật.. các nước đang phát triển nhận đầu tư từ các nước iư hàn phái triển. Trong vài ha chục năm ưở lại đây, các nước phát triển đẩy mạnh đầu lư vào các nước đang phát triển, (các ngành cần nhiều nguyên liệu, nhiên liệu, lao động không cần công nghệ cao, dễ gây ô nhiễm môi trường. Trong sự hợp tác bất bình đẳng đó, các nước đang phát triển bao giờ cũng chịu phần nhiệt và phải trả giá đắt về sự ô nhiễm và suy thoái môi trường.

Câu 2: Nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ của nhiều nước đang phát triển ở Tây Á, châu Phi và Mĩ La Tinh là

A. Gỗ và các sản phẩm chế biến từ gỗ.

B. Sản phẩm cây công nghiệp chế biến từ gỗ.

C. Khoáng sản thô và đã qua chế biến.

D. Các sản phẩm từ ngành chăn nuôi.

Hướng dẫn giải

Các nước đang phát triển thuộc Tây Á, Nam Mĩ, châu Phi có nguồn khoáng sản giàu có (dầu mỏ, vàng, kim cương, quặng kim loại). Khai thác và chế biến khoáng sản có vị trí đặc biệt

Đáp án cần chọn là: C

Câu 3: Đâu là những vòng luẩn quẩn mà các nước đang phát triển bị trói buộc, cần phải tháo gỡ để có thể thoát nghèo:

A. Dịch bệnh – đói nghèo – ô nhiễm môi trường.

B. Sự chậm phát triển – ô nhiễm môi trường - bùng nổ dân số.

C. Chiến tranh và xung đột – dịch bệnh – ô nhiễm môi trường.

D. Sự chậm phát triển –chiến tranh và xung đột- bùng nổ dân số.

Hướng dẫn giải

Các vấn đề ở nhóm nước đang phát triển hiện nay là

- Chiếm ½ diện tích các lục địa và tới ¾ dân số thế giới (bùng nổ dân số), môi trường bị hủy hoại nghiêm trọng.

- Các công ti xuyên quốc gia lợi dụng những khó khăn về kinh tế của các nước đang phát triển để bóc lột tài nguyên. Nền kinh tế phát triển ở trình độ thấp.

⇒ Sự chậm phát triển - hủy hoại môi trường - sự bùng nổ dân số là những vòng luẩn quẩn mà các nước đang phát triển bị trói buộc, cần phải tháo gỡ để thoát nghèo

Đáp án cần chọn là: B

Câu 4: Nguyên nhân chủ yếu khiến tài nguyên rừng bị suy giảm về diện tích, chất lượng và hiện tượng hoang hoá ngày càng phổ biến ở các nước đang phát triển là:

A. Con người đốt rừng làm nương rẫy, phá rừng lấy củi, lấy lâm sản xuất khẩu…

B. Hoạt động phát triển du lịch sinh thái.

C. Các thiên tai mưa lũ, sạt lở đất.

D. Hoạt động khoanh nuôi, trồng mới rừng.

Hướng dẫn giải

Tài nguyên rừng ở các nước đang phát triển rất phong phú, nhiều gỗ quý. Tuy nhiên việc đốt rừng làm nương rẫy, phá rừng lấy củi,lấy lâm sản xuất khẩu, mở rộng diện tích canh tác,... dẫn tới rừng bị suy giảm về diện tích, chất lượng, thúc đẩy quá trình hoang hoá ở vùng nhiệt đới.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 5: Ý nào dưới đây không phải là nguyên nhân chủ yếu làm cho môi trường ở các nước đang phát triển bị hủy hoại nghiêm trọng ?

A. Nền kinh tế nông nghiệp là chủ đạo.

B. Thiếu vốn, thiếu công nghệ, thiếu cán bộ khoa học kĩ thuật.

C. Thiên tai lũ lụt, động đất, sóng thần.

D. Gánh nặng nợ nước ngoài, sức ép dân số, bùng nổ dân số, nạn đói.

Hướng dẫn giải

- Các nước đang phát triển có trình độ kinh tế thấp, hoạt động sản xuất sử dụng những công nghệ lạc hậu vì vậy trong quá trình sản xuất các chất thải không được xử lí hoàn toàn → xả thải ra môi trường.

- Hoạt động nông nghiệp là chủ đạo với trình độ thấp → gây hủy hoải tài nguyên môi trường tự nhiên (chặt phá rừng, đốt nương làm rẫy, thuốc trừ sâu…)

- Vấn đề dân số, nghèo đói cũng là những vòng luẩn quẩn gây nên vấn đề ô nhiễm môi trường ở các nước đang phát triển (nghèo đói, dân đông → đô thị hóa tự phát → sức ép môi trường, kinh tế xã hội…)

⇒ Như vậy đây là những nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường ở các nước đang phát triển.

- Thiên tai lũ lụt, động đất, sóng thần là thiên tai bất thường xảy ra ở một số nước, gây phá hủy nhà cửa công trình nhân tạo…->  đây không phải là nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường ở các quốc gia đang phát triển.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 6: Nguyên nhân làm cho môi trường ở các nước đang phát triển thêm phức tạp là

A. Bùng nổ dân số trong nhiều năm.

B. Chậm phát triển về kinh tế - xã hội.

C. Chiến tranh và xung đột triền miên.

D. Nhiều công ti xuyên quốc gia đã chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sang các nước, đang phát triển.

Hướng dẫn giải

- Nhóm nguyên nhân nội vùng, xảy ra bên trong do bản thân các quốc gia đang phát triển gây nên là bùng nổ dân số, sự phát triển kinh tế - xã hội của chính quốc gia đó, các cuộc chiến tranh xung đột, nội chiến triền miên.

- Bên cạnh những nguyên nhân nội tại do bản thân các quốc gia tạo nên, vấn đề ô nhiễm môi trường ở các quốc gia này càng phức tạp hơn do có sự can thiệp của các công ty xuyên quốc gia. Các công ti xuyên quốc gia đã chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sang các nước đang phát triển.

Ví dụ: Các xí nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản; công nghiệp chế biến có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam

Đáp án cần chọn là: D

Câu 7: Ý nào dưới đây là nguyên nhân làm cho diện tích đất trồng, đồi núi trọc tăng nhanh và thúc đẩy quá trình hoang mạc hóa ở nước ta ?

A. Đẩy mạnh hoạt động trồng rừng.

B. Đốt nương làm rẫy, phá rừng để lấy gỗ, củi, mở rộng diện tích canh tác.

C. Phát triển du lịch sinh thái.

D. Phát triển công nghiệp và đô thị.

Hướng dẫn giải

Ở nước ta, nông nghiệp còn lạc hậu → vùng miền núi là địa bàn sinh sống của dân tộc thiểu số, hoạt động kinh tế chủ yếu là đốt rừng làm nương rẫy (du canh du cư), chặt phá rừng bữa bãi đê lấy củi gỗ, mở rộng diện tích canh tác…

⇒ Những hoạt động này làm thu hẹp diện tích rừng, tăng diện tích đất trống đồi núi trọc, từ đó làm tăng diện tích đất hoang hóa, đồi núi trọc ở nước ta.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 8. Nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ ở các nước Tây Á, nhiều nước châu Phi và Mĩ La Tinh là

A. Gỗ và các sản phẩm chế biến từ gỗ.

B. Sản phẩm cây công nghiệp chế biến từ gỗ.

C. Khoáng sản thô và đã qua chế biến.

D. Các sản phẩm từ ngành chăn nuôi.

Hướng dẫn giải

Đáp án C.

Giải thích: Nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ ở các nước Tây Á, nhiều nước châu Phi và Mĩ La Tinh là các loại khoáng sản thô và đã qua chế biến.

Câu 9. Ý nào dưới đây không phải là nguyên nhân chủ yếu làm cho môi trường ở các nước đang phát triển bị hủy hoại nghiêm trọng?

A. Nền kinh tế nông nghiệp là chủ đạo.

B. Thiếu vốn, thiếu công nghệ, thiếu cán bộ khoa học kĩ thuật.

C. Hậu quả chiến tranh và xung đột triền miên.

D. Gánh nặng nợ nước ngoài, sức ép dân số, bùng nổ dân số, nạn đói.

Hướng dẫn giải

Đáp án A.

Giải thích: Nguyên nhân chủ yếu làm cho môi trường ở các nước đang phát triển bị hủy hoại nghiêm trọng là do

- Thiếu vốn, thiếu công nghệ, thiếu cán bộ khoa học kĩ thuật.

- Hậu quả chiến tranh và xung đột triền miên.

- Gánh nặng nợ nước ngoài, sức ép dân số, bùng nổ dân số, nạn đói.

Câu 10. Nguyên nhân làm môi trường ở các nước đang phát triển thêm phức tạp là do

A. Bùng nổ dân số trong nhiều năm.

B. Chậm phát triển về kinh tế - xã hội.

C. Chiến tranh và xung đột triền miên.

D. Các hoạt động sản xuất công nghiệp.

Hướng dẫn giải

Đáp án D.

Giải thích: Nguyên nhân làm cho môi trường ở các nước đang phát triển thêm phức tạp là do nhiều công ti xuyên quốc gia đã chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sang các nước đang phát triển.

Câu 11. Giải pháp có ý nghĩa quan trọng để giải quyết vấn đề môi trường cho các nước đang phát triển là

A. Sử dụng triệt để tài nguyên.

B. Tạo ra nhiều môi trường mới.

C. Xóa đói giảm nghèo.

D. Chấm dứt chạy đua vũ trang.

Hướng dẫn giải

Đáp án C.

Giải thích: Vấn đề dân số, nghèo đói cũng là những vòng luẩn quẩn gây nên vấn đề ô nhiễm môi trường ở các nước đang phát triển (nghèo đói, dân đông -> đô thị hóa tự phát -> sức ép môi trường, kinh tế xã hội…). Giải pháp có ý nghĩa quan trọng để giải quyết vấn đề môi trường cho các nước đang phát triển là xóa đói giảm nghèo.

Câu 12. Tại sao việc khai thác khoáng sản ở các nước đang phát triển ngày càng làm cho môi trường nước, không khí, đất đai bị ô nhiễm nghiêm trọng?

A. Khai thác không có kế hoạch.

B. Kỹ thuật khai thác thô sơ, lạc hậu.

C. Khai thác theo quy mô nhỏ.

D. Mỏ khoáng sản nhỏ, lẻ tẻ.

Hướng dẫn giải

Đáp án B.

Giải thích: Việc khai thác khoáng sản ở các nước đang phát triển ngày càng làm cho môi trường nước, không khí, đất đai bị ô nhiễm nghiêm trọng là do kỹ thuật khai thác thô sơ, lạc hậu.

Câu 13. Nguyên nhân chủ yếu làm cho môi trường ở các nước đang phát triển bị hủy hoại nghiêm trọng không phải là do

A. Sức ép dân số, nạn đói.

B. Hậu quả của chiến tranh.

C. Nợ nước ngoài, thiếu vốn.

D. Công nghiệp phát triển.

Hướng dẫn giải

Đáp án D.

Giải thích:

- Các nước đang phát triển có trình độ kinh tế thấp, hoạt động sản xuất sử dụng những công nghệ lạc hậu vì vậy trong quá trình sản xuất các chất thải không được xử lí hoàn toàn -> xả thải ra môi trường.

- Hoạt động nông nghiệp là chủ đạo với trình độ thấp -> gây hủy hoải tài nguyên môi trường tự nhiên (chặt phá rừng, đốt nương làm rẫy, thuốc trừ sâu,…)

- Vấn đề dân số, nghèo đói cũng là những vòng luẩn quẩn gây nên vấn đề ô nhiễm môi trường ở các nước đang phát triển (nghèo đói, dân đông -> đô thị hóa tự phát -> sức ép môi trường, kinh tế xã hội,…)

=> Như vậy đây là những nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường ở các nước đang phát triển.

- Ý D. Công nghiệp phát triển không phải nguyên nhân gây ô nhiễm ở các nước đang phát triển mà là nguyên nhân gây ô nhiễm ở các nước phát triển.

Câu 14. Vì sao tình trạng môi trường bị suy thoái nghiêm trọng ở các nước đang phát triển?

A. Bùng nổ dân số, kỹ thuật lạc hậu, chiến tranh.

B. Thiên tai, nạn đói, bệnh dịch, chiến tranh.

C. Kỹ thuật lạc hậu, khai thác bừa bãi, bùng nổ dân số.

D. Chiến tranh, khai thác bừa bãi, bệnh tật, thiên tai.

Hướng dẫn giải

Đáp án C.

Giải thích: Nguyên nhân tình trạng môi trường bị suy thoái nghiêm trọng ở các nước đang phát triển chủ yếu là do kỹ thuật lạc hậu, khai thác bừa bãi và sự bùng nổ dân số.

Câu 15. Ở nhóm nước đang phát triển các hoạt động đốt rừng làm nương rẫy, phá rừng lấy củi, lấy lâm sản xuất khẩu đã làm cho

A. Tài nguyên rừng bị suy giảm, hoang mạc hóa ngày càng phổ biến.

B. Tài nguyên rừng phong phú hơn, hoang mạc hóa ngày càng phổ biến.

C. Tài nguyên rừng bị suy giảm, hoang mạc hóa ngày càng thu hẹp.

D. Tài nguyên rừng không biến đổi, hoang mạc hóa không xảy ra.

Hướng dẫn giải

Đáp án A.

Câu 16. Các nước nào sau đây gỗ được khai thác để lấy củi?

A. Châu Phi, châu Á, Nam Mĩ.

B. Châu Phi, châu Á, Nam Cực.

C. Châu Á, Nam Cực, Châu Âu.

D. Nam Mĩ, Bắc Mĩ, Ôxtraylia.

Hướng dẫn giải

Đáp án A.

Câu 17: Ý nào dưới đây không phải là nguyên nhân chủ yếu làm cho môi trường ở các nước đang phát triển bị hủy hoại nghiêm trọng ?

A. Nền kinh tế nông nghiệp là chủ đạo.

B. Thiếu vốn, thiếu công nghệ, thiếu cán bộ khoa học kĩ thuật.

C. Hậu quả chiến tranh và xung đột triền miên.

D. Gánh nặng nợ nước ngoài, sức ép dân số, bùng nổ dân số, nạn đói.

Hướng dẫn giải

Đáp án: A

Câu 18: Nguyên nhân làm cho môi trường ở các nước đang phát triển thêm phức tạp là

A. Bùng nổ dân số trong nhiều năm.

B. Chậm phát triển về kinh tế - xã hội.

C. Chiến tranh và xung đột triền miên.

D. Nhiều công ti xuyên quốc gia dã chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sang các nước, đang phát triển.

Hướng dẫn giải

Đáp án: D

Câu 19: Nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ ở các nước Tây Á, nhiều nước châu Phi và Mĩ La Tinh là

A. Gỗ và các sản phẩm chế biến từ gỗ.

B. Sản phẩm cây công nghiệp chế biến từ gỗ.

C. Khoáng sản thô và đã qua chế biến.

D. Các sản phẩm từ ngành chăn nuôi.

Hướng dẫn giải

Đáp án: C

Câu 20: Ý nào dưới đây là nguyên nhân làm cho diện tích đất trồng, đồi núi trọc tăng nhanh và thúc đẩy quá trình hoang mạc hóa ở các nước đang phát triển ?

A. Đẩy mạnh hoạt động nuôi trồng rừng.

B. Đốt nương làm rẫy,phá rừng để lấy gỗ,củi,mở rộng diện tích canh tác và đồng cỏ.

C. Phát triển du lịch sinh thái.

D. Phát triển công nghiệp và đô thị.

Hướng dẫn giải

Đáp án: B

Câu 20. Tại sao diện tích rừng ở các nước đang phát triển ngày càng bị thu hẹp?

A. Khai thác gỗ.

B. Khai thác rừng bừa bãi.

C. Đô thị hoá.

D. Sự phát triển kinh tế - xã hội.

Hướng dẫn giải

Đáp án B.

Giải thích: Diện tích rừng ở các nước đang phát triển ngày càng bị thu hẹp lại là do việc khai thác rừng bừa bãi, chưa có kế hoạch.

Câu 21. Nguyên nhân làm cho diện tích đất trồng, đồi núi trọc tăng nhanh và thúc đẩy quá trình hoang mạc hóa ở các nước đang phát triển?

A. Đẩy mạnh hoạt động nuôi trồng rừng.

B. Đốt nương làm rẫy, phá rừng để lấy gỗ.

C. Phát triển du lịch sinh thái.

D. Phát triển công nghiệp và đô thị.

Hướng dẫn giải

Đáp án B.

Giải thích: Nguyên nhân làm cho diện tích đất trồng, đồi núi trọc tăng nhanh và thúc đẩy quá trình hoang mạc hóa ở các nước đang phát triển là do đốt nương làm rẫy, phá rừng để lấy gỗ, củi, mở rộng diện tích canh tác và đồng cỏ.

Câu 22. Gia tăng dân số là vấn đề môi trường vì

1. Con người khai thác và sử dụng tài nguyên.

2. Con người gây ô nhiễm.

3. Con người làm thay đổi khí hậu.

4. Con người có nhiều giải pháp bảo vệ môi trường.

5. Con người ngày càng thông minh.

Có tất cả có bao nhiêu ý đúng trong các câu trên?

A. 2.

B. 5.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án C.

Giải thích: Gia tăng dân số là vấn đề môi trường vì:

- Con người khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên

- Con người có nhiều hoạt động gây ô nhiễm

- Con người đã trực tiếp hoặc giám tiếp làm thay đổi khí hậu

 

Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Lý thuyết Các vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển Địa lý 10. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.